(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – In de politieke arena die Washington heet, rent niemand een ererondje. Maar aan de linkerzijde van het stadion klopt de Democratische president Barack Obama zich stiekempjes op de borst, dat dankzij zijn leiderschap een nieuwe discussie over het schuldenplafond is uitgesteld tot na de presidentsverkiezingen van 2012. Aan de rechterkant geeft de Republikeinse leider John Boehner zichzelf een snel schouderklopje, omdat hij belastingverhoging wist te torpederen.
De Amerikaanse hoofdstad slaakte zondagavond (lokale tijd) een diepe zucht van verlichting, een zucht die gevoeld en overgenomen werd door heel het land en financiële markten wereldwijd. Want na weken steggelen was er dan eindelijk een akkoord over de verhoging van het schuldenplafond.
Toegegeven, de deal moet nog door het Congres worden aangenomen. Linkse Democraten morren over het ontbreken van belastingverhogingen en stellen dat de deal vooral de armste Amerikanen raakt. Rechtse Republikeinen van de Tea Party menen dat er te weinig wordt bezuinigd. Toch is er politieke winst te verdelen. De vaak als ‘te links’ omschreven Obama pakt punten in het o zo belangrijke politieke midden. Tijdens zijn talrijke toespraken over de schuldencrisis haalde hij niet voor niets Republikeinse helden als Ronald Reagan en Dwight Eisenhower aan. Boehner is in zijn eigen partij een man van zijn woord. Dankzij zijn onverzettelijke opstelling wisten de Republikeinen een belastingverhoging te voorkomen.
Bijna iedereen was het erover eens dat het bedrag, dat de VS volgens de grondwet maximaal mag lenen, moest worden verhoogd. Het machtigste land van de wereld mocht niet bankroet gaan. Dan zou de VS in plaats van in ‘slechts’ een recessie wel eens in een economische depressie terecht kunnen komen. En dat terwijl het land juist uit het dal probeert te klimmen.
In mei werd nog gedacht dat de verhoging van het schuldenplafond een hamerstuk zou zijn, zoals dat in het verleden tientallen keren was gebeurd. Maar deze keer vond het schuldenplafond een politiek diep verdeeld Amerika op zijn weg. Zowel de Democraten als de Republikeinen hadden de afgelopen weken hun hakken zo diep in het zand gezet dat een gedroomd gezamenlijk akkoord al snel onhaalbaar bleek. De Republikeinen verklaarden iedere vorm van belastingverhoging onacceptabel, de Democraten bestempelden sociale zekerheid als heilig huisje. Beide partijen zagen hun eigen plannen stranden in het Congres.
Zoals dat altijd gaat met compromissen, moest er water bij de wijn worden gedaan. Nog dit jaar wordt 1,2 miljard dollar (830 miljoen euro) bezuinigd, de komende tien jaar moet nog eens voor 900 miljard dollar (624 miljard euro) worden gesneden. De belastingen worden niet verhoogd. Maar dit pijnpunt voor de Democraten wordt draaglijker, omdat de sociale zekerheid grotendeels buiten schot blijft. En er is nog een slimmigheidje ingebouwd door de Democraten. Als een commissie van beide partijen het in november niet eens wordt over hoe de 900 miljard dollar moet worden ingevuld, dan komt de helft van de bezuiniging uit de begroting van het Pentagon, het miljardenverslindende ministerie van Defensie. Dat zullen de Republikeinen koste wat kost willen voorkomen, zo redeneren de Democraten.
De stemming over het akkoord, naar verwachting maandagavond lokale tijd, zal met name in het Huis van Afgevaardigden niet gemakkelijk worden. Maar er is vast geen Amerikaanse afgevaardigde of senator die aansprakelijk gehouden wil worden voor het eerste faillissement van de VS ooit. Want met iedere dag dat een deal op zich liet wachten, nam de onrust in de financiële wereld toe. Bij de kredietbeoordelaars als Standard and Poor’s en Moody’s, maar ook bij beleggers. Het is te hopen dat de reputatieschade, die de VS daarbij opliep, geen weerslag heeft op de Amerikaanse economie.