MEDIWIETGEBRUIKERS WAARSCHUWEN OBAMA: JE VERLIEST JE BASIS

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
OAKLAND (GPD) – De Blue Sky Coffeeshop in Oakland serveert geen koffie. Het is een coffeeshop naar Nederlands voorbeeld; eentje die wiet verkoopt. Maar alleen aan mensen met een verwijzing van een dokter. Zonder zo’n pasje mag de receptionist niemand een blik gunnen achter het kamerscherm van waarachter de zakjes marihuana worden verstrekt. ,,Dat zijn de regels”, klinkt het verontschuldigend.
Maar als het aan federale aanklager Melinda Haag ligt, gaan Blue Sky en tientallen andere marihuana-apotheken in Californië dicht. In de staat is mediwiet legaal, maar volgens de federale overheid is het een verboden drug. Haag stuurde begin deze maand waarschuwingsbrieven naar de huisbazen van veel apotheken. Sindsdien weigert ze categorisch alle interviewverzoeken. Terwijl de ophef in de liberale regio San Francisco groot is.
Daarom stond ‘huisvrouw’ Denise Martellacci (58) deze week met een protestbord op een naar wiet geurende straathoek in San Francisco. Iets dat ze sinds de Vietnamoorlog niet meer had gedaan. President Barack Obama kwam voor een lunch met geldschieters en Martellacci wil hem laten weten dat ze teleurgesteld is. ,,Obama heeft beloofd dat hij de medische cannabis met rust zou laten. Wij hebben op hem gestemd. En nu blijkt hij te hebben gelogen.”
Martellacci gebruikt al acht jaar mediwiet tegen migraine. ,,Het werkt veel beter dan pillen, zonder vervelende bijwerkingen.” Zo hebben alle demonstranten – ‘patiënten’ – een reden voor het wietgebruik. De hoge bloeddruk van Mike Moreno (46) is er als sneeuw voor de zon door verdwenen. ,,Ik heb geen zorgverzekering meer nodig.” Caroline Emerson (25) gebruikt het tegen anorexia. ,,Het wekt mijn eetlust op.” De blondine is nog altijd extreem slank, maar zegt er tien kilo door te zijn aangekomen. Mikki Norris kan er weer door slapen. ,,En mijn seksleven is er ook enorm op vooruit gegaan.”
Norris was in de jaren negentig met haar man curator van het Wietmuseum in Amsterdam. En terwijl Nederland dubt over het bestempelen van wiet als harddrug, zet Norris zich in voor legalisering van wiet in haar eigen land. ,,Als Obama geen stokje steekt voor de plannen van Haag, raakt hij zijn basis kwijt. Obama moet niet vergeten dat wij er mede voor gezorgd hebben dat hij nu in het Witte Huis zit.” 
Haag stelt dat de Californische wet ‘gekaapt’ wordt door mensen die niet geven om het welzijn van patiënten, maar alleen om geld. In Oakland geloven ze dat niet. Richard Lee, eigenaar van de Blue Sky Coffeeshop, stelt dat de staat profiteert van de eventuele winst van de apotheken. ,,Die betalen belasting. De staat zou miljarden dollars mislopen als ze de wietapotheken sluit. En er verdwijnen duizenden banen.”
Op een steenworp afstand van zijn coffeeshop staat zijn levenswerk. Oaksterdam University – een samenvoeging van Oakland en Amsterdam – leidt mensen op om in de medicinale wietsector aan de slag te gaan. De receptie heeft cannabisgroene muren en de lokalen staan vol met wietplanten; van stek tot bloei. Lee: ,,We zijn ondanks de dreiging populair. Een peiling laat zien dat 50 procent van de Amerikanen vóór legalisering is. Een record.”
Obama heeft bij zijn bliksembezoek de honderden demonstranten niet opgemerkt, maar Martellacci denkt dat de boodschap hem wel bereikt. Haar eigen apotheek in San Mateo werd al gesloten. ,,Door maar liefst dertig agenten van drugspolitie DEA. Terwijl ik me aan alle regels hield. Ik hoop dat het anderen bespaard blijft.”

STARBUCKS WORDT ‘BLOND’

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Veel Nederlanders vinden de koffie-met-een-smaakje van Starbucks walgelijk zoet, maar sommige Amerikanen houden aan de gewone zwarte koffie van de Amerikaanse koffieketen een bittere nasmaak over – letterlijk. Daarom komt Starbucks begin volgend jaar met ‘blonde’ koffie: lichter geroosterd en milder van smaak.
Starbucks, dat dit jaar zijn veertigste verjaardag viert, is populair in de Verenigde Staten. Maar niet bij iedereen. Marktonderzoek wijst uit dat veertig procent van de Amerikanen -54 miljoen consumenten – de koffie te bitter vindt. Vanaf de oprichting in Seattle in 1971 krijgt de keten het verwijt de koffie niet te roosteren, maar te verbranden. Daardoor waren de bonen te zwart en smaakte de koffie te sterk. De verkoolde smaak leidde zelf tot de bijnaam ‘Charbucks’.
Starbucks wilde lange tijd niks van de kritiek van een deel van de koffiedrinkers weten. Zoals hun koffie smaakte, zo hóórde koffie te smaken. Maar in 2008 kwam er al een ‘medium roast’ en nu wordt het assortiment uitgebreid met ‘blond’. Het kostte de Starbucks-koffiebranders tachtig pogingen om de perfecte smaak te bereiken. In een filmpje op YouTube tonen de trotse koffiebranders het bonenassortiment, van diepzwart via donkerbruin en lichtbruin naar geelbruin: blond.
Starbucks-adepten hebben geen goed woord over voor de onverwachte inschikkelijkheid van de koffieketen en stellen dat Starbucks zijn ziel verkoopt door koffie aan de man te brengen die niet naar koffie smaakt. En alleen om meer koffie te verkopen en de omzet te vergroten.
Dat is natuurlijk ook waar het de koffiegigant om te doen is. Ze zien klanten weglopen naar concurrenten McDonald’s en Dunkin’ Donuts die wél mildere koffie op het menu hebben staan – en ook nog eens voor minder geld. Dan moet je als bedrijf iets om de consumenten terug te lokken naar de winkel met de wit-groene zeemeermin als logo.
De aankondiging van Starbucks blond, straks te koop als kant-en-klare kop koffie en als verpakte koffiebonen voor thuis, deed het aandeel Starbucks in ieder geval al een paar procenten stijgen.

SAFARI IN STADJE OHIO

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Inwoners van het stadje Zanesville in de Amerikaanse staat Ohio wanen zich in Afrika. Ieder moment kan er een leeuw om de hoek wandelen. Of een tijger. Of een giraffe. Of een jachtluipaard. Vijftig wilde dieren zijn ontsnapt uit een wildpark in de stad. Maar niemand gaat op safari. Volgens de politie zijn de dieren ‘erg groot en zeer agressief’.
De 25.000 inwoners moeten sinds dinsdagavond binnen blijven en scholen zijn gesloten. Langs de snelweg, die dwars door de stad loopt, worden automobilisten met ‘voorzichtig: wilde dieren’ op grote borden gewaarschuwd in hun auto’s te blijven.
De 61-jarige Terry Thompson, de eigenaar van het privéwildpark waar hij ook wolven, grizzly beren en kamelen hield, was net uit de gevangenis na een veroordeling voor illegaal wapenbezit. Hij werd dinsdagavond dood gevonden. Volgens de burgemeester van Zanesville zette Thompson alle hekken van de kooien open en schoot hij zichzelf vervolgens dood. Er was ook goed nieuws: de verzorger van de dieren had tegen de politie gezegd dat ze pas waren gevoerd.
Toch hebben agenten met jachtgeweren opdracht gekregen te schieten om de ontsnapte beesten te doden. Een groot deel van de dieren is al afgeschoten. Bij daglicht wordt ook met verdovingsgeweren gewerkt, in samenwerking met een dierentuin uit het nabijgelegen Columbus. Ook wordt geprobeerd de dieren met voedsel terug te lokken naar hun kooien.
In de staat Ohio gelden soepele regels rond het houden van exotische dieren. Voor beren moet een vergunning worden aangevraagd, maar voor dieren die niet van nature voorkomen in de Verenigde Staten gelden geen regels. Zo kon het zijn dat Thompson ook chimpansees en met uitsterven bedreigde orang-oetangs in zijn huis hield. Die zijn niet ontsnapt.
De dierenbescherming in Ohio roept het staatsbestuur op de regels aan te scherpen. Op twitter spreken mensen er schande van dat er ‘niet eens wordt geprobeerd de dieren levend te vangen’.

‘OVER EEN TWEEDERANGS SCHILDER KUN JE GEEN 1000 PAGINA’S VOLSCHRIJVEN’

Twee Amerikaanse juristen schrijven een biografie over Vincent van Gogh. Het klinkt als het begin van een grap, maar het resultaat is een serieuze tour de force. Een van de auteurs, Steven Naifeh, vertelt over de totstandkoming van het vuistdikke boek – nu al een bestseller – en de stof die het deed opwaaien.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Als Steven Naifeh nu naar De sterrennacht van Vincent van Gogh kijkt, heeft hij het idee dat hij de mens achter het schilderij kent. Het kostte hem tien jaar onderzoek, meer dan zesduizend pagina’s aan research en dagelijkse bijpraatsessies met coauteur Gregory White Smith. Het was het waard. ,,Nu beleef ik zijn schilderijen op een veel intensere manier.”
Terwijl de Amerikaanse topbiografen in de jaren tachtig bezig waren met hun standaardwerk over de Amerikaanse kunstenaar Jackson Pollock – het leverde het duo de prestigieuze Pulitzer Prize op – mijmerden ze over welke kunstenaar ook zo’n krachtsinspanning verdiende. ,,Van Gogh was de eerste die bij ons opkwam.” Naifeh is de eerste die erkent dat de keus voor de schilder uit het Brabantse Zundert een vreemde was. ,,We spreken immers geen woord Nederlands, terwijl een groot deel van ons onderzoek draait om het bestuderen van documenten.”
,,Over een tweederangs schilder kun je geen duizend pagina’s volschrijven, dus we zochten een groot kunstenaar met een gecompliceerd leven; een leven dat belangrijk was voor zijn werk. Alles wat Van Gogh schilderde – of het nu een vaas met bloemen was, een kamer of een korenveld – was op een bepaalde manier een zelfportret. En hoewel je een bibliotheek zou kunnen vullen met de boeken die over Van Gogh geschreven zijn, waren we verbaasd toen we ontdekten dat er nog geen complete biografie was.”
Naifeh en Smith namen in eerste instantie elf vertalers aan, een groep die zou groeien tot twintig. Geld was geen bezwaar. Sinds Naifeh en Smith elkaar tijdens hun rechtenstudie aan de universiteit van Harvard leerden kennen, gingen ze een partnerschap aan. Die leidde niet alleen tot het schrijven van bestsellers, maar ook tot een goedlopend bedrijf dat een ranglijst van beste advocaten in de Verenigde Staten publiceert.
Smith bestudeerde anderhalf jaar lang, tien uur per dag, de vertaalde briefwisselingen tussen Van Gogh en zijn familie. ,,Af en toe werd hij gek van het gezeur van Van Gogh die zijn broer Theo almaar vroeg om meer geld”, weet Naifeh.
Zijn coauteur had de publicatie van de biografie bijna niet meegemaakt. Eind jaren tachtig werd bij hem een hersentumor geconstateerd die recent weer de kop opstak. ,,Hij heeft net zijn tiende hersenoperatie achter de rug. Toen de Amerikaanse zender CBS opnames maakte in Frankrijk voor een uitzending over ons boek, lag hij bijna dood te gaan aan een hersenbloeding. Maar inmiddels gaat het beter.”
Om Smith te ontlasten staat Naifeh, ook kunsthistoricus, nu bijna fulltime de media te woord en spreekt hij in zinnen waar geen einde aan lijkt te komen. ,,Ik zat maandagnacht tot 2 uur in mijn huis hier in Aiken, South Carolina te bellen met journalisten in Australië. Daarvoor had ik al verslaggevers uit Finland, Zweden, Engeland en Frankrijk aan de lijn. Dat dit wereldwijd zoveel teweeg brengt, is veelzeggend. Ik durf de stelling aan dat Van Gogh een belangrijker cultureel icoon is dan William Shakespeare of Johann Sebastian Bach.”
Irritatie is er ook, over de uitvergroting van één aspect uit de biografie: hun visie op de dood van Van Gogh. Hij heeft volgens de Amerikanen geen zelfmoord gepleegd, maar is neergeschoten door tieners in het Franse Auvers. ,,Dát krijgt alle aandacht en met name in de Amerikaanse pers gaat onze zorgvuldig aangebrachte nuance verloren. Als het onze bedoeling was geweest om net als Dan Brown een soort De Da Vinci Code (een boek waarin een mysterie wordt ontrafeld met behulp van feiten en fictie, hk) te schrijven, hadden we er geen tien jaar van ons leven ingestoken. Omdat we dit wel een beetje hadden verwacht; hebben we zelfs overwogen om het niet op te schrijven. Maar de dood is zo’n belangrijk deel uit het leven van Van Gogh dat we het onmogelijk konden schrappen.”
Dat het Van Gogh Museum in Amsterdam hun conclusies niet omarmde, noemt Naifeh logisch. ,,Het Van Gogh Museum is een instituut, het is logisch dat zij voorzichtig zijn in hun uitspraken en het eerst nader willen bestuderen. Zowel Greg als ik zijn van huis uit advocaat, dus we hebben er met een juridische blik naar gekeken. Aan de hand van het bewijs zijn wij er van overtuigd dat het zo gegaan is. Maar zeker weten doen we het niet.”
Naifeh denkt dat deze lezing over de dood van Van Gogh de mythe rond de schilder niet verstoort. ,,Hij probeerde de twee jongens die hem waarschijnlijk per ongeluk – het was beslist geen moord – hebben neergeschoten, te beschermen door te doen alsof het een poging tot zelfmoord was. En hij verwelkomde de dood, want hij wilde zijn broer Theo niet langer tot last zijn. Wij vinden dat een nobele en ontroerende gedachte.”

GEKETEND IN DE KELDER, BEROOFD VAN UITKERING

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Het ketelhok in de kelder in Philadelphia was niet meer dan een kruipruimte; een volwassene kon er niet rechtop staan. Toch woonde Derwin McLemire er lange tijd, vastgeketend aan de cv-ketel. Een vrouw, twee andere mannen en drie honden waren zijn ‘huisgenoten’. Alleen een pak sinaasappelsap hield hen in leven. Toen een lege mayonaisepot vol zat met urine, deed een emmer dienst als wc.
Het verstandelijk gehandicapte viertal werd vastgehouden zodat Linda Ann Weston hun uitkeringscheques kon innen. Naast het viertal zijn er misschien nog vijftig slachtoffers.
De eigenaar van een appartementencomplex in Philadelphia kreeg afgelopen zaterdag de schrik van zijn leven. Hij ging naar de kelder om er een stop te verwisselen, maar zag een afgesloten deur waarachter hij het geblaf van honden hoorde. Hij brak de deur open en vond de vier onder een bevuilde deken. Een dag later arresteerde de politie Weston (51), de huurder van het appartement erboven. Ze wordt gezien als de leider van een uitkeringsfraudebende. Ze zat al eens acht jaar vast nadat ze in 1981 was veroordeeld voor moord door uithongering. Haar vriend, die zich dominee noemt, en een andere man werden ook opgepakt.
Weston en haar handlangers worden verdacht van ontvoering, vrijheidsberoving en uitkeringsfraude. In haar appartement vond de politie ID-bewijzen en de burgerservicenummers van meer dan vijftig mensen. Daarmee werd bij de sociale dienst de uitkering geïncasseerd.
Op een lokale tv-zender liet het jongste slachtoffer Tamara Breeden (29) haar gebit zien; een aantal van haar voortanden zouden er door Weston zijn uitgeslagen. Ze werd in 2005 door haar familie als vermist opgegeven, meldde de lokale krant The Philadelphia Inquirer. McLemire (41), de vastgeketende gevangene, komt uit de staat North Carolina. Hij zei Weston via een datingsite ontmoet te hebben. Hij probeerde te ontsnappen, maar werd gepakt. Het derde slachtoffer, Edwin Sanabria (31), komt uit Philadelphia; de vierde, Herbert Knowles (40), verdween in 2008 uit de staat Virginia. De vier zouden stuk voor stuk de verstandelijke vermogens hebben van een tienjarige, maar werden niet actief opgespoord. Ze zijn immers meerderjarig.
Weston zou al eerder met meerdere verstandelijk gehandicapten hebben samengeleefd om hun uitkeringen te incasseren. Ze ging met haar slachtoffers naar de sociale dienst en liet hen een document tekenen waardoor de cheques voortaan door haar geïnd konden worden. In haar vorige woonplaats, West Palm Beach in Florida, rookten buurgenoten onraad toen zij blauwe plekken en brandwonden zagen op de gezichten van de verstandelijk gehandicapten waarmee Weston samenwoonde. Weston wist de argwaan weg te nemen door te zeggen dat de twee met elkaar vochten. Daarvoor zou Weston in Texas hetzelfde trucje hebben uitgehaald.
De politie, bijgestaan door de FBI, proberen nu alle puzzelstukjes te verzamelen. Ze zien de bende van Weston als erg groot en vooral uitzonderlijk wreed. Die wreedheid houdt nu de verdachten in de cel zitten niet op. De politie vermoedt dat Weston en haar handlangers ook elders verstandelijk gehandicapten beroofden. Gisteren (dinsdag) werden in de zaak ook zes kinderen en vier jongeren in beschermde bewaring gesteld. Eén van hen, een meisje van 19, werd sinds 2009 vermist.

‘VAN GOGH PLEEGDE GEEN ZELFMOORD’

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Vincent van Gogh pleegde op 27 juli 1890 geen zelfmoord. Hij werd per ongeluk of bewust neergeschoten door tieners in het Franse plaatsje Auvers. De verwonding werd de 37-jarige schilder dertig uur later fataal. Die conclusie trekt de biografie ‘Van Gogh: The Life’ die dinsdag uitkomt.
Het Amerikaanse actualiteitenprogramma CBS 60 Minutes kreeg zondagavond (lokale tijd) een exclusief voorproefje en stelde al dagen dat de uitzending de kunstgeschiedenis zou herschrijven. Steven Naifeh en Gregory White Smith deden tien jaar onderzoek naar Van Gogh. Het Van Gogh Museum in Amsterdam liet de biografen, geassisteerd door een klein leger aan vertalers, correspondentie tussen Van Gogh en zijn familie bestuderen.
Volgens het verhaal dat al 120 jaar wordt verkondigd als de waarheid, ging Van Gogh op 27 juli 1890 naar de korenvelden bij Auvers om te schilderen. Hij leende een pistool van lokale herbergeigenaar Gustave Ravoux om kraaien af te schieten. Getormenteerd door zijn geestesziekte en de kraaien, schoot hij zichzelf uiteindelijk in zijn borst. ‘Korenveld met kraaien’ zou zijn laatste werk zijn geweest.
Maar Naifeh en Smith schieten gaten in die lezing. Volgens hen werd dat werk al rond 10 juli geschilderd. Ze bestudeerden het politierapport en stellen dat de wond – niet in zijn borst, maar in zijn buik – niet overeenkomt met zelfmoord. De afstand tussen lichaam en pistool zou te groot zijn geweest om zelf toegebracht te zijn. Daarnaast is het volgens de schrijvers onwaarschijnlijk dat Ravoux hem een pistool gaf, aangezien iedereen wist dat Van Gogh in een inrichting heeft gezeten. Bovendien hield Van Gogh van vogels. Ook zetten Van Goghs biografen vraagtekens bij de lange route die de zwaargewonde Van Gogh heeft moeten afleggen om terug te komen in de herberg waar hij een kamer huurde.
Naifeh en Smith komen met een alternatieve lezing, die volgens hen beter overeenkomt met de feiten. Van Gogh zou in Auvers gepest zijn door twee tieners. Zij deden zout in zijn koffie in plaats van suiker en lieten hun vriendinnen met de Nederlandse schilder flirten om hem van zijn stuk te brengen. Het pistool van de herbergeigenaar zou op die 27 juli zijn uitgeleend aan één van de jongens, René Secretan. Die zou dat hebben toegegeven in een interview kort voor zijn dood in 1956, maar stelde dat Van Gogh het van hem had afgepakt. Naifeh en Smith menen echter dat Secretan en zijn vriend Van Gogh óf per ongeluk óf bewust hebben neergeschoten bij een schuur in Auvers. De route die Van Gogh daarna zou afgelegd om terug bij de herberg te komen, is aanmerkelijk korter dan de route van het korenveld naar de herberg.
Toen de politie aan Van Gogh vroeg of hij een poging tot zelfmoord had gedaan, zei Van Gogh volgens de biografen: ,,Ik geloof het wel.” Om daar aan toe te voegen: ,,Beschuldig niemand anders.” Naifeh en Smith zien daarin bewijs dat hij de werkelijke daders de hand boven het hoofd probeerde te houden. Ook concluderen zij uit de brieven die Van Gogh naar zijn familie stuurde, dat hij zelfmoord weliswaar overwoog, maar altijd afdeed als zondig en immoreel.
Harde bewijzen voor hun theorie bieden de schrijvers niet. Wel zouden er in 1890 geruchten de ronde hebben gedaan in Auvers dat Van Gogh was neergeschoten. Of de conclusie van Van Gogh: The Life ook gedeeld wordt door andere experts en het Van Gogh Museum is niet duidelijk. Zij werden door CBS niet om een reactie gevraagd.
60 Minutes ruimde zondagavond 40 minuten van de uur lange uitzending in voor het verhaal over Van Gogh, die grotendeels werd gevuld met de laatste periode in het leven van Van Gogh, kwistig gelardeerd met beelden van Auvers en Van Goghs beroemde schilderijen.

OP NAAR EEN BREDE VOLKSBEWEGING

Wat een maand geleden op Wall Street in New York begon als een klein protest van een handjevol ‘hippies’ groeit met steun van vakbonden, maatschappelijke organisaties en beroemdheden langzaam uit tot een brede volksbeweging. Maar niet iedereen is daar blij mee.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – James Ziegler had in het Braziliaanse Governador Valadares jarenlang een goedlopende handel in edelstenen. ,,Maar nu gezinnen daar met moeite melk voor hun kinderen kunnen kopen, gaan ze geen geld uitgeven aan edelstenen.” Dus boekte Ziegler een ticket terug zijn vaderland om in New York te demonstreren. Nu runt hij er de afdeling van Occupy Wall Street (‘bezet Wall Street’) die sinds twee weken de steun van kleine vakbonden registreert.
,,Ik waarschuw al tien jaar dat het niet goed gaat, nu wordt er eindelijk geluisterd.” Dag en nacht is Ziegler er, al vindt zijn 51-jarige lichaam dat gepijnigd wordt door botontkalking de koude nachten in een slaapzak op de grond niet prettig.
De protestbeweging, die zegt 99 procent van de Amerikanen te vertegenwoordigen door in het geweer te komen tegen de hebberigheid van Wall Street en oneerlijke macht- en inkomensverdeling, groeit en krijgt veel publiciteit. Dat ging hand in hand met een toenemend aantal steunbetuigingen; eerst van linkse beroemdheden als Michael Moore en Susan Sarandon, maar ook van maatschappelijke organisaties en vakbonden die miljoenen Amerikanen vertegenwoordigen. Zelfs ijsfabrikant Ben & Jerry’s en econoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz spraken hun solidariteit uit.
Maar op Liberty Plaza (demonstranten gebruiken de officiële naam, Zuccotti Park, niet omdat de naamgever een vermogende projectontwikkelaar is), waar Ziegler ‘kantoor’ houdt aan één van de roodmarmeren zitjes, zijn nauwelijks afgevaardigden van vakbonden te vinden. ,,Soms komt er een delegatie langs”, zegt Ziegler. ,,Maar ze zijn er niet altijd.”
Rob, die zijn achternaam niet wil geven, is lid van een vakbond waarvan het bestuur zich nog niet publiekelijk heeft uitgesproken vóór Occupy Wall Street. ,,Maar als wij onze steun laten zien, volgt de leiding vanzelf”, aldus Rob. Hij is blij dat vakorganisaties en maatschappelijke organisaties als de burgerrechtenbeweging NAACP en ACLU over elkaar heen buitelen om hun solidariteit uit te spreken. Zelfs president Barack Obama zei vorige week de ‘brede frustratie’ van de demonstranten te begrijpen.
Maar kunstenaar Christoph Rivera, gestoken in een spijkerbroek die overeenkomsten vertoond met een schilderij van Jackson Pollock, heeft er geen goed woord voor over. Hij vindt dat iedereen nu wil meeprofiteren van de publiciteitsgolf die Occupy Wall Street heet. ,,Maandag kwam Kanye West langs. Wat doet een rijke rapper hier?! Ze proberen allemaal onze beweging te kapen.”
Yesenia Barragan noemt dat onzin. Ze is juist opgetogen door de steun en laat trots een bord zien die de vakbond voor verpleegkundigen heeft achtergelaten. ,,Wij zijn hier toch voor de 99 procent? Dan moet het ook een brede volksbeweging worden. Daar zijn we nu hard naar op weg.”

EEN MORMOON ALS PRESIDENT?

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – In de zomer, als de zon de temperatuur boven de dertig graden stuwt, lopen mooie meisjes in duo’s rond de witte mormoonse tempel met kitscherige gouden beelden in Salt Lake City. Ze dragen kasjmieren kabeltruien met mouwen tot de polsen en rokken tot de enkels. Op hun gezicht staat een lieflijke glimlach. Het is hun taak om bezoekers in te lichten over hun geloof, in de hoop dat een paar zich zullen bekeren.
Ongeveer 3500 kilometer verderop, in New York, wordt de zendingsdrang van de mormonen iedere avond op de hak genomen in de enorm populaire musical The Book of Mormon, waarin twee mormonen als zendeling naar Oeganda gaan. Op betaalzender HBO heeft de mormonenserie Big Love – over een polygame man met drie echtgenotes en negen kinderen – net het vijfde en laatste seizoen beleefd. En nu heeft Amerika twee Republikeinse presidentskandidaten die mormoon zijn. En de ene, Mitt Romney, heeft ook nog eens de beste papieren om het in 2012 op te nemen tegen Barack Obama.
Religie zou geen rol moeten spelen in Amerika, waar godsdienstvrijheid als zo’n groot goed wordt beschouwd. Maar mormonisme lijkt in de marge wel een rolletje op te eisen. Een pastor in Texas (en aanhanger van presidentskandidaat Rick Perry) noemde de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, de officiële naam van de geloofsstroming, afgelopen weekend ‘een sekte’ en ‘een nep-religie’. En Romney is volgens hem geen christen.
Het doet Dale Jones, woordvoerder van de mormonen, geërgerd zuchten. Hij dacht dat zijn geloof – de vierde kerk van de VS – na al die jaren eindelijk was geaccepteerd. Vorig jaar werd er zelfs een publiciteitscampagne opgetuigd om vooroordelen weg te nemen, vorige week kreeg die in twaalf steden een vervolg. ‘I’m a Mormon’ laat gewone mensen zien die vertellen over hun geloof. ,,Maar we lopen nog altijd tegen dezelfde muren aan: we zijn niet christelijk, we zijn polygamisten.”
De polygamie, ‘veelwijverij’, is officieel al in 1890 afgeschaft. Maar fundamentalistische afsplitsingen staan het nog steeds toe. Warren Jeffs preekte in zijn kerk polygamie – ook met jonge meisjes. Het leverde hem in augustus een levenslange gevangenisstraf op.
Op de vraag of mormonen christelijk zijn – mormonen geloven niet in de heilige drie-eenheid – is het antwoord van Jones simpel: ,,Wij geloven in Jezus Christus, dus zijn wij christelijk.” Beide presidentskandidaten, naast Romney ook oud-China-ambassadeur Jon Huntsman, zeggen zich christen te voelen. De kerk is politiek neutraal, stelt Jones. Maar hij laat wel doorschemeren dat hij trots is dat geloofsgenoten – of hij het nu met hun standpunten eens is of niet – een gooi doen naar de macht.
Maar dat geloof wordt angstvallig buiten de campagne gehouden. In zijn vorige poging president te worden, in 2007, sprak Romney nog wel over zijn geloof. Vervolgens verloor hij de voorverkiezingen in Iowa van baptist Mike Huckabee. In deze campagne heeft Romney, die vanwege de richtlijnen van de mormonen geen koffie, thee of alcohol drinkt, het woord ‘mormoon’ nog niet in de mond genomen. Twintig procent van de Republikeinen zegt geen mormoon als president te steunen. Maar in 1959 zei 25 procent van de kiezers niet op een katholiek te stemmen en toch werd John F. Kennedy president. Als Romney bij de Republikeinen als sterkste uit de bus komt en het in november 2012 opneemt tegen Obama, zou hij bij winst in januari 2013 als eerste mormoon kunnen verhuizen naar het Witte Huis.

KADER:
The Book of Mormon is niet alleen een populaire Broadway-musical, maar ook het heilige boek van de mormonen. De tekst zou ooit in een oude taal geschreven zijn op gouden platen, die begraven waren in een heuvel in de staat New York. Joseph Smith vond de teksten, nadat hij op een nacht een visioen had waarin God, Jezus en de engel Moroni hem vertelden dat Jezus na zijn verrijzenis een bezoek bracht aan Amerika. Moroni leidde hem naar de platen, die Smith prompt vertaalde naar het Engels en uitbracht in 1830. Het hoofdkwartier van de mormonen, of de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, staat in Salt Lake City, in de staat Utah, die werd gesticht door toenmalig kerkleider Brigham Young. Momenteel noemen ongeveer 14 miljoen mensen wereldwijd zich mormoon; in Nederland zijn dat er ongeveer 8000. Mormonen zien zichzelf als christenen, maar veel christenen bestempelen het geloof als ‘on-christelijk’. Zo denken veel mensen dat polygamie (met meerdere vrouwen tegelijk getrouwd zijn) één van de kenmerken van het geloof is. Officieel heeft de kerk dat in 1890 afgeschaft, zodat Utah zich als 45ste staat kon aansluiten bij de Verenigde Staten.

WERKLOOSHEID IN DE VS: OP JE 54STE WEER BIJ JE MOEDER INTREKKEN

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
WASHINGTON (GPD) – Trina Brooks is 54 en is net weer bij haar moeder ingetrokken. Ze zegt het nog maar een keer, met een diepe zucht. ,,Ik ben 54 jaar oud en woon weer bij mijn moeder.” Het was een wanhoopsdaad nadat ze vijf jaar lang zonder succes had gezocht naar een baan en de bodem van haar spaarpot was bereikt. ,,Begrijp me goed: I love my mom. Maar ik vind het verschrikkelijk dat ik niet meer op mezelf kan wonen.”
Werkloosheid is zo’n groot probleem in de Verenigde Staten dat kaartenfabrikant Hallmark een speciale ‘sorry dat je geen baan hebt-kaart’ op de markt brengt. Het percentage van de bevolking dat op zoek is naar werk, schommelt al sinds eind 2009 rond de negen procent. En alle pogingen van president Barack Obama en het Congres – hemelsbreed maar 3,5 kilometer verderop – ten spijt, dalen wil het maar niet. Maar in het deel van Washington waar Brooks woont, aan de andere kant van de Anacostiarivier, is de werkloosheid met 25 procent hoger dan in welke stadswijk in de VS dan ook.
De Amerikaanse hoofdstad is opgedeeld in acht delen en Anacostia in Ward 8 is het slechte deel van de stad ,,Er wonen bijna uitsluitend zwarte Amerikanen. Er is veel criminaliteit, drugsgebruik, armoede”, zegt Benjamin Orr, onderzoeker van de toonaangevende denktank Brookings Institution. ,,Dit is ‘da hood’, het getto”, vat Sylvester Garris puntig samen. ,,Gewapende overvallen zich hier aan de orde van de dag. Ik ben zelf ook al eens bedreigd met een vuurwapen en neergestoken.”
Garris deed alles wat hij moest doen: haalde aan de Thurgood Marshall High School (vernoemd naar de eerste zwarte Amerikaanse opperrechter) zijn middelbare schooldiploma – de meeste mensen in Southeast bereiken die mijlpaal niet eens – en begon met zijn vervolgstudie, politicologie. Maar toen was het geld op en werk was er niet. Dus besloot Garris zich aan te melden bij de National Guard. Straks, na negen weken training in Missouri, kan hij op kosten van het Amerikaanse leger verder studeren. ,,Want een opleiding kan het verschil maken.”
Gebrek aan opleiding is volgens onderzoeker Orr het cruciale probleem. Er zijn voldoende banen in het hoofdstedelijk District of Columbia en Washington staat zelfs bekend als de stad waar ook zwarte Amerikanen goede kans hebben op een baan. ,,Maar de banenmarkt vereist hier wel minimaal een bachelor- of masterdiploma”, weet Orr. ,,Met alleen middelbare school kun je geen goede baan vinden.”
De meeste mensen in Southeast bakken hamburgers bij McDonald’s of zijn caissière in een supermarkt. Maar in de wijk zelf zijn geen fastfoodketens en nauwelijks supermarkten. ,,Er moeten echt meer bedrijven naar Anacostia komen”, vindt Thelma Smith, moeder van drie zonen van 18, 20 en 24 en langdurig werkloos.
Eleanor Norton Holmes, de afgevaardigde voor het District of Columbia, hoopt dat het ministerie van binnenlandse veiligheid, dat binnenkort in Ward 8 gevestigd wordt, werkgelegenheid creëert met restaurantjes en winkels. Het zal niet lukken, voorspelt Orr. ,,Als je in zo’n steng beveiligd pand werkt, ga je niet even naar buiten om een broodje te kopen.”
Trina Brooks rekent niet op een baan bij het ministerie. Terwijl ze blijft hopen dat president Barack Obama erin zal slagen het tij te keren, heeft ze in juni maar een WAO-uitkering aangevraagd. ,,Zo heb ik in ieder geval een klein inkomen.” Ze lijdt aan de auto-immuunziekte lupus en heeft reuma. Vandaag heeft ze bij de sociale dienst geïnformeerd hoe het daarmee staat. Antwoord kreeg ze niet, maar het liefst wil ze werken. ,,Als ik straks een uitkering heb en ik zou een training bij het arbeidsbureau willen volgen, dan word ik gekort omdat ze er dan van uitgaan dat ik ook kan werken. Meestal kán ik dat ook, maar er ís geen werk.”

STEVE JOBS 1955-2011: MISTER APPLE LEEFT NIET MEER

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Iedere ochtend keek Steve Jobs in de spiegel en stelde hij zichzelf deze vraag: als dit de laatste dag van mijn leven was, zou ik dan willen doen wat ik vandaag ga doen? ,,Als het antwoord te veel dagen achter elkaar ‘nee’ was, wist ik dat ik iets moest veranderen”, zei Jobs tijdens een toespraak voor Stanford University in 2005. Jobs – bevlogen, enthousiast, levenslustig – was toen net genezen van alvleesklierkanker. Woensdag zou de ziekte hem alsnog, op 56-jarige leeftijd, fataal worden. Nieuws dat velen lazen op hun iPhones en iPads, een dag nadat Apple – zonder Jobs – de iPhone 4S presenteerde.
Jobs vergaarde faam als topman van Apple, het elektronicabedrijf dat hij in 1976 mede oprichtte. Maar hij was meer dan een bestuurder: hij was een visionair, die zich persoonlijk bemoeide met de apparaten die Apple in de markt zette. Steve Jobs was Apple en Apple was Steve Jobs. De iMac, de iPod, de iPhone, de iPad: allemaal dragen ze het stempel van goedkeuring van Jobs zelf. En als hij, wandelend over een podium in zijn eeuwige zwarte coltrui, spijkerbroek en sneakers zijn nieuwste producten presenteerde, dan moesten alle details kloppen. Dat ging zelfs zover dat Jobs er persoonlijk voor zorgde dat de kleur geel van de tweede letter ‘o’ van het Google-logo op de iPhone werd aangepast. Hij sommeerde één van de directeuren van Google hem thuis te bellen – op een zondag. ,,Ik ben er niet blij mee, het is gewoon verkeerd”, vertelde hij de verbaasde Google-directeur. Een dag later was het gefixt. Als eerbetoon zette Google gisteren Jobs’ naam op zijn homepage.
Jobs biologische moeder was een ongetrouwde studente en besloot haar baby in 1955 op te geven voor adoptie. Ze had één eis: de ouders moesten een universiteitsdiploma hebben. Baby Jobs zou geadopteerd worden door een advocatenechtpaar. Maar die besloten op het laatste moment dat ze liever een dochtertje wilden. Dus kwam Jobs terecht bij een moeder zonder universiteitsdiploma en een vader die zijn middelbare school niet eens had afgemaakt. Ze moesten Jobs’ biologische moeder beloven dat ze haar baby naar de universiteit zouden sturen. Maar Jobs zag er na een semester de waarde niet van in en besloot zijn ouders niet langer op kosten te jagen. Hij schreef zich uit, maar bleef colleges volgen. Slapen deed hij op de grond bij vrienden, maaltijden at hij in de tempel van de Hare Krishna. Afstuderen deed hij nooit.
Het ontbreken van een diploma hinderde hem niet. Jobs richtte samen met twee vrienden Apple, Inc. op. Het succes volgde pas later. Daarvoor moest Jobs in 1985 eerst door de door hemzelf aangenomen directeur worden ontslagen, om er na een paar omzwervingen in 1996 weer terug te keren. Daarop volgden de gouden jaren. Apple werd weer winstgevend, verkocht miljoenen iPhones en iPads en groeide dit jaar zelfs uit tot ’s werelds grootste bedrijf.
Terwijl Apple floreerde, ging de gezondheid van Jobs achteruit. In de afgelopen acht jaar ging hij drie keer met ziekteverlof. Hij genas van alvleesklierkanker, onderging in 2009 een (geheime) levertransplantatie en januari van dit jaar liet zijn lichaam hem weer in de steek. Eind augustus legde hij zijn functie als hoogste baas neer.
Apple kondigde zijn dood aan met de woorden dat ‘de wereld onmetelijk veel beter is’ dankzij Jobs en eerde hun topman met een grote zwart-wit foto op de website. Microsoft-baas Bil Gates, een concurrent van Apple, noemde het een ‘waanzinnige eer’ om met Jobs te hebben mogen samengewerkt. Facebook-bedenker Mark Zuckerberg noemde Jobs zijn mentor.
Pas recent hoorde de biologische vader van Jobs, de 80-jarige Syrische immigrant Abdulfattah John Jandali, dat het kind dat hij destijds afstond uitgegroeid is tot de beroemde Apple-topman. Jandali, nu directeur van een casino in Reno, Nevada, zei eind augustus in the New York Post dat hij niet de indruk wilde wekken dat hij op het fortuin van zijn zoon uit was. ,,Ik zou nooit de telefoon oppakken om hem te bellen, zelfs niet als één van ons op ons sterfbed zou liggen.”