(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – In een grote en beroemde, Amerikaanse stad is 911 bellen straks misschien nutteloos: er komt toch geen agent meer als er een schietpartij is en geen brandweerman als er een brand woedt. Zij worden namelijk betaald door de stad en die heeft geen geld meer. Detroit is bijna bankroet.
President Barack Obama redde in 2009 de auto-industrie in Detroit nog van het faillissement, maar nu staat de stad aan de rand van de financiële afgrond. Detroit is niet de eerste stad in de VS die sinds de financieel-economische crisis failliet gaat en zal ook niet de laatste zijn. Maar het is wel de grootste.
Detroit heeft een schuld van meer dan tien miljard dollar. Dit jaar komt de gemeente 200 miljoen dollar te kort. Sinds 2005 werd 600 miljoen dollar geleend om de gaten in de begroting te vullen. En nu is het geld wéér bijna op. Burgemeester Dave Bing en de gemeenteraad ruziën over een mogelijke oplossing. De burgemeester heeft aangegeven dat ambtenaren vanaf 1 januari 2013 met onbetaald verlof worden gestuurd. Hij heeft ook plannen om de 88.000 straatlantaarns (waarvan twintig procent stuk is) en buslijnen te privatiseren. Volgens Bing is faillissement ‘geen optie’.
,,Dat kan hij wel zeggen, maar het is niet in zijn handen”, zegt advocaat Peter Letzmann, die gespecialiseerd is in bestuursrecht en opgroeide in Detroit. ,,Als de schuldeisers straks aankloppen omdat ze geld willen zien, zal een rechter over faillissement beslissen.” Volgens Letzmann is het bankroet van Detroit onafwendbaar.
Rechtenprofessor Laura Bartell van Wayne State University in Detroit denkt echter niet dat het zo’n vaart zal lopen. ,,Het bestuur van Michigan zal het nooit toestaan dat de grootste stad een faillissement aanvraagt.” Bovendien, zegt Bartell, zijn de wetten in Michigan anders dan elders. ,,Een stad moet eerst een financieel noodmanager aanstellen. Alleen die kan faillissement aanvragen.”
De financiële zorgen van de stad bestaan al decennia. Letzmann: ,,Mijn eerste baan, in 1971, was om als stadsadvocaat de financiële problemen van Detroit aan te pakken.” De afgelopen jaren zag de stad de inkomsten teruglopen toen de industrie en de huizenmarkt instortten. De criminaliteit nam toe en wie kon verliet de stad. Levendige wijken veranderden in spookbuurten vol lege huizen. Het inwonertal kelderde van 1,9 miljoen mensen in 1950 naar 700.000 nu. Letzmann: ,,In mijn jeugd was het een levendige stad. Toen ik elf was, ging ik in mijn eentje met het openbaar vervoer de stad in. Nu aarzelt een volwassene zelfs om hier in een bus te stappen.”
Volgens Letzmann zijn de problemen te wijten aan onkundige bestuurders en het eeuwige geruzie tussen burgemeester, gemeenteraad en de machtige vakbonden. ,,Iedereen doet zijn eigen ding. Gouverneurs hebben de afgelopen jaren nooit in willen grijpen.” Hij trekt een parallel met de Amerikaanse bakker Hostess die recent faillissement aanvroeg. ,,De merken van Hostess zullen straks verkocht worden om de schuldeisers te betalen. Dat zal in Detroit ook gebeuren: het Belle Isle Park kan worden verkocht, het stadhuis, noem maar op.”