(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Toen Lesley Gore zeventien was, zong ze ‘You Don’t Own Me’. Het nummer kwam in 1963 op nummer 2 in de Amerikaanse hitparades (net na ‘I Want to Hold Your Hand’ van The Beatles). Nu is Gore 66 en is de boodschap van haar liedje nog altijd actueel, zegt ze in een spotje vóór vrouwenrechten en tégen Mitt Romney waarin haar hit wordt gebruikt.
Ik kreeg een link naar het filmpje doorgemaild van Monique Johannet. Ik had nooit van het bestaan ervan geweten als ik niet naar de boerenmarkt van Belmont, in de Amerikaanse staat Massachusetts, was gegaan. Belmont is (één van) de woonplaats(en) van Mitt Romney en ik verwachtte er louter enthousiaste Republikeinen tegen te komen. Mis.
Op de laatste Farmers Market van het seizoen sprak ik er met marktmeester Suzanne Johannet (de zus van). Ze had niks aardigs te zeggen over Romney. Met de gemeenschap van Belmont heeft hij niks, begon Suzanne meteen. ,,Romney weet niet dat we hier ook voedselbonnen accepteren en dat veel van zijn dorpsgenoten daarvan afhankelijk zijn”, zegt ze. ,,Sterker: hij weet vast niet eens dat hier iedere week een boerenmarkt wordt gehouden.”
Monique, die met haar twee hondjes haar zus gedag komt zeggen, heeft een fundamenteler probleem met de Republikeinse presidentskandidaat. Ze vindt dat hij (en zijn partij) vrouwen hun rechten ontneemt. ,,Ze willen het recht op abortus terugdraaien, vinden dat zorgverzekeringen anticonceptie niet hoeft te vergoeden en willen de subsidie van Planned Parenthood intrekken.” Die organisatie – vergelijkbaar met de Rutgers Stichting – verzorgt in de VS onder andere seksuele voorlichting en tests op geslachtsziekten en HIV.
Het is tegen het zere been van Monique dat heren in driedelig grijs beslissingen nemen over de hoofden van vrouwen heen. Vooral omdat die zorgverzekeringen die volgens Romney de pil niet hoeven te vergoeden, wél erectiepillen moeten vergoeden. ,,Dat is meten met twee maten”, foetert ze.
Overigens, ‘You Don’t Own Me’ wordt dan wel gebruikt als feministisch strijdlied, maar werd geschreven door twee mannen. Dat heb ik Monique maar niet verteld.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Het enthousiasme voor Barack Obama is anno 2012 veel minder dan in 2008. Door het uitblijven van de zo vurig gehoopte ‘change’ zijn ze gedesillusioneerd geraakt. Maar ze bestaan nog wél, de idolate, wil-geen-kritiek-op-hem-horen Obama aanhangers. Ik weet het zeker, want ik ken er één.
George Thomas woonde voor mij in mijn appartement. Hij werkte op kantoor bij zakenkrant The Wall Street Journal. Nu is hij gepensioneerd en is hij van de miljoenenstad verhuisd naar een dorp met 2500 inwoners in Pennsylvania.
Zo nu en dan hebben we contact, want hoewel hij al ruim twee jaar geleden is verhuisd, krijg ik nog steeds regelmatig zijn post. Een paar weken geleden haalde ik een envelop met informatie over zijn stembureau uit mijn postvakje. Ik liet hem dat weten en hij reageerde als volgt. ,,We kunnen alleen maar bidden dat Obama wint. Anders verlaat ik het land.”
Hij meent het nog serieus ook. George is één van de meest linkse personen die ik ken en Democraat in hart en nieren. Hij werkte in 1972 al voor de campagne van de recent overleden presidentskandidaat George McGovern (hij kan smakelijk vertellen over hoe hij op een avond te diep in het glaasje keek en tegen de gouverneur van Ohio aanviel) en was bij de Democratische conventie in 1980. Graag laat hij mij vertellen over Nederland, dat in tegenstelling tot de VS – en dit zijn zijn woorden, niet de mijne – wél een beschaafd land is.
Hoewel de Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney graag Europa als angstbeeld mag voorspiegelen (,,Nog vier jaar Obama en we zijn Europa!”), vindt George het maar wat fijn dat de VS in zijn ogen, bijvoorbeeld door Obamacare, van de ‘Nieuwe Wereld’ richting de ‘Oude Wereld’ opschuift.
Zijn huidige gemoedstoestand wisselt momenteel van ‘hysterisch bang’ voor een overwinning van Romney tot ‘geweldig optimistisch’ dat de president nog vier jaar aanblijft. ,,In Europa houden ze van Obama hè? Wat jammer dat jullie niet mogen stemmen.”

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Reizend door de Verenigde Staten kom je als correspondent kleurrijke mensen tegen – dat maakt het werk ook zo leuk – maar soms spreek je mensen waarvan je steil achterover slaat. Gina is zo’n mens.
Ik spreek haar in de staat New Hampshire, waar Romney en Obama vechten om iedere stem, en zonder dat ze in eerste instantie ook maar weet wie ik ben en wat ik doe, barst ze los: sinds Ronald Reagan (1981-1989) heeft ze niet meer gestemd. Maar dit keer wist ze niet hoe snel ze zich moest registreren als kiezer. Want met haar stem kan ze Obama het Witte Huis uit krijgen. En dat is haar doel.
Dat er veel Amerikanen zijn die het oneens zijn met Obama is geen verrassing, dat is inherent aan de politiek. Maar Gina is één van de velen die alle bizarre beschuldigingen aan het adres van de president voor zoete koek slikken.
Obama is een terrorist, want: ,,Obama, Osama – het scheelt maar één letter. Dat zegt genoeg.” Obama dealde twintig jaar geleden cocaïne; Obama wil alleen maar de stem van de zwarte Amerikanen en Latino’s, om ‘ons’ (de blanken) bekommert hij zich niet. Obama is een moslim. En de klassieker: Obama is niet in Amerika geboren.
Vraag me niet hoe het kan, maar voor Gina zijn deze complottheorieën feiten. Het heeft ook geen zin om met haar in discussie te gaan, al probeer ik het wel. Want Obama heeft vorig jaar toch zijn volledige geboortebewijs openbaar gemaakt? De verbazing om zoveel onnozelheid van mijn kant spat van haar gezicht. Want dat geboortebewijs, dat is natuurlijk nep.
Zakenman en Obama-criticaster Donald Trump probeerde vorige week Obama zover te krijgen om – in ruil voor een donatie van 5 miljoen dollar aan een goed doel van zijn keuze – zijn universiteitsdocumenten vrij te vrijgeven. Gina: ,,Hij heeft ooit miljoenen betaald om die documenten geheim te houden. Dat geeft toch aan dat hij wat te verbergen heeft?”
Grote onzin natuurlijk, stelden factcheckers die het naplozen. Maar voor Gina is het de waarheid. En het allerergste: er zijn eng veel Amerikanen die het geloven.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Onder vrijwilligers op het campagnekantoor van de Democraten in Boulder, in de Amerikaanse staat Colorado, doet een grapje de ronde: ‘We hebben nog zeven dagen om de wereld te redden’.
Dezer dagen draait het allemaal om de ‘ground game’ van de kandidaten: de organisatie van de campagnes op de plekken waar het er toe doet. En Barack Obama zou daarin het beste zijn. Hij bouwde in 2008 aan een zogeheten grassroots-team: een netwerk van campagnekantoortjes en een heleboel vrijwilligers.
Eén van die vrijwilligers is Emile Colby. Net als veel Amerikanen heeft Emile (22) zelf harde klappen gekregen door de crisis. Toen de aandelenmarkt kelderde, verloor ze de helft van het geld dat ze had gespaard voor haar studie. Haar moeder raakte werkloos en kon haar huis niet langer betalen. Maar waar Romney daarvoor de beschuldigende vinger wijst naar Obama, ziet Emile de president juist als degene die Amerika uit dat diepe dal trok.
De studente Engelse literatuur aan de University of Colorado heeft opvallend rood haar en rood gestifte lippen. Maar ik ben afgeleid door haar oren. Daarin hangen grote zilverkleurige olifanten. Ze schrikt als ik haar vraag waarom ze in hemelsnaam met het dier dat al sinds 1874 hét symbool van de Republikeinen is – en dus van de rivaliserende partij – langs de deuren wil gaan. ,,Ik heb er geen moment aan gedacht. Het was een cadeau van mijn moeder.”
Vier jaar geleden wist Obama te winnen mede dankzij studenten die voor het eerst massaal naar de stembus gingen, geïnspireerd door zijn campagne voor ‘hoop en verandering’. In 2012 zijn veel van die studenten afgehaakt. Dit keer kijken ze tot grote woede van Emile passief toe. Want juist studenten zouden moeten beseffen hoe belangrijk vier jaar Obama voor hen is, zegt ze. ,,Obama heeft ervoor gezorgd dat de rente op de leningen laag blijft. Zonder hem wordt studeren onbetaalbaar.”
Zelf is ze nóg meer betrokken bij de campagne. Sommige weken werkt ze zelfs 50 uur – naast haar fulltime studie. ,,In 2008 had iedereen het erover dat het de belangrijkste verkiezing van hun generatie was. Maar 2012 is nog belangrijker.”

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Charlie is 87. Tanden heeft hij niet meer, en horen lukt ook niet zo goed. Dat deert niet, want Charlie mag dan nutteloos zijn om in het Republikeinse kantoortje in ‘swing state’ New Hampshire per telefoon kiezers over te halen op Mitt Romney te stemmen, maar campagneborden voor in de tuin uitdelen kan hij als de beste. Dus doet hij dat. Zes dagen per week, want ‘op zondag zitten we dicht’.
Derry is een dorp waar er in de streek New England tientallen van zijn. Waar de bomen in de herfst in adembenemende schakeringen geel, groen, rood en bruin kleuren en waar de serveersters in de ‘diner’ petticoats dragen.
Als ik het ‘victory office’ aan Broadway binnen wandel, schrik ik van Charlie. Hij lijkt net van zijn paard afgestapt: rode zakdoek om zijn nek, jeans met imposante gesp, nepsuède gilet. Maar zijn outfit is logisch als ik even later hoor dat zijn wieg in Texas stond.
Charlie voert al campagne sinds Eisenhower, vertelt hij trots. Hij is een veteraan, vertelt hij nog trotser, diende in de marine tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij vocht in de Pacific, na de aanslag op Pearl Harbor, waar de kruiser USS Portland zestien maanden lang zijn thuis was. Negen medailles en elf lintjes kreeg hij ervoor.
Het overzicht van zijn geschiedenis heeft hij op een papiertje gekrabbeld; hij bewaart het in zijn broekzak, net als de foto waar hij samen met Romney op staat. Charlie lacht er zijn tandeloze mond op bloot.
Charlie is één van de Romneyfans die kan uitleggen waarom de Republikein zijn favoriet is – zónder president Obama zwart te maken. ,,Romney is geen politicus, hij is een zakenman. Hij heeft bedrijven gered, en de Olympische Spelen van 2002. Nu mag hij Amerika gaan redden.”
Dat Obama en Romney in zijn staat zo nek-aan-nek zouden liggen, dat had Charlie niet verwacht. Kat in het bakkie voor Romney, dát had hij verwacht. In plaats daarvan wedijveren in New Hampshire de Romney-Ryan-borden die Charlie uitdeelt met die waar Obama-Biden op staat. ,,Het wordt duimen op 6 november.”

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Voor Mari Floyd waren de afgelopen vier jaar moeilijk. Ze raakte in 2008 haar baan kwijt, haar man kwam met een rugzak vol problemen terug van een uitzending naar Irak. Het paar raakte dakloos. Nu is het 2012 en pakt ze haar leven weer op. Ze heeft een huis gevonden en werk, op de afdeling personeelszaken van een bedrijf. Ook met haar echtgenoot gaat het beter.
Ik ontmoet Mari, een vrolijke, mollige zwarte dame, op een zondag in de Shorter African Methodist Episcopal-kerk in Denver (waar een dienst helemaal niet ‘short’ is, maar bijna drie uur duurt). Het valt me op dat haar verhaal overeenkomt met de situatie in de VS volgens Barack Obama: het ging slecht, maar gaat de goede kant op.
Dat vindt Mari ook. ,,We moeten niet uit het oog verliezen dat Obama president werd in een moeilijke tijd en dat er tijd nodig is om de economische ellende van George W. Bush op te ruimen.”
De kerkgemeenschap van Mari moedigt haar leden aan een ‘pledge to vote’ in te vullen, waarmee ze beloven te stemmen. Eén van de voorgangers, de jonge Dawn Duval-Riley met een hoofd vol kroeshaar, heeft Mari net zo’n kaart onder de neus geduwd.
,,Stemmen is belangrijk”, oordeelt ze. ,,Er zijn mensen gestorven om te zorgen dat de gekleurde mens ook mag stemmen.”
Op mijn vraag of het voor haar belangrijk is dat Obama de eerste zwarte president is, kijkt ze me geamuseerd aan. Dan volgt een bulderende lach. ,,Girl, voor mij was Bill Clinton de eerste zwarte president! Hij was dan wel wit van buiten, maar hij voelde ons precies aan.”
Deze verkiezingen zal Mari weer op Obama stemmen, net als vier jaar geleden. ,,Niet omdat hij het zo goed heeft gedaan, maar omdat het niet verstandig is om tijdens een moeilijke periode van leider te veranderen.” Haar gedachtegang is dezelfde als die van de Republikeinse oud-minister van buitenlandse zaken Colin Powell, die donderdag besloot Obama te steunen. Mari vergelijkt het met de verkiezingen van 2004. ,,Toen vochten we twee oorlogen en hebben we met een tweede termijn van Bush gekozen voor continuïteit. Dat moeten we nu weer doen.”

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – De villa aan 7674 Vedana Place in Las Vegas heeft zoveel badkamers dat ik de tel kwijtraak – eentje heeft zelfs een whirlpool met uitzicht op open haard en flatscreentelevisie – en inloopkasten zo groot als mijn hele appartementje in New York. Maar de McMansion (à 509.990 dollar) staat leeg. Net als de meeste woningen van Canyon Falls Estates.
In de woestijn in Nevada, waar Las Vegas in het donker verschijnt alsof de sterrenhemel er op die plek naar beneden is gevallen, rijzen deze spookwoonwijken op als oases. Maar niemand heeft geld om de woningen te kopen.
Van alle Amerikaanse staten werd Nevada het hardst getroffen door de economische crisis. In geen enkele staat is de werkloosheid hoger dan in Nevada (12,1 procent tegenover het landelijk gemiddelde van 7,8 procent). En in diens bekendste stad Las Vegas is de werkloosheid het allerhoogst: 12,3 procent.
Holly Webb kan er over meepraten. Ooit werkte ze in een bar van één van de 122 casino’s in de stad. De gokstad draait om toerisme, maar als de broekriem moet worden aangehaald voelen mensen zich niet meer zo ‘lucky’. Met honderden andere casinomedewerkers verloor ze haar baan. De meeste ontvluchtten ‘Sin City’ – verhuurder U-Haul kon de vraag naar verhuiswagens niet eens aan – de gouden hoteltorens, neonlichtjes en trouwkapellen achter zich latend.
Holly bleef. ,,Mijn partner woont hier en mijn broer ook”, zegt ze bij wijze van excuus. Ze zocht tweeënhalf jaar naar werk en vond uiteindelijk een parttime baan bij het stadsbestuur van Boulder City, op veertig minuten rijden van Las Vegas. De stad die bekend staat als een Mekka voor toeristen is voor de inwoners van de stad een stuk minder glamoureus. ,,Leven in Las Vegas is zwaar, afschuwelijk.”
Ondanks de slechte economie in haar stad zal Holly op 6 november op president Obama stemmen. Andere thema’s geven voor haar de doorslag: vrouwenrechten en het homohuwelijk. ,,Romney wil vrouwen terugsturen naar de jaren vijftig.” En dat ze dankzij Obama wellicht ooit met haar vriendin kan trouwen, geeft Holly – ondanks de parttime baan voor weinig geld – een sprankje hoop.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Aqsa Ahmad (16) verplaatst haar gewicht beurtelings van het ene op het andere been. Voor haar staat haar idool en ze mag zo met hem om de foto. Nee, het is niet tienerster Justin Bieber. Het is Gary Johnson, presidentskandidaat namens de Libertarian Party.
Aqsa heeft met haar vriendinnen Morgan en Anna een uur gereisd om in Chicago bij het Third Party Debate (het debat met presidentskandidaten van andere partijen) te zijn. ,,Het tweepartijenstelsel is niet in de wet vastgelegd. Het is tijd dat ook andere partijen meedoen.” Nogmaals: Aqsa is zestien. Pas over twee jaar mag ze stemmen.
Het vierde ‘presidentsdebat’ gaat anders dan de officiële debatten (die tussen de Democraat en de Republikein). Daarvoor moest je je als journalist al in de zomer opgeven, zodat de Secret Service kan controleren of je niet stiekem een terrorist bent. Pas dan en alleen dan geven ze je een accreditatie, een glimmende pas met naam en foto die je altijd en overal om je nek moet hebben hangen.
In het Hilton-hotel werd dinsdagavond op mijn rechterhand met een stempel een paars bloemetje gedrukt en hup, ik mocht naar binnen. In de balzaal vielen niet alleen de kroonluchters op, maar ook de vier kandidaten die ontspannen met iedereen aan het praten waren en geduldig poseerden voor foto’s. Kom daar bij Obama of Romney maar eens om.
En hoewel geen van de kandidaten (naast Johnson ook Jill Stein van de Green Party, Rocky Anderson van de Justice Party en Virgil Goode van de Constitution Party) ooit in de buurt zal komen van het Witte Huis, gaven ze dinsdagavond wel een stem aan al die Amerikanen die het tweepartijensysteem als een verstikkend keurslijf zien omdat ze zich door noch Obama, noch Romney vertegenwoordigd voelen.
Als ik Aqsa, Morgan en Anna als graadmeter neem, zou je denken dat de komende generaties van stemgerechtigde Amerikanen werk zal maken van een kiesstelsel met evenredige vertegenwoordiging. Pas dan is in de toekomst de kans op een echte derde partij in de VS groter.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – In een statig pand in ‘downtown’ Chicago is de Union League Club gevestigd, een exclusieve privéclub – een soort chique versie van het Haagse Nieuwspoort. Eén van de kamers op de begane grond is gemeubileerd met een roomwitte gecapitonneerde bank en lichtblauwe fauteuils. Aan de muur hangt een schilderij van de Amerikaanse vlag. Het is de plek waar het allemaal begon: dáár werd senator Barack Obama voor het eerst gevraagd om zich voor de presidentsverkiezingen van vier jaar geleden kandidaat te stellen.
Dick Durbin, ook senator namens de staat Illinois, was daar, in november 2006, verantwoordelijk voor. Volgens de overlevering sputterde Obama tegen: hij was maar een onervaren senator. Zijn collega-senator hield vol: juist daarom moest hij zich nú kandideren: over nog eens vier jaar zou hij misschien te veel lijken in zijn kast hebben. Of hij er niet eens over na wilde denken. De rest is geschiedenis.
De Union League Club of Chicago is dus een historische plek. Op de derde verdieping, in restaurant Rendezvous, denk ik op de avond van het slotdebat tussen Obama en Mitt Romney dan ook alleen Obama-fans uit zijn stad te treffen. Maar ik schuif aan bij Jeff, Bob en Satya, investeerders die voor zaken in de club logeren. En ik wil geen vooroordelen bevestigen, maar ze moedigen ‘Team Romney’ aan.
Ze zijn alledrie zelfverklaarde politieke junkies. Zakenreis of niet, het debat mag niet worden gemist. Voor de investeerders, die steaks en cabernet sauvignon laten aanrukken, belichaamt Obama alles wat er mis is met Amerika: hij is ‘anti-business’, voor een grote overheid en voor hogere belastingen. En dat is niet de weg naar voorspoed, zegt Bob, economische groei is de sleutel. Als de vrije markt zijn werk mag doen, komen er vanzelf banen en voorspoed voor iedereen.
Als ik mijn tafelgenoten na het debat vertel dat in dit pand het zaadje werd geplant dat uitgroeide tot president Obama, slaat het gesprek om. Jeff zet zijn wijnglas met een smak neer en zegt quasi-serieus: ,,Als ik dat had geweten was ik ergens anders heengegaan.”

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
(GPD) – Vraag tien Nederlanders welke presidentskandidaat hun stem zou krijgen als ze tijdens de Amerikaanse verkiezingen mochten stemmen en het antwoord zal waarschijnlijk tien, of vooruit: negen keer ‘Barack Obama’ zijn. Net zoals de rest van Europa is Nederland nog niet bijgekomen van de sensatie die zijn verkiezing in 2008 teweeg bracht.
Ik zeg het vaker: Nederland moet niet gek opkijken als het op 7 november wakker wordt en Mitt Romney is gekozen. In Amerika weten ze namelijk al langer dat Obama niet de perfecte president is.
Als het aan Michiel van der Voort ligt, gaat de president ook verliezen. Van der Voort is Nederlander, zoals zijn naam al doet vermoeden, maar ook Amerikaan. En in die hoedanigheid Republikein. Ik ontmoette Van der Voort toen ik in 2010 Wall Street-bankiers interviewde. Ik was verrast door zijn politieke voorkeur en we hielden contact. Zo weet ik wie zijn favoriete Republikein is – Jeb Bush, het broertje van, maar die doet niet mee – en dat hij met Mitt Romney ook best uit de voeten kan.
Van der Voort weet ook dat de liefde die Europa koestert voor Obama niet wederzijds is. Tijdens de campagne staat het buitenland op een ver zijspoor. Tot gisteren, want bij het laatste debat stond de schijnwerper even op het buitenland. Ein-de-lijk, verzucht Van der Voort, want hij vindt het buitenland wél belangrijk.
Als het om buitenlands beleid gaat, is de zittende president in het voordeel. Obama schakelde Osama bin Laden uit, haalde de troepen terug uit Irak en gaf luchtsteun tijdens de burgeroorlog in Libië. En dit weekend meldde de New York Times weer een opsteker voor Obama: Iran zou hebben ingestemd met gesprekken over diens nucleaire programma. Geweldige timing, zo vlak voor het debat.
Van der Voort is niet onder de indruk. Voor hem staat één vraag centraal. ,,Heeft Obama nou echt de relatie met de wereld verbeterd? Voor mij is het antwoord ‘nee’.”