(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – In een jaar tijd bezochten 4,5 miljoen mensen het 9/11-monument in New York. Een groot deel daarvan probeerde ongetwijfeld het gebouwtje binnen te komen dat als een taartpunt oprijst tussen de twee vijvers waar tot 11 september 2001 de twee torens van het World Trade Center stonden. Tevergeefs.
De deuren, die leiden naar een zeven verdiepingen tellend ondergronds museum, zitten dicht. En dat blijft voorlopig zo. Het museum had vandaag (dinsdag) open moeten gaan, maar dat wordt nu op z’n vroegst 2014. De zorgvuldige planning – in 2011 het monument af, in 2012 het museum en in 2014 de imposante Tower 1 (de opvolger van de Twin Towers) – werd in de war geschopt door een voortslepende ruzie tussen politici over de bouwkosten van het museumpand en de jaarlijkse exploitatiekosten van 60 miljoen dollar (47 miljoen euro). Gisteravond (lokale tijd) bereikten de strijdende partijen een akkoord, uren voor de elfde herdenking van de aanslagen. De impasse zorgde er wel voor dat er voor het eerst geen politici werden uitgenodigd om bij de herdenking een deel van de namen van de slachtoffers voor te lezen.
Michael Bloomberg, burgemeester van de stad New York en voorzitter van de 9/110-stichting, lag overhoop met gouverneurs Andrew Cuomo van de staat New York en Chris Christie van de staat New Jersey, die vonden dat de kosten bouw de spuigaten uitliep. Tot grote frustratie van familieleden van de slachtoffers legden zij de bouw van het museum bijna een jaar geleden stil. Dankzij de deal wordt het werk nu hervat.
Het World Trade Center-complex is eigendom van de Port Authority of New York and New Jersey, het havenbedrijf waar de gouverneurs van New York en New Jersey over gaan dat onder andere luchthavens, tunnels en bruggen beheert. Zij betalen de herbouw van het totale complex, dat in totaal 15 miljard dollar (12 miljard euro) zal gaan kosten. Maar de bouw van het museum wordt veel duurder dan begroot. In plaats van 700 miljoen dollar (546 miljoen euro) gaat het bijna dubbel zoveel kosten: 1,3 miljard dollar (1 miljard euro). Voor die kosten wilden de gouverneurs niet opdraaien.
De museumkosten zouden hoe dan ook deels bekostigd worden door giften. Burgemeester Bloomberg van New York haalde tientallen miljoenen op en stak er 15 miljoen dollar (12 miljoen euro) van zijn eigen geld in. De stichting die het museum gaat runnen kreeg 450 miljoen dollar (351 miljoen euro) binnen aan donaties voor de bouw. Dat is veel minder dan de 700 miljoen dollar (546 miljoen euro) dat het beloofd had op te halen. Als de stichting er alsnog niet in slaagt het doel te halen, zo werd in het akkoord afgesproken, dan kan de bouw wederom worden stilgelegd.
Het museum had eigenlijk al in 2009 klaar moeten zijn en moet aan de hand van teruggevonden spullen een gezicht geven aan de bijna drieduizend mensen die bij de aanslagen de dood vonden, de overlevenden, de ooggetuigen en de hulpdiensten. De collecties zijn al verzameld en liggen elders in de VS klaar tot het gebouw af is. Als het museum af is, zullen toegangskaarten waarschijnlijk 20 dollar (15,60 euro) kosten. Het monument, dat vorig jaar voor de tienjarige herdenking open ging voor het publiek, blijft gratis te bezoeken na aanmelding op de website.