(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Vrijdag 14 december 2012 zou hoe dan ook al een vreemde dag worden. In Nederland namen mijn collega’s met een knalfeest in Den Haag afscheid van ‘ons’ persbureau GPD, waar ik om logistieke redenen niet bij kon zijn. Ik zou ’s avonds in Madison Square Garden naar het concert van de overigens zeer vredelievende rockband The Killers gaan. In plaats daarvan bracht de dag één killer.
Adam Lanza schoot zichzelf een basisschool binnen in Newtown, Connecticut. Bij de eerste berichten reageerde ik nog laconiek. Je kunt onmogelijk voorkomen dat je afgestompt raakt in een land waar zo vaak doden vallen door vuurwapengeweld. Op een wapenshow kun je zo met een AK-47 naar buiten wandelen, maar met een flesje water het vliegtuig in: ho maar.
New York Times-columnist Nicholas Kristof schreef dat het moeilijker is om een huisdier te adopteren dan om een wapen te kopen. Dat klopt. New Yorkse vrienden wilden een hond een liefdevol thuis geven, maar er kwam een volledige ballotage aan te pas. En de echtgenoot moet ook even langskomen om ‘gekeurd’ te worden. Anders mag de hond niet mee.
Tergend langzaam werd duidelijk dat het drama in Newtown van een heel andere orde was. Minus de dader werden 27 mensen, waaronder twintig jongens en meisjes van zes en zeven jaar, doorzeefd met kogels in een slaapstadje op anderhalf uur van New York City. Ik huurde een auto en reed zaterdagochtend naar het noorden. Op de parkeerplaats in het dorp Sandy Hook, onderdeel van Newtown, wilde ik mijn auto eigenlijk niet uit.
Maar ik moest eruit. En ik zag veel geknakte mensen. Diep verdriet. Totaal onbegrip. Mensen die speciaal voor de goede scholen en het veilig ‘small town America’ naar Newtown waren verhuisd. Waar de Sandy Hook Elementary School alles deed om ellende te voorkomen: zomaar binnenlopen kon niet en de school hield regelmatig ‘lockdown’ oefeningen.
Maar ik zag ook mensen die hun ‘15 minutes of fame’ roken. Die maar wat graag met de pers spraken. Geroutineerd hun naam spelden voor de camera’s of verslaggever met notitieblok. Aan het eind van de middag zag ik een moeder met haar jonge dochter, niet ouder dan een jaar of zes, lopen. Dochterlief met witte engelvleugeltjes op haar rug. Die lieten ze achter bij een geïmproviseerde monument. Misschien kwam het uit een goed hart. Misschien was het meisje een vriendinnetje van de doodgeschoten Olivia Engel, die afgelopen weekend in het kerstverhaal de engel zou zijn. Maar het leek alsof ze haar dochter gebruikte om media-aandacht te krijgen. Zo’n schattig meisje met engelvleugeltjes, daar komen de camera’s wel op af. En ze had gelijk.
Ik hield er een nare smaak aan over. Tijdens de terugrit naar huis dacht ik: misschien zullen de beelden van een ‘engel’ die nog wél rondhuppelt ervoor zorgen dat Newtown een omslagpunt wordt.
Misschien ben ik naïef. Is de wens de vader van de gedachte. Maar ik denk dat de tragiek van de twintig dode kindertjes zal zorgen voor een mentaliteitsverandering.
Natuurlijk zullen wapens nooit verdwijnen in de VS. Maar verplichte controles op strafblad en geestelijke gesteldheid en een verbod op wapens die duidelijk alleen bedoeld zijn om in een zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk slachtoffers te maken, lijken me een goed begin. Zoals de New York Times al concludeerde: het zou moeilijker moeten zijn om een wapen te kopen, dan een hond uit het asiel te halen.
Dat concert van The Killers ging overigens niet door; de zanger had keelontsteking. Maakt niet uit, ik was er toch niet meer voor in de stemming.