(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Tien jaar geleden veranderde een zonnige dinsdag in 102 minuten in de zwartste dag uit de geschiedenis van Amerika. Gisteren werd daar op zes momenten bij stil gestaan – letterlijk en figuurlijk. Een impressie van wat er dit jaar rond Ground Zero op straat gebeurde op de tijdstippen die in het Amerikaanse geheugen staan gegrift.

* 08.46 uur: American Airlines vlucht 11 vliegt in de noordtoren van het WTC
De priester in St. Paul’s Chapel luidt de ‘Bell of Hope’. De grote klok staat buiten op het grasveld achter de kerk, die na 9/11 voor zoveel brandweermannen en vrijwilligers een rustpunt was.
Zuster Grace werkte destijds maandenlang in het stokoude kerkje dat als door een wonder op die 11de september ongeschonden bleef. Nu staat de non in een crèmekleurig habijt en met een groot houten kruis om haar nek bij de poort en heet ze bezoekers welkom. ,,Ik voelde me toen machteloos: kon niks anders doen dan bidden en een ‘hug’ (knuffel) geven. Ik zie één brandweerman nog op de kerkbank liggen, met een teddybeer in zijn armen geklemd.”

* 09.03 uur: United Airlines vlucht 175 boort zich in de zuidtoren van het WTC
John Coburn doopt zijn pen in zwarte inkt en zet de eerste streep op het witte papier. Omringd door nerveuze politieagenten tekent hij St. Paul’s Chapel. Net na 11 september 2001 verruilde de kunstenaar Canada voor New York.
Met inkt tekende hij er de taferelen van destijds, ook op plekken waar fotografen niet werden toegelaten. Nu wordt zijn werk op een steenworp afstand tentoongesteld; nabestaanden kregen zijn gebundelde tekeningen al eerder cadeau. Recent brandde zijn atelier af. Alleen de originele tekeningen die Coburn tijdens drie weken op Ground Zero maakte, bleven gespaard. ,,Ik denk dat ze zo doordrenkt waren van emotie dat het vuur er geen vat op kreeg.”

* 09.37 uur: American Airlines vlucht 77 crasht in het Pentagon
Op het moment dat tien jaar geleden het derde vliegtuig neerstortte, wandelen rechercheurs Bruno en Dress (voornamen mogen ze van de NYPD niet geven) een broodjeszaak binnen. Ze hebben tien minuten pauze en spenderen dat aan een zakje chips en een yoghurt met muesli.
Normaal gesproken houden ze zich bezig met georganiseerde misdaad, maar vanwege de terreurdreiging surveilleren ze in uniform op straat. Dress was tien jaar geleden nog geen agent. Bruno zat op de politieacademie en werd direct naar Ground Zero gestuurd om te helpen. ,,Ik herinner me alles, maar erover praten is moeilijk.” De politie werd na die dag overspoeld met respect. Daar merken agenten nu niks meer van, zegt Dress. ,,Vandaag is dat weer even terug.”

* 09.59 uur: De zuidtoren stort in
Bij één van de talloze checkpoints rond Ground Zero doorbreekt het gepiep van draagbare metaaldetectors de stilte. Iedereen die naar binnen wil, wordt gecontroleerd en moet zijn of haar paspoort laten zien. Een ongeduldige politiehond blaft.
Achter grote, witte betonblokken van de New Yorkse politie staat een eenzame man. Hij houdt een mast met twee vlaggen omhoog: de vlag waarop alle namen van de slachtoffers staan en de Amerikaanse vlag. Een stil eerbetoon. Verderop houden twee zwaarbewapende agenten vanaf een dak een oogje in het zeil. Vanaf andere daken schijnt het felle licht van talloze televisiecamera’s.

* 10.03 uur: United Airlines vlucht 93 stort neer in Shanksville
Kleine Stars and Stripes werden gisteren op iedere straathoek uitgedeeld, maar Patrick (7) heeft er geen. Brandweercommandant Anthony Catalanotto uit de Bronx hoort het jengelende kind en geeft hem zijn vlaggetje. Moeder Trish O’Neill geeft een dankbare hand. ,,Zonder jullie was Patrick er nooit geweest.” O’Neill werkte in de buurt van de torens en zag hoe het tweede vliegtuig in de zuidtoren vloog. Later zag ze mensen uit het brandende gebouw springen. Ze wil beschrijven hoe het was, maar ,,ik heb er geen woorden voor”. De brandweer spoorde haar aan om weg te gaan. ,,Daarom heb ik het overleefd.”

* 10.28 uur: De noordtoren stort in
Alsof iedere brandweerman van kazerne 10, pal aan Ground Zero, een ingebouwde wekker heeft, stellen ze zich precies op tijd in rijen op.
Op het commando van hun commandant heffen ze hun wit gehandschoende hand naar de wenkbrauw, een saluut aan alle New Yorkse brandweermannen die tien jaar geleden voor het laatst uitrukten. Op zaterdag werden zij al geëerd tijdens een kerkdienst in St. Patrick’s Cathedral aan Fifth Avenue. De stroom vlaggen – 343, voor iedere omgekomen collega één – leek oneindig. Vandaag dragen zes brandweermannen van Fire House 10 een zwarte sjerp met in zilveren letters de namen van collega’s van hun eigen korps.