(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Er gold een tornadowaarschuwing, dus er hing al iets in de lucht in South Carolina. Presidentskandidaat Newt Gingrich, tot een ruime week geleden een kansloze kandidaat, won zaterdagavond met overweldigende overmacht de voorverkiezingen in de zuidelijke staat. De uitslag zet de hele race om de Republikeinse uitdager van Democratische president Barack Obama op z’n kop.
Drie kandidaten hebben nu ieder één voorverkiezing gewonnen. Dat gebeurde nooit eerder. De volgende stembusgang, op 31 januari in Florida, wordt de spannendste tot nu toe.
De overwinning van Gingrich, die als geen ander de boosheid om de staat van Amerika – de hoge werkloosheid, de nog hogere staatsschuld – weet te verwoorden, laat zien dat de Republikeinse kiezers nog altijd zoeken naar een alternatief voor Mitt Romney. Die werd door de Republikeinse partij schoorvoetend als favoriet aangewezen, maar de winst van Gingrich bewijst dat Romney de christelijke en ultraconservatieve Tea Party-stemmers niet weet te bekoren.
Het kan verkeren. Tot woensdag zat Romney nog gebeiteld. Hij had al twee verkiezingen gewonnen (in Iowa en New Hampshire) en de derde (South Carolina) kon hem haast niet meer ontgaan, leerde een blik op de peilingen. Toen werd het donderdag. Die dag bleek dat de winst in Iowa bij nader inzien aan Rick Santorum toekomt en won Gingrich het laatste verkiezingsdebat – ondanks de uitspraak van één van zijn ex-vrouwen dat de Republikein op een open huwelijk aasde om de affaire met zijn huidige vrouw te legitimeren.
Gingrich zal er alles aan doen om de zoveelste opleving van zijn politieke carrière zo lang mogelijk te laten duren. In zijn overwinningsspeech probeerde hij de partijpolitiek te ontstijgen. ,,We willen een Amerikaanse campagne voeren.” Een slimme strategie, nu blijkt dat veel kiezers in South Carolina denken dat Gingrich meer kans maakt om Obama te verslaan.
Romney zal er alles aan doen om de kiezers van zijn ‘electability’ (verkiesbaarheid) te overtuigen en bereidt harde aanvallen op Gingrich voor. Hij hoopt daarbij te profiteren van het feit dat zijn campagne beter is georganiseerd en over meer geld. Maar na zijn overwinning zal ook bij Gingrich de kassa rinkelen door giften van aanhangers. Bovendien staan er de komende week twee debatten op het programma. Daarin is Gingrich in zijn element en kan hij kiezers binnenhalen.
Als de strijd om de Republikeinse nominatie wordt uitgevochten door twee kandidaten – al zullen Santorum (nummer 3 in South Carolina) en Ron Paul (die als laatste eindigde) voorlopig niet opgeven – kan het nog lang duren voordat duidelijk is wie het op 6 november op mag nemen tegen Obama.
Een harde, lang voortslepende strijd tussen twee Republikeinse kemphanen betekent immers minder tijd voor de Republikeinse kandidaat om de Democratische zittende president aan te vallen. Barack Obama zal in dat geval een vreugdedansje doen.