(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Toen aanklagers die het Watergate-schandaal onderzochten eind juni 1975 naar Californië reisden om voormalig president Richard Nixon te ondervragen, hadden ze een prangende vraag: wat besprak Nixon in de achttien en een halve minuut die bleken te zijn gewist op de ‘Watergate-tapes’?
Politieke junkies en historici zaten donderdagnacht (Nederlandse tijd) handenwrijvend te wachten op de vrijgave van de getuigenis van oud-president Nixon. Eindelijk zou er meer bekend worden over het grootste politieke schandaal uit de Amerikaanse geschiedenis. Ze werden teleurgesteld.
Nixon liet van februari 1971 tot juli 1973 een groot deel van zijn gesprekken in de Oval Office opnemen. Maar ruim achttien minuten lang was er enkel ruis te horen. Nixons secretaresse Rose Mary Woods had eerder verklaard dat het een foutje was; afgeleid door een telefoongesprek had ze per ongeluk op de verkeerde knop gedrukt.
In de nu vrijgegeven getuigenis, zegt Nixon niet te weten waardoor het ‘gat’ in de opnames is veroorzaakt. ‘Rose dacht dat het om vier minuten ging.’ Toen hij hoorde dat het om achttien en een halve minuut ging, ging Nixon naar eigen zeggen ‘door het lint’.
Aangenomen wordt dat Nixon met zijn chef-staf H.R. Haldeman sprak over zijn rol in de inbraak en afluisteraffaire in het Watergate-gebouw van de Democratische partij, in juni 1972. Leden van zijn campagneteam waren verantwoordelijk voor de inbraak. De regering-Nixon probeerde hun betrokkenheid weg te moffelen. Het zou er in 1974 toe leiden dat Nixon aftrad.
Tijdens zijn getuigenis voor twee leden van de onderzoeksjury zei Nixon niet meer te weten wat er in die ruim achttien minuten was besproken. ‘I don’t recall’ (ik kan het me niet herinneren) werd gedurende de elf uur durende ondervraging vaak door Nixon gezegd. Als de ondervragers aandrongen, raakte Nixon geagiteerd. ‘Als je wilt dat ik erover lieg, dan doe ik dat met liefde’, sprak de oud-president.
Nixons verklaring werd afgenomen op 23 en 24 juni 1975 op het bureau van de kustwacht in San Clemente, dicht bij zijn huis in Californië. Vanwege gezondheidsproblemen kon Nixon niet naar Washington reizen. Hoewel hij van zijn opvolger president Gerald Ford immuniteit had gekregen voor zijn aandeel het Watergate-schandaal, stond Nixon onder ede en was hij strafbaar als hij meineed pleegde.
Omdat historici dachten dat hij daardoor de waarheid zou spreken, hoopten zij dat de verklaring van Nixon eindelijk voor opheldering zou zorgen. Historici spanden een rechtszaak aan om de transcriptie in te mogen zien. De rechter gaf hen gelijk en gaf de regering de opdracht het verhoor vrij te geven. De laatste jaren is geprobeerd om de ontbrekende minuten op de tapes te herstellen. Dat is mislukt. En de betrokkenen zijn inmiddels overleden: Haldeman in 1993, Nixon in 1994 en Woods in 2005.