9/11 COLUMN – ZONDER ‘MEMORIAL’ GEEN HERDENKING

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Onder de 400 eikenbomen die het bijna afgeronde 9/11 monument in New York rijk is, liggen kinderkopjes (het stenen soort). Eén zo’n kassei is voor het enige Nederlandse slachtoffer: Ingeborg Lariby. Haar ex-man Andrew droeg de steen aan haar op. Ik heb ’m nog niet gezien, maar de 9/11 Memorial App voor de mobiele telefoon leerde me dat dit erop staat: ‘je gaf me zeven jaar van je liefde, maar je hebt de wereld je leven gegeven’. Mooi.
Drie aanslagen, dus drie monumenten. Maar na tien jaar is er pas eentje echt af, die bij het Pentagon. En zonder ‘memorial’ kun je niet herdenken. Dat weet iedere Amerikaan. Gelukkig blinkt de VS uit in de bouw van monumenten, en zullen de andere twee op 11 september ook (bijna) af zijn.
In de aanloop naar de tienjarige herdenking bezocht ik de drie plekken die zondag weer in de spotlights staan omdat terroristen het nodig vonden er een vliegtuig in te boren.
In Shanksville legde Park Ranger Jeff Reinbold uit waarom gele kiepwagens voor de bouw van het monument voor vlucht 93 nog af en aan rijden. Het had iets te maken met het onteigenen van land, zei hij. Ook was er rond dit weiland in de middle of niks geen infrastructuur voor de duizenden belangstellenden. Dat moest allemaal worden aangelegd.
Het officiële monument op Ground Zero moet een oase van rust worden tussen de weer opgebouwde wolkenkrabbers. Wat ooit de funderingen van de tweelingtorens waren, zijn nu vijvers. Langs de muren van de vierkante vijvers vallen liters water de diepte in. Eromheen staan de namen alle slachtoffers (voor het gemak ook die van de eerste aanslag op het WTC in 1993) netjes gerangschikt op vluchtnummer en locatie. Zelfs de hulpverleners hebben hun eigen plekje.
Het kost 525 miljoen dollar (370 miljoen euro) – grotendeels opgehoest door de financiële reuzen van Manhattan – maar dan heb je ook een plek om de 2977 doden te herdenken.
Maar in Shanksville komen ze tien jaar later nog tien miljoen dollar tekort. Ver van de bewoonde wereld staan op een grijze muur de veertig namen van de mensen die er de dood vonden. Ranger Reinbold tuurt naar de plek waar de Tower of Voices, die de stemmen van deze ‘helden’ met windorgels geluid moet geven, moet verrijzen. Het is de vraag of die ooit gebouwd gaat worden.

NEW YORKERS NEMEN DREIGING IRENE SERIEUS DANKZIJ AARDBEVING

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Het was het eerste wat ze zag toen Amelia, caissière van een supermarkt pal aan de Hudson Rivier, aan haar dienst begon: het rek met batterijen was leeg. ,,Maar water hebben we nog voldoende”, zegt ze. Buiten staan drie pallets met ‘gallons’, jerrycans met een kleine vier liter water. Het vliegt de winkel uit. New York maakt zich op voor orkaan Irene, die zondag wordt verwacht.
New Yorkers raken niet zo snel in paniek. Dus als burgemeester Michael Bloomberg en alle nieuwszenders zeggen dat de orkaan ervoor kan zorgen dat de elektriciteit uitvalt (tot wel vier dagen lang!), er geen water meer uit de kraan komt en laaggelegen gebieden onder water lopen, dan is de reactie doorgaans laconiek.
Dit keer is dat anders, zegt Matthew Smith (47) terwijl hij met twee zware tassen vol water, melk, ingeblikt voedsel en batterijen van de supermarkt naar zijn huis in de West Village loopt. ,,Ik had nooit gedacht dat we hier een aardbeving zouden krijgen en die hebben we deze week ook gehad.”
Dus dit keer neemt Smith de waarschuwingen serieus. ,,Vooral vanwege mijn tweeling van vijf.” Smith heeft de pech dat hij in één van de laagstgelegen delen van New York woont. Dan kan zijn appartement wel op de veertiende verdieping zijn, de autoriteiten vrezen dat de straten daar blank komen te staan. Voor de zekerheid zijn politiebureaus in de buurt uitgerust met blauwe bootjes. Burgemeester Bloomberg heeft besloten dat hij en 250.000 andere New Yorkers hun huis zaterdag verplicht moeten verlaten. ,,Dan ga ik naar mijn broer, die woont tien straten naar het oosten.” Daar zal zijn gezin veilig zijn, zo voorspelt het stadsbestuur.
De aardbeving heeft er ook bij Edith Drew voor gezorgd dat ze de waarschuwingen bloedserieus neemt. ,, Ik was tijdens de aardbeving zó bang. Ik ben er de hele week misselijk van geweest.” Thuis in Harlem, bij haar kinderen van 19, 17, 16 en 11, heeft ze gezorgd voor een draagbare radio, zaklampen met extra batterijen, kaarsen en veel water. Een gallon per persoon, per dag, precies zoals wordt geadviseerd. Zelf zal ze tijdens de orkaan niet bij hen zijn. Drew werkt bij de thuiszorg. Ze heeft besloten vanaf zaterdagavond bij haar cliënt, een demente vrouw van 79 die herstelt van een heupbreuk, te blijven. Ze zal er ook blijven slapen, want de vrouw woont in een gebied waar de kans op overstromingen volgens de stad groot is. ,,Ze heeft het verstand van een twaalfjarige en kan niet voor zichzelf zorgen. Weet niet eens hoe ze de hulpdiensten moet bellen als dat nodig is. Ik vind dat ik dan bij haar moet zijn. Mijn kinderen begrijpen dat zij mij harder nodig heeft.”
Bij de Bed, Bath and Beyond in het ‘risicogebied’, een uit de kluiten gewassen Amerikaanse versie van de Blokker, gaat het hamsteren door. Personeel wordt keer op keer gevraagd naar zaklampen, maar die zijn op. Kaarsen en aanstekers liggen op de kassaband van iedere klant. Terwijl Irene in kracht lijkt af te nemen, lopen mensen in Washington Street te sjouwen met jerrycans water. Thuis zullen ze hun badkuip met water vullen, zoals hen door iedere tv-meteoroloog wordt opgedragen, om spoelwater voor de wc te hebben. Niemand gaat er echt van uit dat Irene ernstige schade toebrengt, maar ze nemen liever het zekere voor het onzekere. De aardbeving heeft ze wakker geschud.