(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – De Joint Strike Fighter (JSF) vertoonde al langer figuurlijke scheurtjes, maar na tests zitten er ook letterlijk scheurtjes in de straaljager. Aanleiding voor het Amerikaanse ministerie van defensie om de productie te vertragen. Terwijl de problemen met de JSF zich opstapelen, houdt het Pentagon vol dat van uitstel geen afstel komt.
De JSF wordt in de Verenigde Staten meestal F-35 genoemd, maar dat neemt niet weg dat het toestel ook hier een zorgenkindje is – en blijft. Nieuwe tests wijzen uit dat de door Lockheed Martin ontwikkelde F-35 Lightning II, ooit gepresenteerd als hypermoderne alleskunner, sneller slijt dan gedacht. Viceadmiraal David Venlet, die namens het Pentagon het JSF-project coördineert, wil daarom dat de productiesnelheid getemperd wordt om de problemen op te lossen.
Als het aan Winslow Wheeler ligt, trekt de Amerikaanse regering vandaag nog de stekker uit het project. Wheeler, defensiespecialist die 31 jaar lang in de Senaat werkte als adviseur van zowel Republikeinen als Democraten, is in de VS een bekend criticaster van de JSF. ,,Hoeveel problemen moeten er nog boven water komen voordat de regering inziet dat ze met de F-35 een fout heeft gemaakt?”
De woordvoerder van het JSF-project benadrukt dat het Pentagon ‘toegewijd’ is en blijft aan de JSF. Volgens Joe Dellavedova zijn de problemen onderdeel van het normale testproces. ,,We testen en produceren tegelijkertijd. Als de tests uitwijzen dat er iets moet worden aangepast, is het alleen maar verstandig om de productie te vertragen.”
Maar er zijn nog meer beren op de weg. De VS moet de komende jaren sterk bezuinigen om zijn enorme staatsschuld terug te dringen. Een groot deel van die bezuinigingen zal op het bordje van defensie terechtkomen. Wheeler denkt dat defensieminister Leon Panetta in 2012 bekend zal maken veel minder dan de geplande 2443 JSF-toestellen aan te schaffen.
Viceadmiraal Venlet hintte daar in een interview met AOL Defense al op. ,,Het is voor mij niet de vraag ‘F-35 of niet’, maar hoeveel en hoe snel.” Producent Lockheed Martin zou er ook al rekening mee houden dat de Amerikanen door de bezuinigingen minder toestellen bestellen.
Dat zal dan worden gepresenteerd als een kostenbesparing, stelt Wheeler. ,,Want het hele project zal dan goedkoper worden, maar individuele landen – zoals Nederland – betalen dan per vliegtuig veel meer.” Volgens de schattingen kost één straaljager 111 miljoen dollar (83 miljoen euro). Wheeler vermoedt dat dit oploopt tot 150 miljoen dollar (112 miljoen euro).
Volgens Wheeler zitten de problemen in ‘het DNA van de JSF’. ,,De F-35 moest alles zijn – bommenwerper inclusief boordkanon, snel jachtvliegtuig, onzichtbaar op de radar – en zo voor alle krijgsmachtonderdelen geschikt zijn. Maar het verleden heeft geleerd dat die soort alleskunners eigenlijk nergens goed in zijn. Het is krankzinnig om zoveel geld te betalen voor een middelmatig vliegtuig.”
De JSF kampt al jaren met problemen: kosten die de pan uitrijzen, almaar nieuwe vertragingen, zorgen over de prestaties en veiligheid van het toestel en te luidruchtige motoren.