(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
DES MOINES (GPD) – Zelden was het zó spannend in Iowa. Om de vier jaar staat de schijnwerper van de wereld voor één dag gericht op de kleine plattelandsstaat in het midden van de VS, als daar de strijd om het Witte Huis losbarst. Maar dit keer wist de schijnwerper niet waar het de lichtbundel op moest richten: Mitt Romney of Rick Santorum.
Na de caucus in Iowa, een reeks partijbijeenkomsten waarin kiezers hun favoriet bepalen, wisselden de twee Republikeinse presidentskandidaten urenlang stuivertje. Dan stond Santorum met vier stemmen voor, dan weer nam Romney met zestien stemmen de leiding. Op het allerspannendste moment stond Santorum met slechts één stem voor.
Maar na een lange uitslagenavond en -nacht won Romney, met acht hele stemmen verschil. De oud-gouverneur van Massachusetts had 30.015 stemmen, de oud-senator namens Pennsylvania bleef op 30.007 stemmen steken.
Het lange wachten was te wijten aan een communicatiefout; volgens het partijbestuur in Iowa had één van de 1774 kiesdistricten de stemmen nog niet doorgegeven. Maar het desbetreffende district had de gegevens wél gemeld, vertelden bestuurders Edith en Carolyn. De dames lagen al te slapen en waren zich van geen kwaad bewust. Wakkergebeld door journalisten van CNN herhaalden zij de cijfers van hun district live op de buis. En na een snelle rekensom bleek dat Romney gewonnen te hebben.
Toch is de morele overwinning voor Santorum die de tweede plaats veroverde. Twee weken geleden kon hij nog geen huiskamer vol krijgen en werd hij uitgelachen omdat hij zijn campagne stug doorzette. De afgelopen dagen werden zijn bijeenkomsten massaal bezocht. In Boone vielen belangstellenden zelfs flauw door de drukte en hitte.
Dat terwijl Santorum niet de meest charismatische kandidaat is. Maar de inwoners van Iowa zijn conservatief en de gelovige Santorum presenteerde zich als het archetype van een conservatief. Dan hoef je geen briljante spreker te zijn. Dat de antwoorden op vragen van kiezers vaak lang en saai zijn, vinden zijn aanhangers ook geen probleem.
Toen Santorum dinsdag kort voor middernacht zijn aanhangers toesprak wist hij een gevoelige snaar te raken toen hij het had over zijn dochter Isabella die aan een zeldzame ziekte lijdt. De kans dat zij voor haar eerste levensjaar zou overlijden, was 90 procent. Nu is Isabella 3,5 jaar.
Ook Romney zette zijn gezin in. Vier van zijn vijf volwassen zonen voerden campagne voor hem, maar Ann, zijn echtgenoot sinds 42 jaar, bleek het geheime wapen. Zelfs in een grote, kille fabriekshal in Clive wist zij met een persoonlijk verhaal over moederschap de harten te stelen.
De verkiezingskaravaan trekt nu verder naar de oostelijke staat New Hampshire, waar op 10 januari de eerste voorverkiezing (primary) wordt gehouden. In het veel minder conservatieve en gelovige New Hampshire maakt Santorum weinig kans. In de peilingen gaat Romney daar soeverein aan kop.