(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – 101 miljoen, 71 miljoen, 14 procent, 800.000 banen, 2010, 23 jaar. Terwijl veel Amerikanen met zomervakantie zijn, is de presidentscampagne gefocust op cijfers – en geld.
Achter veel van die cijfers schuilt een nu al heel negatieve campagne. Weg is de positieve boodschap waarmee Democraat Barack Obama in 2008 de boer op ging. De zittend president staat er slecht voor met een hoge werkloosheid die maar niet naar beneden wil en een gapend begrotingstekort.
Obama heeft daarom de aanval gekozen. Op het banenplan van zijn Republikeinse uitdager Mitt Romney bijvoorbeeld, dat 800.000 banen zou scheppen. Maar omdat belasting op in het buitenland verkregen winst wordt geschrapt, zouden heel veel landen profiteren van die nieuwe banen (60.000 in Nederland, zo becijferde het campagneteam van Obama), maar niet de Verenigde Staten.
De strategie past in een groter plaatje. Romney mag zijn tijd bij investeringsbedrijf Bain Capital graag gebruiken om te onderstrepen dat hij snapt hoe de economie werkt. Maar als ‘bedrijvendokter’ bij Bain zou Romney banen naar het buitenland hebben verplaatst. Een politieke doodzonde nu vele duizenden Amerikanen zitten te springen om een baan. De controverse achtervolgt Romney al sinds januari, maar is nieuw leven ingeblazen toen bekend werd dat Romney er niet in 1999 vertrok als hoogste baas, maar pas in 2002. Romney zegt dat hij vanaf 1999 niks meer met de bedrijfsvoering van doen had, omdat hij toen vertrok naar Salt Lake City om de noodlijdende Olympische Winterspelen van 2002 vlot te trekken. Maar tot 2002 stond Romney als volledig eigenaar te boek.
Dankzij zijn tijd bij Bain heeft Romney nu een geschat vermogen van 250 miljoen dollar. Dat geld stond deels op een recent gesloten Zwitserse bankrekening en is geïnvesteerd in belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden en Bermuda. Alleen over 2010 gaf hij zijn belastingaangifte vrij – een traditie die door zijn eveneens politiek actieve vader is gestart – waaruit bleek dat hij minder dan 15 procent belasting betaalt omdat zijn inkomsten dankzij investeringen in een gunstig belastingtarief vallen. En ook daar ziet Obama een zere plek: Romney heeft iets te verbergen. ‘Hij gebruikt alle trucjes om maar zo min mogelijk belasting te betalen’, klinkt het omineus in een campagnespot. De implicatie is duidelijk: Romney is een belastingontduiker.
Inmiddels roepen ook Republikeinen Romney op om openheid van zaken te geven en meer belastingaangiftes vrij te geven. Dat weigert hij. In 2007 deed hij dat wel. Toen John McCain hem overwoog als vicepresidentskandidaat overlegde hij 23 jaar aan belastingaangiften. McCain koos voor de onbekende gouverneur Sarah Palin uit Alaska.
Maar het zit Romney niet op alle terreinen tegen. In juni wist hij 101 miljoen dollar op te halen, veel meer dan de 71 miljoen van Obama. De Democraat benadrukt dat zijn geld komt van gewone burgers die minder dan 1000 dollar doneren, terwijl Romney het juist moet hebben van de mensen die méér dan 1000 dollar schenken, zoals casinomagnaat Sheldon Adelson en de broers Koch van Koch Industries. Maar dat neemt niet weg dat de campagnekas van Romney harder groeit dan die van Obama. Genoeg geld om terug te slaan met eigen negatieve spotjes.