(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
PHILADELPHIA (GPD) – Het is nog vroeg in Tioga, een arme, zwarte wijk in de Amerikaanse stad Philadelphia, als Mabel Williams achter haar rollator langzaam naar de bus voor de deur van het seniorencentrum schuifelt. Ze hangt het gouden, met diamanten bezette kruisje om haar nek nog eens recht. Het is een speciale dag. Vandaag gaat de 83-jarige Mabel voor het eerst een identificatiebewijs halen. Anders kan ze op 6 november niet stemmen.
Om naar de stembus te kunnen, hoefde je in de Verenigde Staten tot nog toe alleen maar geregistreerd te staan als kiezer. Maar voor de komende verkiezingen hebben zeven staten een wet aangenomen die een officieel pasje met foto verplicht stelt. Ook Pennsylvania, de staat waar Philadelphia, de woonplaats van Mabel in ligt. Daar boog een rechter zich deze week over de omstreden wet.
Die is namelijk officieel bedoeld om fraude te voorkomen, maar wordt door burgerrechtenbeweging uitgelegd als kiezersonderdrukking. ,,Feit is dat Amerikanen zonder ID doorgaans zwart of Latino zijn”, zegt Zack Stalberg van de onpartijdige Pennsylvania Voter ID Coalition. Laat dat nu net de groep zijn die doorgaans op de Democraten – en dus op president Barack Obama – stemt. ,,Het is moeilijk te geloven dat er geen politiek motief is.”
Dat een prominente Republikeinse politicus in een loslippige bui zei dat hij met de wet partijgenoot en presidentskandidaat Mitt Romney de winst in zijn staat wilde bezorgen, wekt die verdenkingen in de hand.
Onzin, zegt de Republikeinse wijkpoliticus Suzanne Haney. ,,We willen alleen voorkomen dat mensen zich voordoen als iemand anders en zo twee keer gaat stemmen.”
In Pennsylvania hebben naar schatting 800.000 mensen geen persoonsbewijs. Om zo’n pasje te krijgen, is een geboortebewijs nodig. En dat heeft Mabel niet. ,,Bij mijn geboorte was een tante vroedvrouw. Er is geen aangifte gedaan.”
Het geboortebewijs van Eddie Thomas, die vanwege een vaatziekte beide benen moet missen, ging bij een brand verloren. Andere registratie was er niet. ,,Toen ik op 6 december 1928 werd geboren, schreef de vroedvrouw dat achterin een bijbel.”
Nooit hadden Mabel en Eddie problemen. Ze hebben een sofinummer, een bankpas en zijn geregistreerd als kiezer.
,Sinds de gekleurde man mag stemmen (in 1965 maakte de Voting Rights Act een einde aan discriminatie van zwarte Amerikanen, HK) heb ik altijd van dat recht gebruik gemaakt”, zegt Eddie plechtig. ,,Waarom sluiten ze nu weer een deel van de mensen die willen stemmen uit?”
Om kiezers zonder ID tegemoet te komen, biedt Pennsylvania een gratis pasje aan dat alleen geldig is om te stemmen. Voor de aanvraag is een sofinummer en adresbewijs voldoende. Daarnaast moeten ze zelf naar het staatskantoor komen dat ook rijbewijzen uitgeeft. Daar schuifelt Mabel achter haar rollator van loket naar loket, met Eddie zoemend in zijn elektrische rolstoel in haar kielzog.
Maar dan, na drie uur wachten, mogen de twee naar het laatste loket waar een foto wordt gemaakt. De petjes waarmee Mabel en Eddie hun dunne kroeshaar bedekken, moeten daar even voor af. Het is een klein offer: na een paar minuten rolt er voor allebei een plastic kaartje uit het apparaat. Mabel is doodmoe, maar dolblij: ,,Eindelijk!”