(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Een beslissing van het Amerikaanse hooggerechtshof die in een gewoon jaar al politiek dynamiet zou zijn, is extra explosief in een verkiezingsjaar. Dus keek iedereen donderdag met ingehouden adem uit naar de historische uitspraak van het Supreme Court over Obama’s hervorming van de gezondheidszorg.
In het openbaar zei Obama dat hij vertrouwen had in de beslissing van het hooggerechtshof. Achter gesloten deuren was er toch twijfel. Want bijna iedereen dacht dat de negen rechters zouden oordelen dat óf de hele wet in strijd met de grondwet is óf het cruciale deel: de verplichting om een zorgverzekering af te sluiten.
In een verrassende beslissing van het overwegend conservatieve hof hielden de rechters (5 tegen 4) de wet overeind. Nota bene dankzij de stem van opperrechter John Roberts, die door Republikein George W. Bush werd benoemd. Een grote overwinning voor Obama, die de Affordable Care Act – in de volksmond Obamacare – als zijn grootste politieke verdienste ziet. Al een eeuw probeerden verschillende presidenten ervoor te zorgen dat alle Amerikanen verzekerd zijn tegen ziektekosten. Obama lukte het, in maart 2010, ondanks felle tegenstand van de Republikeinen en een deel van zijn eigen Democraten.
De onverwachte steun in de rug die Obama nu van het conservatieve hooggerechtshof krijgt, is niet synoniem voor een gegarandeerde herverkiezing. De hervorming van de gezondheidszorg is niet populair in de diep verdeelde VS. Ongeveer de helft van de Amerikanen is tegen de wet. Zij vallen vooral over de verplicht door de federale overheid opgelegde verzekering. Waar bemoeit de overheid zich mee?
Mitt Romney, Obama’s Republikeinse tegenstander bij de verkiezingen van 6 november, richtte zijn pijlen op Obamacare. Als hij gekozen wordt, zo beloofde hij, dan zou hij de wet op dag 1 van zijn presidentschap ongedaan maken. Eigenlijk verwachtte Romney dat dit niet nodig zou zijn, het Supreme Court zou de klus voor hem klaren.
Dat gebeurde niet. Gejuich in het Witte Huis, waar Obama zich ongetwijfeld een keer in zijn arm heeft geknepen om te zien of hij niet droomde. Maar naar buiten toe was hij ingetogen: in zijn speech geen gejubel, maar een kalme opsomming van de ‘goede’ kanten van de wet, de delen die volgens critici door de regering-Obama onvoldoende voor het voetlicht werden gebracht. ,,Dit is een overwinning voor Amerika.”
Het was een slimme zet van Obama, want zijn behaalde zege kent twee kanten: als het hooggerechtshof zijn politieke kind om zeep had geholpen, was Romney mogelijk fatale munitie ontnomen. Nu blijft die munitie in het magazijn van Romney’s campagnegeweer. Die zal Obama’s wet de komende maanden hard beschieten; Romney zal zeggen dat zijn overwinning de enige manier is om van Obamacare af te komen.
Maar Romney heeft twee problemen, die het geloofwaardig aanvallen moeilijk maken. 1: Hij heeft geen alternatief. 2: Obamacare is geïnspireerd op de zorgwet die Romney als gouverneur van Massachusetts invoerde. Nog erger: Romney zei zelf in 2006 dat hij voor het individuele mandaat is; de verplichting om een zorgverzekering af te sluiten. Obama herinnerde de Amerikanen daar gisteren al fijntjes aan.