(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Als je in het door tornado’s verwoeste deel van de Verenigde Staten woont, mag je blij zijn als je het natuurgeweld hebt overleefd. Maar grote kans dat je wel álles kwijt bent. De wervelwinden tillen immers alles op – bomen, auto’s, huizen, maar ook foto’s, contracten en hypotheekpapieren – om die vervolgens tientallen, soms wel honderden kilometers verderop weer te laten neerdalen. Via vriendensite Facebook worden dierbare herinneringen weer terugbezorgd bij de rechtmatige eigenaars.
Initiatiefnemer Patty Bullion uit Alabama kwam op het idee van een Facebookpagina waarop iedereen gevonden foto’s en documenten kan plaatsen nadat ze in haar voortuin een echo-foto vond. ,,Dat ging me aan het hart. Als het mijn echo was geweest, zou ik die foto terug willen hebben.” Er zijn al meer dan elfhonderd foto’s op geplaatst en ieder uur komen er tientallen bij. De pagina wordt door meer dan 74 duizend mensen gevolgd. Bullion heeft er inmiddels een dagtaak aan, vertelt ze. Maar klagen doet ze niet. ,,Ik voel me gezegend dat ik dit voor de slachtoffers kan doen.”
Donderdagnacht ontstonden er in het zuiden van de VS meer dan 180 tornado’s. Er vielen 344 doden, de meesten (210) vielen in de zwaarst getroffen staat Alabama. Gemiddeld eens in de vijftig jaar zijn de weersomstandigheden optimaal voor zo’n gigantische uitbraak van tornado’s, zegt meteoroloog en tornado-expert John Snow. ,,Een verklaring is er niet. Het lijkt toeval.” Snow wijst op 1925 en 1974, toen vergelijkbare weersomstandigheden -enorme en krachtige onweersbuien met donder, weerlicht, wind, hagelstenen zo groot als grapefruits en veel, heel veel regen – ook voor tornado’s zorgden.
Waar sommigen insinueren dat de klimaatverandering de oorzaak is van een wel heel heftig begin van het Amerikaanse tornadoseizoen (in april ontstonden 679 tornado’s; een record), ziet Snow daar geen wetenschappelijk bewijs voor. ,,Als je teruggaat in de tijd zie je dat de ‘outbreak’ van 1974 ook verwoestend, ook dodelijk, ook in het zuiden en ook in april was. En de tornado’s van 1925 ontstonden zelfs al in maart. Niets nieuws onder de zon.”
Snow, hoogleraar meteorologie verbonden aan de Universiteit van Oklahoma, benadrukt dat op ieder moment van het jaar op iedere plaats in de VS tornado’s kunnen ontstaan. Dus niet alleen in ‘tornado alley’, een dunbevolkt gebied op de Great Plains dat ingeklemd ligt tussen de Rocky Mountains in het westen en de Appalachen in het oosten. ,,Maar dit jaar zien we dat ze vooral in stedelijk gebied toeslaan en daar voor veel schade én slachtoffers zorgen.”
Het grootste aantal slachtoffers valt doorgaans in woonwagenkampen, die niet bestand zijn tegen de kracht van een tornado. Daarnaast is de schade groot omdat huizen in de VS vaak van hout zijn. Als het bakstenen woningen zouden zijn, dan zouden de bewoners ‘iets meer bescherming’ hebben, stelt Snow. ,,Maar als er een tornado overheen raast, is er weinig aan te houden.” Bewoners die een veilig heenkomen zoeken in een badkamer (de veiligste plek in huis; vooral als je je vastklemt aan de goed verankerde toiletpot), een kast of onder een grote tafel, overleven het natuurgeweld meestal wel. ,,Je bent dan wel alles kwijt, maar leeft in ieder geval nog.”
En hoewel inwoners uit het rampgebied via Facebook hun huis niet terug kunnen krijgen, ligt het diploma van de middelbare school of een jeugdfoto misschien wel binnen handbereik. Intussen hebben tientallen mensen hun weggewaaide dierbare herinneringen teruggevonden. Zo herkende een vrouw uit Smithville, Mississippi via Facebook een foto van haar grootouders. Haar opa overleed al in 2005, haar bijna tachtigjarige oma raakte bij de tornado’s van donderdag zwaargewond. Bullion’s oom vond het kiekje in de wei naast zijn huis in Alabama, maar liefst 160 kilometer verderop.