Het verkiezingscircus in de VS barst morgen (dinsdag) echt los. De Republikeinse kiezers in Iowa kiezen dan tijdens de ‘caucus’ hun favoriete presidentskandidaat.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
DES MOINES (GPD) – Als je als inwoner van de Amerikaanse staat Iowa de hand van presidentskandidaat Rick Santorum nog niet hebt gedrukt, is dat in ieder geval niet de schuld van Santorum. In zijn pick-up truck heeft de Republikeinse kandidaat de afgelopen maanden alle 99 districten in de staat bezocht, was er vaker en langer dan zijn concurrenten en sprak zelfs in de kleinste zaaltjes. Nu plukt hij daar de vruchten van: met nog een dag voor de voorverkiezing in Iowa piekt hij in de peilingen. Precies op het juiste moment.
De kiezers in Iowa zijn eigenwijs en houden geen rekening met de landelijke peilingen. Vier jaar geleden, in 2008, kozen ze Mike Huckabee als winnaar van de eerste voorverkiezing in de Verenigde Staten. Huckabee, een doopsgezinde predikant, was in de verdere presidentsrace zo goed als kansloos en legde het uiteindelijk af tegen John McCain. Maar met Iowa had hij – zeer onverwachts – een mooi begin. Oud-senator Santorum, die als streng katholieke kandidaat de steun krijgt van veel evangelische organisaties, zou dat kunstje best eens kunnen herhalen.
De inwoners van Iowa die zich als Republikein hebben geregistreerd gaan morgen (dinsdag) niet naar de stembus, maar kiezen hun kandidaat in een ‘caucus’. Tijdens deze verkiezingsbijeenkomsten in scholen, dorpshuizen, bibliotheken, stadhuizen, rechtbanken en culturele centra discussiëren een avond lang over wie volgens hen de beste kandidaat is.
Omdat de eerste Republikeinse krachtmeting conform de traditie in Iowa is, staan de schijnwerpers al weken gericht op de staat in het Amerikaanse middenwesten. In de peilingen in Iowa is Santorum opgestoomd naar de derde plaats, vlak achter gedoodverfde favoriet Mitt Romney en buitenbeetje Ron Paul, die als consequent libertarische kandidaat voor een beperkte overheid is, plannen heeft om het Amerikaanse buitenland beleid tot nul terug te brengen en voor verregaande individuele vrijheid is (dus ook vóór abortus en het homohuwelijk; bijzonder voor een Republikeinse kandidaat).
Maar zelfs als aartsconservatief Santorum de voorverkiezing in Iowa zou winnen, is de kans groot dat hij het in de verdere verkiezingsstrijd aflegt tegen Romney. In de Republikeinse partij wordt de oud-gouverneur van de staat Massachusetts als de ‘onvermijdelijke kandidaat’ gezien.
De afgelopen maanden kreeg Romney tegenstand van Rick Perry, Herman Cain en het meest recent van Newt Gingrich, die verrassend aan kop ging in de peilingen. Cain heeft de handdoek inmiddels in de ring gegooid na verhalen dat hij verschillende vrouwen seksueel geïntimideerd zou hebben en er een jarenlange buitenechtelijke relatie op na zou hebben gehouden. En Gingrich zakt weg in de peilingen.
Maar wellicht weet hij dat tij nog te keren: vrijdag kreeg Gingrich in Des Moines, de hoofdstad van Iowa een brok in zijn keel en tranen in zijn ogen toen hij sprak over zijn moeder, die lijdt aan psychiatrische stoornissen. In januari 2008 stond toenmalig Democratische kandidaat Hillary Clinton laag in de peilingen toen ze geëmotioneerd raakte tijdens een campagnestop. Het hielp haar in New Hampshire aan een overwinning.