‘BINNEN JE RAS TROUWEN WAS EEN STILZWIJGENDE AFSPRAAK’

Nog nooit trouwden in de VS zoveel zwarte mannen met blanke vrouwen. Maar het aantal is nog altijd fors minder dan huwelijken tussen andere rassen.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Ty en Jill Jones wilden een paar jaar geleden een huis kopen in New York. Een mooie ‘brownstone’, zo’n oud zandstenen huis met een trapje moest het worden. Ty ging naar de makelaar, maar er stonden geen woningen te koop. Even later wandelde Jill –  ze was toevallig in de buurt – naar binnen. En ja hoor, er waren meerdere huizen beschikbaar. Ty is zwart. Jill is blank.
De muren tussen blank en zwart langzaam worden afgebroken, maar zijn nog lang niet weg, merkt het echtpaar Jones. Ze zijn al sinds 1997 samen en heeft drie prachtige kinderen. Kaden van 4, Roen van 2 en Emery van 9 maanden. Maar als Jill met haar kinderen door het park loopt, wordt haar vaak gevraagd of ze het kindermeisje is. ,,Laatst vroeg iemand zelfs of het de kinderen van het (zwarte, hk) acteurskoppel Will Smith en Jada Pinkett Smith waren.”
Uit een recent onderzoek van sociologen Zhenchao Qian van de universiteit van Arizona en Daniel Lichter van Cornell University blijkt dat het aantal huwelijken tussen blank en zwart enorm is toegenomen. In 1980 trouwde 5 procent van de zwarte mannen met een blanke vrouw, in 2008 was dat 14 procent. Maar de onderzoekers zagen ook dat dit percentage enorm achterblijft bij huwelijken tussen blank en Aziatisch en blank en Latino (38 procent). Bijna vijftig jaar na de invoering van de wet die zwarte Amerikanen burgerrechten gaf, blijkt toch nog een taboe op trouwerijen tussen blank en zwart.
Dat merkten Ty en Jill ook. Ze zagen elkaar voor het eerst toen Jill in Minneapolis een avondje ging stappen met vriendinnen. Ty, die acteur is, was in de stad voor een optreden en ging dansen in de toenmalige nachtclub van popster Prince. Jill: ,,Ik zag zijn mooie witte glimlach en was verkocht.” Ty: ,,Ik vond haar mooi, maar ik wist niet dat ik met haar zou gaan trouwen.”
Dat was ook helemaal niet vanzelfsprekend. Ty komt uit de zuidelijke staat Mississippi, waar zijn ouders opgroeiden in een samenleving waar discriminatie aan de orde van de dag was. ,,Misschien niet openlijk, maar er was toch sprake van onderdrukking. Mijn ouders waren ervan doordrongen dat zij bepaalde dingen niet konden doen omdat ze zwart waren. De stilzwijgende afspraak was dat je binnen je ras trouwde. Mijn moeder moest echt even slikken toen ik met Jill thuis kwam.”
Terwijl je juist zou verwachten dat de ouders van Jill, uit de plattelandsstaat Minnesota, problemen met de chocoladebruine huidskleur van Ty zouden hebben. ,,Maar ze waren direct dol op hem”, vertelt Jill. ,,Mijn ouders vinden het belangrijker dat hun dochter iemand vindt die van haar houdt en goed behandelt.”
Sommige vrienden van Jill keken wel raar op toen ze Ty voor het eerst ontmoetten. ,,‘Oh my God, ik had me niet gerealiseerd dat hij zwart is’, zeiden ze dan. Ik had het uiteraard over hem gehad, maar niet over zijn huidskleur. Dat zeg ik toch ook niet over een blank vriendje? Ik was geschokt door die reactie.”
Toch zeggen ze dat de ‘rassenkwestie’ ook altijd een rol speelt in hun leven, niet omdat ze het zelf een probleem vinden, maar omdat het in de samenleving nog niet ‘normaal’ wordt gevonden. Als ze ’s avonds voor de tv zitten, valt het ze op dat er nooit gemengde koppels in een reclamespotje of een serie spelen. En als Ty gecast wordt in een spannende film, zoals in 2007 nog in een oorlogsfilm van Brian De Palma, is het vaak als ‘de zwarte man die als eerste wordt doodgeschoten’.
En eigenlijk doen ze er zelf ook aan mee. Hun zoon gaat niet naar school in hun overwegend Dominicaanse buurt, maar naar een school acht kilometer verderop. Jill: ,,We willen toch dat hij in een wat gemengdere klas zit, met verschillende culturen.”

EN WEER WORDT DE POLITIEKE ONMACHT IN VS PIJNLIJK DUIDELIJK

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Het zou een hele zware klus worden, dat wist iedereen. Maar in het belang van het land zouden de diep verdeelde Democraten en Republikeinen er wel uitkomen. Niet dus. Twee dagen voor de deadline is duidelijk dat de speciale commissie die het eens moest worden over de invulling van bezuinigingen geen akkoord heeft bereikt.
Beide partijen zijn direct begonnen de schuld af te schuiven. De Democraten spelen de zwarte piet naar de Republikeinen, die de belastingen niet willen verhogen.
,,Als ze de belastingvoordelen voor rijken (ingesteld onder president Bush, hk) zouden willen schrappen, dan zouden we er wel uitkomen”, zei senator John Kerry (Democraat). De Republikeinse senator Jon Kyl wierp tegen dat belastingverhogingen slecht zijn voor de Amerikaanse economie, die uit de recessie probeert te kruipen. De Republikeinen wijzen met de beschuldigende vinger naar de Democraten die geen geld willen besparen op zorgverzekeringen voor ouderen en sociale zekerheid.
Daarmee heeft de politieke verdeeldheid in Washington, die de Verenigde Staten eerder al de ‘triple A-status’ van financieel betrouwbaar deed verliezen, weer toegeslagen. Het enige voordeel is dat Amerika er nog altijd beter voor staat dan Europa, waardoor investeerders (nog) niet in paniek raken.
Het Amerikaanse congres is sinds de tussentijdse verkiezingen van 2010 verdeeld. Geen enkele partij heeft de macht, waardoor ze elkaar in een verlammende houdgreep houden. Een impasse die versterkt wordt door invloedrijke lobbyisten – doorgaans oud-medewerkers van congresleden – die het voor de leden van de commissie moeilijk maken in te stemmen met bezuinigingen. De situatie zal naar verwachting nog een jaar duren, tot de verkiezingen van 6 november 2012 zullen uitwijzen welke partij de macht krijgt.
De Amerikanen zijn het intussen zat. Peilingen lieten al zien dat slechts 9 procent van het volk vindt dat het congres zijn werk goed doet; nog nooit waren er zoveel mensen die de inspanningen van hun volksvertegenwoordigers afkeuren. Zelfs de Amerikaanse belastingdienst heeft een hoger waarderingscijfer (36 procent), en zelfs het oliebedrijf BP net na de olieramp van april 2010 (16 procent). Deze nieuwe mislukking zal de waardering niet omhoog krikken.
Het begon in augustus ook al met een politieke ruzie over het verhogen van het schuldenplafond. Amerika dreigde failliet te gaan als het land niet meer mocht lenen. Republikeinen wilden alleen instemmen met hogere schulden als daar stevige bezuinigingen tegenover stonden om de staatsschuld (15.000 miljard dollar, ofwel elf biljoen euro) naar beneden te krijgen. Daarom werd het zogeheten ‘supercomité’ in het leven geroepen, een commissie van zes Republikeinen en zes Democraten.
Helemaal gerust op het welslagen van de commissie was het congres zelf ook niet, getuige het vangnet dat werd ingebouwd. Géén akkoord over 1,2 biljoen dollar (890 miljard euro) aan ombuigingen en bezuinigingen, dan zouden er in januari 2013 automatisch bezuinigingsmaatregelen worden genomen. Er zou dan bijvoorbeeld over een periode van tien jaar diep worden gesneden in het defensiebudget en de gezondheidszorg. Omdat dit bij beide partijen heilige huisjes zijn (defensie voor de Republikeinen en gezondheidszorg voor de Democraten), ging men ervan uit dat ze het wel eens zouden worden over alternatieven. Maar zelfs nu het landsbelang op het spel staat, wint de politieke verdeeldheid van de politieke daadkracht.

PIZZA IS GROENTE, BEPAALT AMERIKAANS CONGRES

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Wat hebben broccoli, witte kool, sperziebonen en pizza met elkaar gemeen? Het zijn allemaal groenten. Een dunne ronde bodem belegd met tomatensaus, peperoni, een dikke laag kaas en een verdwaald stukje ui of paprika is groente? Correct. In de Verenigde Staten tenminste. U leest het goed. Het Congres heeft het zelf besloten.
In het land waar zwaarlijvigheid een ware epidemie is, waar gevochten wordt tegen de nadelige effecten als suikerziekte en hart- en vaatziekten en waar First Lady Michelle Obama zich persoonlijk inzet voor gezonder eten en meer bewegen is pizza een groente. Nogmaals: u leest het goed.
Dat komt zo: in het congres bakkeleien Republikeinen en Democraten al maanden over bezuinigingen om de uitdijende staatsschuld terug te brengen. Ze kijken daarbij ook naar de gesubsidieerde schoollunches, waar vaak friet en pizza op het menu staan. Dat moest gezonder: minder zout, minder vet, meer volkoren producten en meer groente. Het klinkt mooi – en verstandig – maar het is te duur.
Omdat de overheid bij die schoollunches een minimum portie groente moet serveren, werd gekeken naar creatieve alternatieven. Tomatensaus is rijk aan voedingsstoffen en dus gezond. En dat maakt voedsel dat bereid wordt met tomatensaus ook gezond. Oók als de gepureerde tomaat schuil gaat onder een dikke laag kaas (vol met zout) en een bodem waar geen meergranen of volkoren aan te pas is gekomen.
Het Amerikaanse ministerie van landbouw had voorgesteld om pizza pas bij 120 milliliter tomatensaus per pizzapunt als groente te bestempelen. Maar dat stuit op verzet. Een pizzapunt zou dan zwemmen in tomatensaus en geen schoolgaand kind zou het willen eten. Nee, twee eetlepels tomatensaus, de huidige norm, is ruim voldoende.
En zo werd het congres de speelbal van de sterke lobby van bedrijven die diepvriesmaaltijden aan scholen leveren, de zoutindustrie en de aardappelboeren. De groentelobby kan er nog iets van leren.
Het was overigens niet de eerste keer dat de VS probeerde een tomatenproduct tot groente te promoveren. In 1982 wilde toenmalig president Ronald Reagan tomatenketchup bestempelen als groente om kosten te besparen. Een patatje ketchup zou dan gewoon frietjes met groente worden. Reagan werd – terecht – uitgelachen en zijn plan mislukte.

EINDE VAN ‘CADILLAC-BEDDEN’ IN CALIFORNISCHE GEVANGENIS IN ZICHT

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
TRACY (GPD) – Als Nijee Davis gaat slapen, is een metalen kastje het enige dat zijn hoofd scheidt van de voeten van zijn medegevangene. Davis, een kleine zwarte man met vriendelijk gezicht en tattoos op beide handen, zit vast voor een geslaagde bankoverval. Maar hij kreeg wroeging en gaf zichzelf aan. Nu woont hij al 19 maanden in de gymzaal van de Deuel-gevangenis. Samen met bijna 250 anderen.
De gevangenen noemen het Cadillac-bedden, de platte ijzeren bedden die rijen dik staan opgesteld. In het jargon heten ze ‘niet-traditionele bedden’. Deuel Vocational Institution in Noord-Californië is berekend op 1681 gevangenen. Maar er wonen er 3618.
Als de reguliere cellen vol zitten, zijn er creatieve oplossingen nodig, zegt gevangenisdirecteur Ron Rackley. ,,Dat is een ingewikkelde puzzel, want we hebben ook te maken met rivaliserende bendeleden die om een speciale behandeling vragen.”
De gevangenen die in afwachting zijn van een bed in een andere gevangenis, zijn in het oranje gestoken. Zij blijven er doorgaans tussen de 30 en 120 dagen. De veroordeelden die hun straf uitzitten in de Deuel-gevangenis hebben blauwe pakken aan. Als ze van de cel of slaapzaal naar de eetzaal gaan, moeten ze met hun handen op hun rug lopen. Alleen de ‘blauwe’ gevangenen wonen in de tot slaapzaal omgetoverde gymzaal. Minimaal drie bewapende bewakers houden hen in de gaten. Cipier Rodriguez heeft ze net geteld: 247.
Jaarlijks zijn er 450 ‘incidenten’: vechtpartijen waarbij de bewakers in actie moeten komen. Een aantal dat al jaren stabiel is. ,,Zet tweehonderd kleuters, professoren of geestelijken bij elkaar en je krijgt al irritaties”, zegt Rackley. ,,Vermenigvuldig dat met criminelen en dan heb je nóg meer irritaties.”
Californië worstelt met overvolle gevangenissen. De aanpak van criminaliteit is keihard. Op een kleine overtreding staat een celstraf en 67 procent gaat na het uitzitten van de straf weer in de fout. Pleeg je drie vergrijpen – van winkeldiefstal tot moord – dan verdwijn je 25 jaar tot levenslang achter de tralies. Deze zogeheten ‘three strikes and you’re out’-wet zorgde mede voor de uitpuilende gevangenissen.
Het hooggerechtshof oordeelde in mei dat de ‘niet-traditionele’ bedden ongrondwettelijk zijn. In de zomer van 2013 moeten ze weg zijn. Rackley heeft al bijna honderd bedden opgeruimd. Een nieuwe wet maakt het mogelijk mensen die veroordeeld zijn voor een niet-gewelddadig misdrijf, of die de voorwaarden van hun vervroegde vrijlating schenden, over te dragen aan de provincie. Die zorgt dan voor een cel in een provinciale gevangenis of reclasseringsprogramma’s.
Maar de gevangenen zelf lijken de geïmproviseerde slaapzalen niet erg te vinden. De sereen glimlachende Roger Jones was ooit ‘een dief’ door zijn drugsverslaving. ,,Nu ben ik al een jaar clean. Ik heb geen probleem met mijn ‘cel’. Ik vind het prettig dat ik de vrijheid heb rond te lopen en te douchen wanneer ik wil.”
Davis brengt zijn dagen lezend door op zijn Cadillac-bed. ,,Ik lees zelfhulpboeken, want ik wil hier anders uitkomen dan ik erin kwam. Beter.” Als voorbereiding op zijn vrijlating leest Davis Automatic Millionaire, een boek dat hem leert hoe rijk te worden op een legale manier. Al ziet de bankrover er zelf de ironie niet van in.

KADER
Deuel Vocational Insitution werd in 1953 geopend als een gevangenis waarin veroordeelden een opleiding konden krijgen. Maar er kan al lang geen opleiding meer worden gevolgd, daarvoor zitten de cellen te vol. Het enige wat is overgebleven is de melkveehouderij die door gevangenen wordt gerund. Het complex is nu een intakecentrum van waaruit gevangenen naar andere gevangenissen worden getransporteerd. Met de nieuwe wetgeving hoopt de gevangenisdirectie eind 2012 weer opleidingen loodgieter, automonteur en lasser aan te kunnen bieden.

HET ‘INSTITUTE’ PROBEERT HET WEER MET EEN NEDERLANDER

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – In 2004 had het Institute for Advanced Study al de eerste niet-Amerikaanse directeur. Volgend jaar heeft het de eerste niet-Engelstalige directeur. Robbert Dijkgraaf verhuist in de zomer van 2012 naar Princeton, een universiteitsstadje in de staat New Jersey, even buiten New York. De knapste kop van Nederland treedt daarmee in de voetsporen van de legendarische natuurkundige Albert Einstein.
Het Institute for Advanced Study staat in Princeton, op nog geen drie kilometer afstand van de prestigieuze Princeton University, volgens onderzoeken de beste universiteit van Amerika en de nummer vijf van de wereld. Hoewel de twee wetenschappelijke instellingen nauwe banden onderhouden, hebben ze formeel niks met elkaar te maken.
Niet dat het Institute, opgericht in 1930, minder prestigieus is. De New York Times noemde de wetenschappelijke instelling ooit ‘Amerika’s meest intellectuele ivoren toren’, waarin bijna dertig Nobelprijswinnaars huisden en huizen. De wetenschappers, of ze nu een Nobelprijs wonnen of niet, zijn bekende namen in verschillende velden.
Natuurkundige J. Robert Oppenheimer, die meehielp de eerste atoombom te ontwikkelen, wiskundige Alan Turing, zonder wie we nu geen computers hadden gehad, en politiek filosoof Michael Walzer, toonaangevend in ethiek van oorlog.
Robbert Dijkgraaf, wiskundige en theoretisch natuurkundige, nu nog aan het hoofd staat van de Nederlandse Koninklijke Akademie van Wetenschappen, gaat straks leidinggeven aan een groep van 28 professoren en 190 onderzoekers, stuk voor stuk geniale wetenschappers. Zelf is hij ook geen vreemde voor het Institute. Begin jaren negentig deed hij er al eens een jaar onderzoek.
Een eerdere samenwerking met een Nederlander beviel het Institute echter minder goed. Astrofysicus Piet Hut was in 1985 op zijn 32ste de jongste professor die het Insitute ooit benoemde. Alle professoren worden voor het leven benoemd en hoeven nooit les te geven, wat het vrije denken bevordert, meent het Institute, waardoor ze alle tijd hebben voor onderzoek. Maar het instituut was ontevreden over Huts prestaties en wilde van hem af. Hij zou in 1996 beloofd hebben in 2001 ontslag te nemen, maar uiteindelijk weigerde hij dat te doen.
In 2000 kwam de kwestie voor de Amerikaanse rechter, en liep uiteindelijk met een sisser af; Hut mocht blijven, al werd hij verbannen van de faculteit natuurkunde. Hij werkt nog steeds als professor aan het Insitute, aan een eigen afdeling, ‘interdisciplinaire studies’.

HAWAII: ZON, ZEE, STRAND EN HEEL VEEL DAKLOZEN

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
WAHIAWA/KANEOHE (GPD) – In een bungalowtent zit Clara Obra naast twee scharminkels van puppy’s in kleermakerszit, haar blote benen opgetrokken op een deken vol vlekken. Het is er vies; honderden vliegen zijn afgekomen op bekers half-opgedronken frisdrank. Obra is 37 en woont nu twee jaar in een tent in Wahiawa, niet ver van de doorgaande weg, aan het zicht onttrokken door suikerriet. 
Op het Hawaiiaanse eiland Oahu staan honderden van dit soort kampementen in het struikgewas. Onzichtbaar voor iedereen, behalve voor hulpverleners als Colin Blake, die haar een voedselpakket komt brengen. En zo heeft Obra het ’t liefst. ,,Beter hier dan in de daklozenopvang.” Vurig vertelt ze haar verhaal, de bruine paardenstaart boven op haar hoofd beweegt mee. Ze woonde eerst bij haar moeder, toen op zichzelf. Toen de huur onbetaalbaar werd, trok ze in bij de familie van haar vriend. Toen die het stel – beide met psychische problemen – uit het huis zette, kwam Obra op straat terecht.
De Amerikaanse eilandstaat Hawaii kampt al jaren met een groot daklozenprobleem. Nergens in de Verenigde Staten zijn zoveel daklozen per inwoner. Officieel zijn het er vijfduizend, maar een aantal tussen de 12 en 20 duizend is volgens daklozenorganisaties accurater. En nu de temperatuur in een deel van Amerika naar beneden gaat, komen er nog meer bij.
Doran Porter, directeur van de coalitie voor betaalbare huisvesting en daklozenalliantie in Kaneohe, krijgt dagelijks telefoontjes van daklozen uit winterse oorden als Michigan die hun laatste geld hebben opgespaard voor een ticket naar Honolulu. ,,Als ze dan toch dakloos zijn, dan liever hier dan in de kou.”
Het grote aantal daklozen op Hawaii heeft twee oorzaken: de huur is hier het hoogst van de VS, gemiddeld 1300 dollar (950 euro) per maand voor een eenkamerappartement en de meeste mensen werken in de toeristenindustrie, waar het salaris vaak niet hoger is dan het minimumloon. 
De daklozen sliepen in tentenkampen op de stranden van Waikiki, tussen de toeristen. Het contrast tussen paradijselijk eiland met azuurblauwe zee en smaragdgroene bergen en diepe ellende kan haast niet groter zijn. Eens in de zoveel tijd werden de kampen ontruimd, waarna de daklozen even verderop opdoken. Tot het stadsbestuur er een stokje voor stak. Kamperen is inmiddels verboden.
Nu hoofdstad Honolulu op 12 en 13 november gastheer is van de jaarlijkse conferentie van APEC, het samenwerkingsverband van 21 landen rond de Grote Oceaan, zijn de daklozen uit het straatbeeld verdwenen. Porter: ,,Het lijkt alsof Hawaii dakloosheid probeert te verbieden. Maar ondertussen doen ze niks om het probleem te verhelpen.”
Daarom proberen zijn medewerkers daklozen te helpen met het vinden van betaalbare huisvesting. Glenn Fuentes, beter bekend als ‘uncle Boo’, was vijftien jaar lang dakloos, maar helpt nu voormalige lotgenoten aan onderdak. Zelf werd hij depressief na de dood van zijn moeder, verloor zijn baan en raakte verslaafd aan crystal meth. Vijf jaar woonde hij met zijn vrouw in een kampement in het struikgewas bij een moeras in Kailua. ,,Ik was tevreden: ik had een tent die ik verdeeld had in woon- en slaapkamer, een keukentent, een badkamertent en een voorraadtent. Maar ik was het zat.”
Fuentes zegt ‘gepromoveerd’ te zijn op dakloosheid en weet precies hoe hij door moet dringen tot daklozen. Maar het is moeilijk, vertelt hij, de meeste hebben alle hoop verloren. ,,Voor hen zal de Amerikaanse droom van een eigen huis nooit werkelijkheid worden.”
Zoals de al jaren dakloze Wayne Miller. Bij gebrek aan een echt huis heeft hij met vijf andere daklozen in Wahiawa zijn eigen ‘huis’ gebouwd van tentzeil. Er hangt zelfs een ironisch straatnaambordje: High Street. Maar fikse regenbuien hebben voor veel lekkages gezorgd. Zijn matras is compleet doorweekt. ,,Op dit soort momenten besef ik weer hoe fijn het zou zijn om een echt huis te hebben.”

BIJ GOOGLE NEEM JE THUIS MEE NAAR HET WERK

Google is in een paar jaar tijd uitgegroeid van simpele zoekmachine tot een multimediaal internetbedrijf met een miljardenomzet. Maar de werksfeer is er net zoals in het begin.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
MOUNTAIN VIEW (GPD) – ,,Waar is Anna?”, wil collega Maggie weten. Haar kantoor, met trendy sta-bureau -naar verluidt goed voor je rug, is leeg. ,,Anna zit in de zitzak”, antwoordt een andere collega. Het is geen grap. Om de hoek zit Anna Fraser, met haar MacBook Air op schoot, in een blauwe zitzak te bellen. In de lobby van een ander pand verenigt Orla Rose Belserene met eenzelfde hippe laptop in een zwarte elektrische massagestoel het nuttige met het aangename. ,,Het is heerlijk om tijdens het werk te worden gemasseerd.”
Het kan allemaal bij Google. Sterker: het is de normaalste zaak van de wereld. Of je in je pauze nou wil bowlen, poolen, beachvolleyballen, zwemmen of PacMan spelen: het kan allemaal. Ondertussen mag je hond naast je bureau liggen en kun je ook even een wasje draaien. Bij Google neem je je werk niet mee naar huis, maar neem je thuis mee naar je werk.
Drie keer per dag kunnen Googlers kiezen tussen voedzame en vooral lekkere maaltijden in bedrijfsrestaurant Charlie’s, vernoemd naar de chef-kok die het oprichtte. Japans, Indiaas, Mexicaans, Italiaans, hamburgers met friet. Je kunt het zo gek niet bedenken, of de uiterst vriendelijke kantinemedewerkers scheppen het op je bord. Allemaal biologisch en als het even kan ook nog met lokaal verbouwde groenten bereid. En alsof dat nog niet genoeg is, is het ook nog eens gratis. Net als de snacks en drankjes die in de ‘microkeukens’ op iedere afdeling zijn te vinden. Een Google mag nooit verder dan 75 meter weg zijn van voedsel.
Toen Larry Page en Sergey Brin in 1998 Google oprichtten, stond voor hen vast dat het geen standaardbedrijf moest worden. Nee, zij zouden het helemaal anders doen. Creativiteit wordt niet gestimuleerd door grijze en steriele kantoortuinen. Er moest kleur zijn en ruimte om te ontspannen. En alle ‘dress codes’ van grote bedrijven (jasje-dasje en mantelpak) gingen het raam uit. Iedereen trok maar gewoon aan waar hij of zij zich prettig in zou voelen.
Hoewel Google in de afgelopen dertien jaar van tweemanszaak naar een wereldwijd opererend bedrijf met 31 duizend medewerkers is gegroeid, is dat hetzelfde gebleven. Veel mannelijke Googlers hebben op deze zonnige najaarsdag een Google-T-shirt aan, te koop in een speciale personeelswinkel. Vrouwen wandelen rond op teenslippers. Niks ‘meneer’ en ‘mevrouw’, maar iedereen wordt bij de voornaam genoemd. Hiërarchie is er nauwelijks. Iedere vrijdagmiddag kunnen ideeën en voorstellen gewisseld worden met oprichters Larry en Sergey, die door hun personeel ‘visionairs’ worden genoemd en als helden worden vereerd.
Het hoofdkantoor van Google in Mountain View – al noemen ze het zelf liever een ‘campus’ of Googleplex – beslaat volgens de meest recente telling 39 panden en veel daarvan bieden uitzicht op de bergen waar het plaatsje in de Silicon Valley naar is vernoemd. Personeel pendelt op-en-neer tussen de gebouwen op Segways in de kleuren van het Google-logo. De gebouwen lijken aan de buitenkant op een standaard kantoorpand. Maar het interieur is anders. Op de receptie staan vrolijk gekleurde lavalampen, kantoormuren hangen vol spreuken, gekleurde post-it’s en foto’s. Er zijn schommelbanken en hangmatten. Iedere afdeling heeft een slaapkamer, waar personeel een dutje kan doen. Eén gebouw heeft zelfs een glimmend zilverkleurige glijbaan om van de eerste verdieping naar de begane grond te komen. De glijbaan wordt weliswaar nauwelijks gebruikt, maar het tekent de speelsheid: hier wordt creativiteit gestimuleerd.
Bijna tien jaar geleden hoorde Fred Vallaeys voor het eerst over ‘iets dat Google heette’. ,,Medewerkers zaten op gekleurde skippyballen, kregen gratis maaltijden van de voormalig kok van Mockband Grateful Dead en twee keer per week speelden de oprichters hockey op rolschaatsen met hun personeel. Dat sprak zo tot mijn verbeelding, dat ik daar wel wilde werken.” En de geboren Belg Fred sprak Nederlands, er daar waren ze bij Google naar op zoek.
Toch duurde het nog drie maanden en twaalf sollicitatiegesprekken voordat Fred uiteindelijk werd aangenomen. Google wil namelijk zeker weten dat zijn medewerkers breed inzetbaar zijn en het juiste percentage ‘googliness’ hebben. De sollicitatieprocedure gaat sindsdien sneller, zegt Stephanie Chenevert, die bij personeelszaken werkt. Of, in het Google-jargon: PeopleOps. Maar het is niet minder streng. ,,We willen weten of onze sollicitanten bereid zijn om de mouwen op te stropen en problemen aan te pakken. Ze moeten ondanks hun intelligentie en talent ook bescheiden zijn. Initiatief nemen is niet alleen toegestaan, het wordt van je verwacht.”
Google wil ook graag dat medewerkers meer zijn dan alleen slim. Vrijwilligerswerk, het steunen van een goed doel of een bijzondere hobby (van salsadansen tot zeilen en ijshockey) wordt gestimuleerd. Stephanie raakte dankzij Google zelf geïnspireerd om te trainen voor triatlons. ,,Ik weet dat het heel pretentieus klinkt, maar dankzij Google ben ik een beter mens.”
‘Googli’ zijn betekent voor iedereen iets anders, blijkt na een rondgang langs een paar personeelsleden. Voor de Nederlandse Googler Wouter Vink is het een goede balans tussen werk en privéleven. ,,Vroeger waren mijn uren heel wisselend: begon ik soms pas om 11 uur en ging ik tot diep in de avond door. Nu ik twee kinderen heb, neem ik iedere dag de shuttle van 17.30 uur naar huis om met ze te eten. Dat kan gewoon.”
Alexey Shelestenko is een jaar geleden van het kantoor in Moskou naar Mountain View gehaald. Hij somt op wat ‘Googli’ voor hem betekent: ,,Vriendelijkheid, effectiviteit, creativiteit, milieuvriendelijkheid.” Eren Katarli uit Turkije vindt het ‘Googli’ om niet bang te zijn je plannen of ideeën te benoemen. ,,Het is al vaak voorgekomen dat Google ideeën van personeel heeft omarmd en hen de mogelijkheid heeft gegeven die ook uit te werken.”
Want bén je uiteindelijk binnen bij de internetgigant, dan doet Google er ook alles aan om je te vertroetelen. Op Googleplex staat een imposant wagenpark met hybride en elektrische auto’s die 24 uur per dag, 7 dagen per week ter beschikking staan voor de medewerkers. Yaron Singer trekt net de stekker van een zwarte Chevrolet Volt uit het oplaadstation voor een afspraak bij de naburige Stanford-universiteit waar Google veel van zijn medewerkers vandaan haalt. Maar Eren gebruikte de auto ook al eens om concertkaartjes te kopen, ook dat mag. En als Googlers de laatste shuttlebus naar huis missen – Google chartert bussen die naar plaatsen in een cirkel van twee uur rijden rond Mountain View – dan pakken ze één van de auto’s.
Fred heeft uiteindelijk maar één keer op een skippybal gezeten en gewerkt. ,,Best oncomfortabel”, lacht hij. Maar de campussfeer, een soort van verlengde studietijd, spreekt hem nog altijd erg aan. ,,Work hard, play hard.” Hoewel niemand controleert hoeveel uur iemand echt aan het werk is, maken de Googlers geen misbruik van de vrijheden die het bedijf hen biedt. Daar wordt ook in de sollicitatieprocedure op gescreend. ,,Heb je echt structuur nodig, dan moet je niet bij Google gaan werken”, weet Stephanie van personeelszaken. ,,Iedereen die bij Google werkt, is een ‘over-achiever'”, zegt Eren. ,,We willen veel te graag presteren om afgeleid te worden door een bowlingbaan of door gratis sapjes.” Maar de bijzondere behandeling van personeel zorgt er wel voor dat er de verloop laag is. Het verwennen van personeel gaat bij Google dan ook zo ver dat ze zelfs op het toilet op aangenaam verwarmde wc-brillen kunnen plaatsnemen. Indien gewenst kan er ook nog worden gekozen voor een reiniging – voor óf achter – en wordt het gereinigde gebied ook nog eens droog geblazen. Dan is het ook niet zo gek dat Google per jaar twee miljoen sollicitatiebrieven ontvangt.

WAT IS GOOGLE?
Google is op de eerste plaats de populairste zoekmachine op internet. Tik een term in en vind waarnaar je op zoek bent. Maar Google is inmiddels meer dan dat: kluistert miljoenen aan het scherm met YouTube, biedt gratis e-mail aan met Gmail en weblogs met Blogger, ontwikkelt Android-software voor slimme mobiele telefoons, bracht de wereld in kaart met Google Maps en bedacht sociaal netwerk Google.

HOE VERDIENT GOOGLE GELD?
Al gebruiken miljarden mensen je zoekmachine om dingen op internet te vinden, daarmee ben je nog geen rendabel bedrijf. Hoewel de oprichters aanvankelijk niks wilden weten van advertenties, is dat wel hoe Google geld verdient. Maar niet door iemand die ‘bloemen’ googelt te confronteren met reclame voor Ford of Heineken, nee, Google AdWords spitst de reclame toe op de zoektermen. Tik bijvoorbeeld ‘custom T-shirt’ in. Dan is Zazzle.com één van de gesponsorde links. De webshop die wereldwijd ontwerpen afstemt op klanten, zag de omzet enorm groeien door AdWords. Met hoeveel precies, wil directeur marketing Jason Kang niet zeggen. Zazzle Nederland, nu een jaar in de lucht, ontdekte door Google dat Nederlanders op Engelstalige zoektermen zoeken. ,,’Funny T-shirts’ bijvoorbeeld. Daar hebben wij onze advertenties op aangepast”, zegt Leontien Schoordijk, verantwoordelijk voor de Nederlandstalige markt. Adverteren op deze manier is gratis, totdat een internetter klikt op de link die hij op zijn computerscherm ziet. Dan gaat de adverteerder betalen, totdat het vooraf ingestelde maximum voor die dag bereikt is. Fred Vallaeys is bij Google verantwoordelijk voor deze manier van adverteren. Op zijn visitekaartje staat AdWords Evangelist. Hij predikt de Google-boodschap in zaaltjes door het hele land om bedrijven te ‘bekeren’. ,,Van de bedrijven in de VS heeft de helft geen website, 26 procent is helemaal niet te vinden via internet. Terwijl 97 procent van de consumenten het internet wel gebruikt om een product te vinden. Dan ben je een dief van je eigen portemonnee als je daar niks mee doet.” Nederlandse hotelboekingssite Booking.com is de grootste klant van Google Adwords.

HISTORICI TELEURGESTELD: NIXON WIST HET NIET MEER

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Toen aanklagers die het Watergate-schandaal onderzochten eind juni 1975 naar Californië reisden om voormalig president Richard Nixon te ondervragen, hadden ze een prangende vraag: wat besprak Nixon in de achttien en een halve minuut die bleken te zijn gewist op de ‘Watergate-tapes’?
Politieke junkies en historici zaten donderdagnacht (Nederlandse tijd) handenwrijvend te wachten op de vrijgave van de getuigenis van oud-president Nixon. Eindelijk zou er meer bekend worden over het grootste politieke schandaal uit de Amerikaanse geschiedenis. Ze werden teleurgesteld.
Nixon liet van februari 1971 tot juli 1973 een groot deel van zijn gesprekken in de Oval Office opnemen. Maar ruim achttien minuten lang was er enkel ruis te horen. Nixons secretaresse Rose Mary Woods had eerder verklaard dat het een foutje was; afgeleid door een telefoongesprek had ze per ongeluk op de verkeerde knop gedrukt.
In de nu vrijgegeven getuigenis, zegt Nixon niet te weten waardoor het ‘gat’ in de opnames is veroorzaakt. ‘Rose dacht dat het om vier minuten ging.’ Toen hij hoorde dat het om achttien en een halve minuut ging, ging Nixon naar eigen zeggen ‘door het lint’.
Aangenomen wordt dat Nixon met zijn chef-staf H.R. Haldeman sprak over zijn rol in de inbraak en afluisteraffaire in het Watergate-gebouw van de Democratische partij, in juni 1972. Leden van zijn campagneteam waren verantwoordelijk voor de inbraak. De regering-Nixon probeerde hun betrokkenheid weg te moffelen. Het zou er in 1974 toe leiden dat Nixon aftrad.
Tijdens zijn getuigenis voor twee leden van de onderzoeksjury zei Nixon niet meer te weten wat er in die ruim achttien minuten was besproken. ‘I don’t recall’ (ik kan het me niet herinneren) werd gedurende de elf uur durende ondervraging vaak door Nixon gezegd. Als de ondervragers aandrongen, raakte Nixon geagiteerd. ‘Als je wilt dat ik erover lieg, dan doe ik dat met liefde’, sprak de oud-president.
Nixons verklaring werd afgenomen op 23 en 24 juni 1975 op het bureau van de kustwacht in San Clemente, dicht bij zijn huis in Californië. Vanwege gezondheidsproblemen kon Nixon niet naar Washington reizen. Hoewel hij van zijn opvolger president Gerald Ford immuniteit had gekregen voor zijn aandeel het Watergate-schandaal, stond Nixon onder ede en was hij strafbaar als hij meineed pleegde.
Omdat historici dachten dat hij daardoor de waarheid zou spreken, hoopten zij dat de verklaring van Nixon eindelijk voor opheldering zou zorgen. Historici spanden een rechtszaak aan om de transcriptie in te mogen zien. De rechter gaf hen gelijk en gaf de regering de opdracht het verhoor vrij te geven. De laatste jaren is geprobeerd om de ontbrekende minuten op de tapes te herstellen. Dat is mislukt. En de betrokkenen zijn inmiddels overleden: Haldeman in 1993, Nixon in 1994 en Woods in 2005.

GAAT HEEN EN VERMENIGVULDIGT U

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Wat gebeurt er als je de grootte van je gezin overlaat aan God? Dan zit je met een beetje pech – of geluk, het is maar hoe je het bekijkt – binnen 23 jaar met negentien kinderen en een twintigste op komst.
Het gezin Duggar neemt de Bijbelpassage ‘Weest vruchtbaar, en vermenigvuldigt’ (Genesis 1:28) wel heel letterlijk. Deze week maakten ze op de Amerikaanse tv temidden van hun imposante kinderschare bekend wederom gezinsuitbreiding te verwachten. Moeder Michelle (45) keek adorerend op naar haar echtgenoot Jim Bob (46). En die keek even liefhebbend terug. Ze waren ‘verrukt’ door het nieuws. ,,Tussen onze kinderen zit maximaal zestien tot achttien maanden. We hadden niet meer gedacht dat God ons nog een kind zou geven.”
De jongste Duggar-telg, Josie, was immers al in 2009 geboren. De bay kwam drieënhalve maand te vroeg en zowel Josieals moeder Michelle waren er door complicaties bijna niet meer geweest. Josie moest zeven maanden in het ziekenhuis blijven, en de ouders werd een nieuwe zwangerschap ontraden. Maar de Duggars, baptisten uit Arkansas, doen niet aan geboortebeperking en gaan gewoon door tot de onvruchtbaarheid toeslaat.
De Duggars zijn bekenden in de VS. Al jaren heeft het gezin een realityserie op de zender TLC. De serie veranderde vaak van naam: van ’17 Kids and Counting’ in ’18 Kids and Counting’ in ’19 Kids and Counting’.
Over een half jaar wordt het ’20 Kids and Counting’, mits de zwangerschap van Michelle goed verloopt. Zelf zegt ze nog nooit zo gezond te zijn geweest. Artsen zouden haar uiteindelijk het groene licht hebben gegeven. En zelfs als ze dat niet hadden gedaan, heeft God dat met de bevruchting wel gedaan.
Dankzij de opbrengsten van de serie, gecombineerd met hun werk als makelaar, kunnen de Duggars hun kinderen schuldenvrij onderdak bieden in een gigantisch huis in Tontitown.
Of het een meisje of een jongen wordt, is niet bekend, maar wel dat de naam van nummer twintig zal beginnen met de J van vader Jim-Bob. De namen van de andere negentien: Joshua (23), Jana en John-David (21, tweeling), Jill (20), Jessa (19), Jinger (17), Joseph (16), Josiah (15), Joy-Anna (14), Jedidiah en Jeremiah (13, tweeling), Jason (11), James (10), Justin (8), Jackson (7), Johannah (6), Jennifer (4), Jordyn-Grace (2 jaar en 11 maanden) and Josie (1 jaar en 11 maanden). Overigens heeft de oudste, Joshua (23), zelf ook al twee kinderen. Ze heten Mackynzie en Michael, met de M. van Michelle, hun oma.

PAST HET LICHAAM NIET IN EEN KIST, DAN ZAGEN WE TOCH EEN ARM AF

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Het lichaam van een gesneuvelde marinier paste niet in een kist. Door zijn verwondingen stond zijn linkerarm in een hoek van 90 graden. Zijn familie wilde dat hij in uniform werd begraven. Het Amerikaanse legermortuarium wist een creatieve oplossing. Ze zaagden zijn arm er af. De familie van de marinier wist van niks.
Deze behandeling van oorlogsdoden op eigen bodem staat in schril contrast met het vertoon van respect als ze van Afghanistan terug naar huis worden gebracht. Dan volgt in het vliegtuig of op de startbaan een indrukwekkende en emotionele rampceremonie. De kist is bedenkt met de Stars-and-Stripes, de strijdmakkers van de soldaat salueren een laatste keer. De militair heeft het hoogste offer gebracht en nu wordt hij met de hoogste eer behandeld.
Maar op de luchtmachtbasis Dover in de Amerikaanse staat Delaware, door de Amerikaanse regering in de Golfoorlog van 1991 aangewezen als centraal aankomstpunt voor Amerikaanse oorlogsdoden, was het respect ver te zoeken. Daar raakten ze lichaamsdelen en plastic tassen met menselijke resten kwijt.
De misstanden bij luchtmachtbasis Dover hebben bij Congresleden en veteranen geschokte reacties teweeg gebracht. Maar het is vooral een klap in het gezicht van alle nabestaanden. Sommigen vermoedden al bij de aankomst van hun familielid dat er iets mis was. In de Washington Post vertelt Gloria Crothers dat ze het lichaam van haar gesneuvelde zoon, sergeant Michael Heede, Jr wilde zien. Zijn makkers hadden gezegd dat het lichaam van Heede intact was. Maar bij luchtmachtbasis Dover werd haar verzoek geweigerd. ,,Ik had mijn bedenkingen of mijn zoon wel echt in de kist lag. Nu heb ik nog meer bedenkingen.”
Met veertien lichamen ging het mis in Dover, zo ontdekte defensie in mei 2010. Pas afgelopen weekend zijn de nabestaanden geïnformeerd. Volgens militairen werden de fouten veroorzaakt door de werkdruk: duizenden lichamen die via de luchtmachtbasis binnenkomen en de gruwelijkheid van het werk. Lichamen uit Irak en Afghanistan komen niet zelden verminkt of in stukken in Amerika aan. De commandanten zijn berispt en hebben andere functies gekregen, maar ze worden niet ontslagen.
Luchtmachtbasis Dover is niet de enige plek waar ze respectloos omgaan met oorlogsdoden. Vorig jaar kwam al aan het licht dat op de militaire begraafplaats van Arlington, dichtbij hoofdstad Washington, lichamen verkeerd geïdentificeerd waren en dat urnen met stoffelijke resten in een massagraf waren gedumpt. Ook het militaire hospitaal Walter Reed kreeg veel kritiek voor slechte behandeling van oorlogsgewonden.