(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) _ De Verenigde Staten kunnen niet daadkrachtig optreden in Syrië en blijken tot nu toe machteloos in het omver werpen van het regime van Bashar al-Assad. Nu weten we ook waarom: volgens de Washington Post slaagt inlichtingendienst CIA er niet in om voldoende betrouwbare informatie te verzamelen over de regering-Assad en de verschillende oppositiegroepen.
Voor David Lesch, hoogleraar geschiedenis van het Midden-Oosten aan Trinity University in Texas, is dat geen verrassing. ,,We hebben daar al jaren nauwelijks inlichtingencontacten. De meeste informatie komt uit de derde hand, via de inlichtingendiensten van Israël, Jordanië en Turkije”, aldus Lesch, wiens boek over het Amerikaanse beleid rond Syrië in augustus uitkomt. Het maakt het voor de Amerikaanse regering moeilijk om oppositiegroepen te steunen met bijvoorbeeld wapens. ,,We willen niet dat die in de verkeerde handen terechtkomen, zoals gebeurde toen de VS in de jaren tachtig milities in Afghanistan bewapende. Die milities groeiden uit tot terreurgroep al-Qaida.”
De VS worstelt al maanden met Syrië. Enerzijds wil men dolgraag af van Assad, omdat zijn regime de grootste bondgenoot is van Iran en een tegenstander van Israël. Aan de andere kant is zijn regime zo verweven met alle aspecten van het openbaar leven, dat de vrees is dat het land compleet uiteenvalt als Assad wegvalt. De Amerikanen zitten niet te wachten op een humanitair drama of een land dat ten prooi valt aan al-Qaida.
Desondanks stelt Lesch dat Obama de situatie niet slecht aanpakt. ,,De regering is terughoudend en handelt niet op basis van emotie, maar op de ratio. Dat is verstandig.” Lesch noemt dat de officieuze Obama-doctrine, waarin het buitenlands beleid wordt afgestemd op de Amerikaanse vermogens.
,,Actieve inmenging van de VS kan meer problemen veroorzaken dan het oplost. Vergeet niet dat de VS al actief is in Afghanistan en Irak en dat Obama niet zit te wachten op nog een land in het Midden-Oosten waar de bevolking zich tegen ons kan keren. Dat is vaak de indruk die de VS wekt: ergens met gestrekt been ingaan zonder toereikend inzicht in waar ze zich in mengen. Dan openen ze – net als in Afghanistan en Irak – een doos van Pandora, waar nog veel meer ellende in zit.”
Volgens Lesch wil de VS omwille van de stabiliteit in de regio geen machtsvacuüm, zoals in Irak ontstond na de val van Saddam Hoessein, die het land net als Assad met harde hand leidde. Er moet een verenigde oppositie zijn die de macht kan overnemen, die brede steun geniet bij het volk. Dat moet ook een acceptabele groep zijn voor de VS. ,,Conservatieve moslims hoeven geen probleem te zijn, maar het mogen geen jihadisten zijn”, aldus Lesch. ,,Het probleem is dat extremistische moslims met al-Qaida-sympathieën uit Irak al een netwerk in Syrië hebben. Dat is een worst-case scenario dat de VS probeert te vermijden.”
Lesch ziet geen snelle oplossing voor het Syrische conflict. ,,De dagen van Assad zouden maanden geleden al geteld zijn, maar hij zit er nog steeds. Zover ik het kan beoordelen is het leger nog altijd loyaal aan hem en is de militaire macht onverminderd groot. Aan de andere kant wordt de oppositie ook sterker. Het wordt een guerrillaoorlog.”
De VS zal alleen ingrijpen als Syrië chemische wapens inzet tegen de eigen burgers, denkt Lesch, anders niet. ,,Obama zal niet uit het oog verliezen dat het een verkiezingsjaar is en dat zijn volk mordicus tegen een nieuwe oorlog is.”