(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Belastingen. Het is het woord dat naast ,,economie’ misschien wel het vaakst wordt genoemd tijdens de Amerikaanse verkiezingscampagne. Zo ook vandaag bij de Repubikeinse caucus (partijbijeenkomst) in de staat Nevada.
Iedere Republikeinse presidentskandidaat wil het belastingstelsel aanpakken – het liefst zonder de belastingen te verhogen. Onmogelijk, oordelen deskundigen. Een ,,vlaktaks’ (waarbij ieder inkomen met hetzelfde percentage wordt belast) maakt het simpeler, vindt kandidaat Newt Gingrich. Belastingvoordelen waardoor bedrijven gaan investeren en mensen gaan sparen stimuleert de economie, meent tegenstander Mitt Romney.
Net als in Nederland is het belastingstelsel in de VS progressief: als je meer verdient, betaal je meer belasting. De loonbelasting kent zes schijven, van tien procent voor de laagste inkomens tot maximaal 35 procent voor diegene die meer dan 380.000 dollar (290.000 euro) verdient. Ondoorzichtig wordt het door de vele aftrekposten – hypotheekrente, medische kosten, giften aan goede doelen – waardoor het mogelijk is om minder dan de vastgelegde percentages te betalen.
Belastingen zijn doorgaans ingewikkeld. ,,Maar voor de meeste Amerikanen is het volstrekt onbegrijpelijk”, aldus Elliot Parker, hoofd van de faculteit economie van de Universiteit van Nevada in Reno. Zelfs Parker vindt de belastingregels complex. Een goed voorbeeld: Romney’s belastingaangiftes over 2010 en 2011. Deze besloegen 547 pagina’s. Daaruit bleek dat de multimiljonair in 2010 slechts 13,9 procent belasting betaalde, omdat hij leefde van de winst van eerdere investeringen. Daarvoor geldt een ander, lager tarief. Dat was reden voor Gingrich om Romney aan te vallen op zijn rijkdom.
,,Hypocriet”, oordeelt Parker. ,,Want in het plan van Gingrich zouden mensen als Romney helemaal geen belasting meer betalen.” De plannen van de twee kandidaten hebben volgens het onafhankelijke Tax Policy Center twee dingen met elkaar gemeen: ze bevoordelen de rijken én zorgen voor een grotere staatsschuld. De econoom zegt dat het de afgelopen tien jaar al fout is gegaan. Hij vergeleek de belastingtarieven van 2000 met 2009 en ontdekte dat alle Amerikanen minder belasting zijn gaan betalen.
Vooral miljonairs gingen erop vooruit. Betaalden zij in 2000 nog gemiddeld 28 procent belasting, in 2009 was dat gedaald naar 23 procent. ,,Die vijf procent vertegenwoordigt heel veel geld: vijftig miljard dollar.” Terwijl heel Amerika minder belasting ging betalen, werd de schatkist steeds leger. De belastingverlaging is volgens Parker dé reden waarom de VS nu kampt met enorme schulden. ,,Natuurlijk speelt de recessie een rol, maar het is een illusie om te denken dat we het gat kunnen dichten zonder een belastingverhoging.”