Google is in een paar jaar tijd uitgegroeid van simpele zoekmachine tot een multimediaal internetbedrijf met een miljardenomzet. Maar de werksfeer is er net zoals in het begin.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
MOUNTAIN VIEW (GPD) – ,,Waar is Anna?”, wil collega Maggie weten. Haar kantoor, met trendy sta-bureau -naar verluidt goed voor je rug, is leeg. ,,Anna zit in de zitzak”, antwoordt een andere collega. Het is geen grap. Om de hoek zit Anna Fraser, met haar MacBook Air op schoot, in een blauwe zitzak te bellen. In de lobby van een ander pand verenigt Orla Rose Belserene met eenzelfde hippe laptop in een zwarte elektrische massagestoel het nuttige met het aangename. ,,Het is heerlijk om tijdens het werk te worden gemasseerd.”
Het kan allemaal bij Google. Sterker: het is de normaalste zaak van de wereld. Of je in je pauze nou wil bowlen, poolen, beachvolleyballen, zwemmen of PacMan spelen: het kan allemaal. Ondertussen mag je hond naast je bureau liggen en kun je ook even een wasje draaien. Bij Google neem je je werk niet mee naar huis, maar neem je thuis mee naar je werk.
Drie keer per dag kunnen Googlers kiezen tussen voedzame en vooral lekkere maaltijden in bedrijfsrestaurant Charlie’s, vernoemd naar de chef-kok die het oprichtte. Japans, Indiaas, Mexicaans, Italiaans, hamburgers met friet. Je kunt het zo gek niet bedenken, of de uiterst vriendelijke kantinemedewerkers scheppen het op je bord. Allemaal biologisch en als het even kan ook nog met lokaal verbouwde groenten bereid. En alsof dat nog niet genoeg is, is het ook nog eens gratis. Net als de snacks en drankjes die in de ‘microkeukens’ op iedere afdeling zijn te vinden. Een Google mag nooit verder dan 75 meter weg zijn van voedsel.
Toen Larry Page en Sergey Brin in 1998 Google oprichtten, stond voor hen vast dat het geen standaardbedrijf moest worden. Nee, zij zouden het helemaal anders doen. Creativiteit wordt niet gestimuleerd door grijze en steriele kantoortuinen. Er moest kleur zijn en ruimte om te ontspannen. En alle ‘dress codes’ van grote bedrijven (jasje-dasje en mantelpak) gingen het raam uit. Iedereen trok maar gewoon aan waar hij of zij zich prettig in zou voelen.
Hoewel Google in de afgelopen dertien jaar van tweemanszaak naar een wereldwijd opererend bedrijf met 31 duizend medewerkers is gegroeid, is dat hetzelfde gebleven. Veel mannelijke Googlers hebben op deze zonnige najaarsdag een Google-T-shirt aan, te koop in een speciale personeelswinkel. Vrouwen wandelen rond op teenslippers. Niks ‘meneer’ en ‘mevrouw’, maar iedereen wordt bij de voornaam genoemd. Hiërarchie is er nauwelijks. Iedere vrijdagmiddag kunnen ideeën en voorstellen gewisseld worden met oprichters Larry en Sergey, die door hun personeel ‘visionairs’ worden genoemd en als helden worden vereerd.
Het hoofdkantoor van Google in Mountain View – al noemen ze het zelf liever een ‘campus’ of Googleplex – beslaat volgens de meest recente telling 39 panden en veel daarvan bieden uitzicht op de bergen waar het plaatsje in de Silicon Valley naar is vernoemd. Personeel pendelt op-en-neer tussen de gebouwen op Segways in de kleuren van het Google-logo. De gebouwen lijken aan de buitenkant op een standaard kantoorpand. Maar het interieur is anders. Op de receptie staan vrolijk gekleurde lavalampen, kantoormuren hangen vol spreuken, gekleurde post-it’s en foto’s. Er zijn schommelbanken en hangmatten. Iedere afdeling heeft een slaapkamer, waar personeel een dutje kan doen. Eén gebouw heeft zelfs een glimmend zilverkleurige glijbaan om van de eerste verdieping naar de begane grond te komen. De glijbaan wordt weliswaar nauwelijks gebruikt, maar het tekent de speelsheid: hier wordt creativiteit gestimuleerd.
Bijna tien jaar geleden hoorde Fred Vallaeys voor het eerst over ‘iets dat Google heette’. ,,Medewerkers zaten op gekleurde skippyballen, kregen gratis maaltijden van de voormalig kok van Mockband Grateful Dead en twee keer per week speelden de oprichters hockey op rolschaatsen met hun personeel. Dat sprak zo tot mijn verbeelding, dat ik daar wel wilde werken.” En de geboren Belg Fred sprak Nederlands, er daar waren ze bij Google naar op zoek.
Toch duurde het nog drie maanden en twaalf sollicitatiegesprekken voordat Fred uiteindelijk werd aangenomen. Google wil namelijk zeker weten dat zijn medewerkers breed inzetbaar zijn en het juiste percentage ‘googliness’ hebben. De sollicitatieprocedure gaat sindsdien sneller, zegt Stephanie Chenevert, die bij personeelszaken werkt. Of, in het Google-jargon: PeopleOps. Maar het is niet minder streng. ,,We willen weten of onze sollicitanten bereid zijn om de mouwen op te stropen en problemen aan te pakken. Ze moeten ondanks hun intelligentie en talent ook bescheiden zijn. Initiatief nemen is niet alleen toegestaan, het wordt van je verwacht.”
Google wil ook graag dat medewerkers meer zijn dan alleen slim. Vrijwilligerswerk, het steunen van een goed doel of een bijzondere hobby (van salsadansen tot zeilen en ijshockey) wordt gestimuleerd. Stephanie raakte dankzij Google zelf geïnspireerd om te trainen voor triatlons. ,,Ik weet dat het heel pretentieus klinkt, maar dankzij Google ben ik een beter mens.”
‘Googli’ zijn betekent voor iedereen iets anders, blijkt na een rondgang langs een paar personeelsleden. Voor de Nederlandse Googler Wouter Vink is het een goede balans tussen werk en privéleven. ,,Vroeger waren mijn uren heel wisselend: begon ik soms pas om 11 uur en ging ik tot diep in de avond door. Nu ik twee kinderen heb, neem ik iedere dag de shuttle van 17.30 uur naar huis om met ze te eten. Dat kan gewoon.”
Alexey Shelestenko is een jaar geleden van het kantoor in Moskou naar Mountain View gehaald. Hij somt op wat ‘Googli’ voor hem betekent: ,,Vriendelijkheid, effectiviteit, creativiteit, milieuvriendelijkheid.” Eren Katarli uit Turkije vindt het ‘Googli’ om niet bang te zijn je plannen of ideeën te benoemen. ,,Het is al vaak voorgekomen dat Google ideeën van personeel heeft omarmd en hen de mogelijkheid heeft gegeven die ook uit te werken.”
Want bén je uiteindelijk binnen bij de internetgigant, dan doet Google er ook alles aan om je te vertroetelen. Op Googleplex staat een imposant wagenpark met hybride en elektrische auto’s die 24 uur per dag, 7 dagen per week ter beschikking staan voor de medewerkers. Yaron Singer trekt net de stekker van een zwarte Chevrolet Volt uit het oplaadstation voor een afspraak bij de naburige Stanford-universiteit waar Google veel van zijn medewerkers vandaan haalt. Maar Eren gebruikte de auto ook al eens om concertkaartjes te kopen, ook dat mag. En als Googlers de laatste shuttlebus naar huis missen – Google chartert bussen die naar plaatsen in een cirkel van twee uur rijden rond Mountain View – dan pakken ze één van de auto’s.
Fred heeft uiteindelijk maar één keer op een skippybal gezeten en gewerkt. ,,Best oncomfortabel”, lacht hij. Maar de campussfeer, een soort van verlengde studietijd, spreekt hem nog altijd erg aan. ,,Work hard, play hard.” Hoewel niemand controleert hoeveel uur iemand echt aan het werk is, maken de Googlers geen misbruik van de vrijheden die het bedijf hen biedt. Daar wordt ook in de sollicitatieprocedure op gescreend. ,,Heb je echt structuur nodig, dan moet je niet bij Google gaan werken”, weet Stephanie van personeelszaken. ,,Iedereen die bij Google werkt, is een ‘over-achiever'”, zegt Eren. ,,We willen veel te graag presteren om afgeleid te worden door een bowlingbaan of door gratis sapjes.” Maar de bijzondere behandeling van personeel zorgt er wel voor dat er de verloop laag is. Het verwennen van personeel gaat bij Google dan ook zo ver dat ze zelfs op het toilet op aangenaam verwarmde wc-brillen kunnen plaatsnemen. Indien gewenst kan er ook nog worden gekozen voor een reiniging – voor óf achter – en wordt het gereinigde gebied ook nog eens droog geblazen. Dan is het ook niet zo gek dat Google per jaar twee miljoen sollicitatiebrieven ontvangt.

WAT IS GOOGLE?
Google is op de eerste plaats de populairste zoekmachine op internet. Tik een term in en vind waarnaar je op zoek bent. Maar Google is inmiddels meer dan dat: kluistert miljoenen aan het scherm met YouTube, biedt gratis e-mail aan met Gmail en weblogs met Blogger, ontwikkelt Android-software voor slimme mobiele telefoons, bracht de wereld in kaart met Google Maps en bedacht sociaal netwerk Google.

HOE VERDIENT GOOGLE GELD?
Al gebruiken miljarden mensen je zoekmachine om dingen op internet te vinden, daarmee ben je nog geen rendabel bedrijf. Hoewel de oprichters aanvankelijk niks wilden weten van advertenties, is dat wel hoe Google geld verdient. Maar niet door iemand die ‘bloemen’ googelt te confronteren met reclame voor Ford of Heineken, nee, Google AdWords spitst de reclame toe op de zoektermen. Tik bijvoorbeeld ‘custom T-shirt’ in. Dan is Zazzle.com één van de gesponsorde links. De webshop die wereldwijd ontwerpen afstemt op klanten, zag de omzet enorm groeien door AdWords. Met hoeveel precies, wil directeur marketing Jason Kang niet zeggen. Zazzle Nederland, nu een jaar in de lucht, ontdekte door Google dat Nederlanders op Engelstalige zoektermen zoeken. ,,’Funny T-shirts’ bijvoorbeeld. Daar hebben wij onze advertenties op aangepast”, zegt Leontien Schoordijk, verantwoordelijk voor de Nederlandstalige markt. Adverteren op deze manier is gratis, totdat een internetter klikt op de link die hij op zijn computerscherm ziet. Dan gaat de adverteerder betalen, totdat het vooraf ingestelde maximum voor die dag bereikt is. Fred Vallaeys is bij Google verantwoordelijk voor deze manier van adverteren. Op zijn visitekaartje staat AdWords Evangelist. Hij predikt de Google-boodschap in zaaltjes door het hele land om bedrijven te ‘bekeren’. ,,Van de bedrijven in de VS heeft de helft geen website, 26 procent is helemaal niet te vinden via internet. Terwijl 97 procent van de consumenten het internet wel gebruikt om een product te vinden. Dan ben je een dief van je eigen portemonnee als je daar niks mee doet.” Nederlandse hotelboekingssite Booking.com is de grootste klant van Google Adwords.