Het voelt bijna als een des­illusie: na dagen van voorbe­reiding op de storm die New York zou geselen, blijkt slechts hier en daar een boom omgewaaid.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Eén voor één gaan de deuren van gebouwen weer open. Na een periode van veilige opsluiting in hun appartementen nemen New Yorkers na het passeren van orkaan Irene voorzichtig een kijkje in hun stad. Een grote tak die in een zijstraat van Central Park op twee auto’s is gevallen, is een dankbaar foto-onderwerp. ,,Voor op Facebook”, jubelt een vrouw in een paarse regenjas, terwijl ze met haar telefoon een foto neemt. Hét bewijs dat Irene in New York geen echte ramp heeft veroorzaakt.
Er staan een paar straten blank in het laagliggende deel van Manhattan en in wijk Battery Park City heeft een enkel appartement op de begane grond lichte waterschade. In het park met uitzicht op het Vrijheidsbeeld lopen zondag tegen het middaguur alweer toeristen. Sommigen in regenjas en dito laarzen, anderen in korte broek, T-shirt en teenslippers.
Luttele minuten voordat de orkaan bij Coney Island in New York aan land zou komen is ze in kracht afgezwakt tot een tropische storm. Op de zuidpunt van Manhattan, pal aan het water, zwiepen verkeersborden vervaarlijk op en neer. In het noorden van Manhattan, elf kilometer verderop, hangen de blaadjes stil aan de bomen, er staat geen zuchtje wind. Dat was bijna een desillusie, na een kleine week van waarschuwingen voor dagen zonder elektriciteit en water.
Uit angst voor een herhaling van de slechte voorbereiding op de enorme sneeuwstorm van kerst vorig jaar en met orkaan Katrina uit 2005 nog in het achterhoofd, drukten autoriteiten en 24-uurs nieuwszenders inwoners van New York op het hart om water, ingeblikt voedsel, zaklampen en extra batterijen in te slaan. Inwoners van de laaggelegen gebieden moesten hun huis verlaten. Het stadsbestuur richtte negentig opvangcentra in met een capaciteit van 70.000 mensen. De meeste evacués vonden onderdak bij familie en vrienden, slechts negenduizend mensen maakten van de centra gebruik.
Op het hek bij de Louis Brandeis-school hangt een wit plastic spandoek waar met blauwe letters ‘shelter’, schuilplaats, op staat. Dertig mensen zijn er zaterdag met gele schoolbussen naar toe gebracht. Het openbaar vervoer lag toen al stil. In de gymzaal van de middelbare school staan 88 veldbedden, zegt vrijwilligster Micky. Haar lippenstift kleurt bij het oranje hesje waaraan de vrijwilligers te herkennen zijn. Micky werkt normaal gesproken bij de afdeling onderwijs van het gemeentebestuur en zet zich nu in voor de slachtoffers van de orkaan.
Voor de ontheemden is er genoeg water en voedsel en voor de kinderen is er speelgoed. Een vrouw komt vragen om een boek, want anders duurt de tijd zo lang, maar daar heeft het stadsbestuur niet aan gedacht. ,,We zijn hier geen bibliotheek”, lacht vrijwilligster Valerie. Haar man vindt het vervelend dat ze niet bij hem is tijdens de orkaan. ,,Maar het is niet anders. We hebben ons erop voorbereid om hier drie dagen te blijven.”
Zo lang hoeven ze niet te blijven. Zondagmiddag (lokale tijd) maken de eerste evacués alweer aanstalten om terug te gaan naar huis. Anderen wachten tot de metro en bussen weer rijden.
Irene bracht niet alleen wind en veel regen. Het dwong de ‘city that never sleeps’ tot algehele stilstand. Musea die dagelijks duizenden mensen trekken, zo als het Guggenheim, Metropolitan Museum en MoMA gingen dicht. Broadwayshows werden geannuleerd. Central Park werd gesloten. Zelfs koffieketen Starbucks – op vrijwel iedere straathoek zit een vestiging – sloot zaterdag en zondag de deuren van alle bijna tweehonderd koffiehuizen in de stad.
Ook veel andere winkels en restaurants gingen dicht, net als de drie luchthavens van de stad. Personeel kon weliswaar wel naar het werk komen, maar omdat het openbaar vervoer voor het eerst in de geschiedenis werd stilgelegd, konden ze niet meer terug naar huis. Op een normale dag vervoert de MTA in bussen en metro’s 8,5 miljoen mensen.
Elders aan de oostkust richtte Irene wel serieuze schade aan, waarschijnlijk voor miljarden euro’s. Miljoenen mensen kwamen zonder stroom te zitten. Er kwamen in ieder geval tien mensen om het leven, voornamelijk door omgevallen bomen. Irene trekt nu verder richting New England en het zuidoosten van Canada.