(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Secret Santa’s – geheime kerstmannen – die rond de feestdagen anoniem cadeaus geven, zijn in de Verenigde Staten een bekend fenomeen. Maar nu is er ook Secret Sandy.
Twee vrouwen, één uit New York en één uit New Jersey, die orkaan Sandy hebben meegemaakt zijn Secret Sandy begonnen. Op een website ‘koppelen’ ze cadeaus aan gezinnen die vanwege de superstorm wel iets extra’s kunnen gebruiken. De ingezamelde cadeaus worden vlak voor kerst uitgedeeld aan de getroffen gezinnen.
Kinderen in de verwoeste gebieden zijn al hun speelgoed kwijt; het werd nat en onbruikbaar of spoelde weg. Op de site worden vraag en aanbod bij elkaar gebracht: kinderen of families kunnen vragen om een cadeau voor kerst en kunnen donateurs zich inschrijven om een cadeau te sturen of te kopen bijvoorbeeld via een online warenhuis, of om cadeaus in te pakken. Slachtoffers die nog steeds geen stroom hebben, kunnen een handgeschreven brief schrijven. Zo vraagt een negenjarig meisje om een teddybeer, omdat ze haar oude knuffel zo mist. Secret Sandy probeert nu te achterhalen welke beer ze precies had zodat ze dezelfde beer terug krijgt.
Zelf werden de initiatiefnemers ook het slachtoffer van Sandy. Producer Joy Huang werkte tijdens de storm als vrijwilliger op het zwaar getroffen schiereiland Rockaway in het New Yorkse stadsdeel Queens, en actrice Kimberley Berdy moest weg uit haar huis in het overstroomde Hoboken in New Jersey en leefde acht dagen zonder stroom en verwarming. De twee zijn verbaasd over de grote hoeveelheid brieven die ze hebben ontvangen van mensen die willen helpen. En niet alleen uit de VS zelf; binnenkort ontvangen ze een zending speelgoed uit Engeland.
Vorig jaar kwamen Secret Santa’s of kerstengelen nog in het nieuws toen mensen anoniem de rekeningen betaalden van kerstcadeaus die mensen op afbetaling hadden laten wegleggen bij warenhuis K-Mart.
Auteursarchief: Standplaats New York
DETROIT AAN DE RAND VAN DE AFGROND – VOOR DE ZOVEELSTE KEER
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – In een grote en beroemde, Amerikaanse stad is 911 bellen straks misschien nutteloos: er komt toch geen agent meer als er een schietpartij is en geen brandweerman als er een brand woedt. Zij worden namelijk betaald door de stad en die heeft geen geld meer. Detroit is bijna bankroet.
President Barack Obama redde in 2009 de auto-industrie in Detroit nog van het faillissement, maar nu staat de stad aan de rand van de financiële afgrond. Detroit is niet de eerste stad in de VS die sinds de financieel-economische crisis failliet gaat en zal ook niet de laatste zijn. Maar het is wel de grootste.
Detroit heeft een schuld van meer dan tien miljard dollar. Dit jaar komt de gemeente 200 miljoen dollar te kort. Sinds 2005 werd 600 miljoen dollar geleend om de gaten in de begroting te vullen. En nu is het geld wéér bijna op. Burgemeester Dave Bing en de gemeenteraad ruziën over een mogelijke oplossing. De burgemeester heeft aangegeven dat ambtenaren vanaf 1 januari 2013 met onbetaald verlof worden gestuurd. Hij heeft ook plannen om de 88.000 straatlantaarns (waarvan twintig procent stuk is) en buslijnen te privatiseren. Volgens Bing is faillissement ‘geen optie’.
,,Dat kan hij wel zeggen, maar het is niet in zijn handen”, zegt advocaat Peter Letzmann, die gespecialiseerd is in bestuursrecht en opgroeide in Detroit. ,,Als de schuldeisers straks aankloppen omdat ze geld willen zien, zal een rechter over faillissement beslissen.” Volgens Letzmann is het bankroet van Detroit onafwendbaar.
Rechtenprofessor Laura Bartell van Wayne State University in Detroit denkt echter niet dat het zo’n vaart zal lopen. ,,Het bestuur van Michigan zal het nooit toestaan dat de grootste stad een faillissement aanvraagt.” Bovendien, zegt Bartell, zijn de wetten in Michigan anders dan elders. ,,Een stad moet eerst een financieel noodmanager aanstellen. Alleen die kan faillissement aanvragen.”
De financiële zorgen van de stad bestaan al decennia. Letzmann: ,,Mijn eerste baan, in 1971, was om als stadsadvocaat de financiële problemen van Detroit aan te pakken.” De afgelopen jaren zag de stad de inkomsten teruglopen toen de industrie en de huizenmarkt instortten. De criminaliteit nam toe en wie kon verliet de stad. Levendige wijken veranderden in spookbuurten vol lege huizen. Het inwonertal kelderde van 1,9 miljoen mensen in 1950 naar 700.000 nu. Letzmann: ,,In mijn jeugd was het een levendige stad. Toen ik elf was, ging ik in mijn eentje met het openbaar vervoer de stad in. Nu aarzelt een volwassene zelfs om hier in een bus te stappen.”
Volgens Letzmann zijn de problemen te wijten aan onkundige bestuurders en het eeuwige geruzie tussen burgemeester, gemeenteraad en de machtige vakbonden. ,,Iedereen doet zijn eigen ding. Gouverneurs hebben de afgelopen jaren nooit in willen grijpen.” Hij trekt een parallel met de Amerikaanse bakker Hostess die recent faillissement aanvroeg. ,,De merken van Hostess zullen straks verkocht worden om de schuldeisers te betalen. Dat zal in Detroit ook gebeuren: het Belle Isle Park kan worden verkocht, het stadhuis, noem maar op.”
OP ROCKAWAYS WORSTELEN ZE NOG STEEDS MET ‘SANDY’
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
FAR ROCKAWAY (GPD) – Soms, zucht Annette Boyatt, zijn de verhalen zó schrijnend. ,,Dan wil je de mensen gewoon mee naar huis nemen.” Maar Boyatt, rampenbestrijdingscoördinator van de Amerikaanse overheidsdienst FEMA, weet dat het niet kan. Ze doet het werk al 32 jaar en dacht dat ze alles al had gezien. Totdat ze van de Amerikaanse westkust werd ingevlogen naar Far Rockaway. ,,Dit is de erger dan Katrina”, zegt Boyatt, verwijzend naar de orkaan die in 2005 de Golfkust van de VS verwoestte.
De Rockaways, het schiereiland in het zuiden van het New Yorkse stadsdeel Queens, werd op 29 oktober getroffen door orkaan Sandy, inclusief mini-tsunami. De hele begane grond van Janness Bascoms woning werd erdoor overspoeld. ,,Alles is kapot: de wasmachine, de keuken, de kleren en de schoenen van mij en mijn kinderen. We waren pas twee maanden geleden in het appartement getrokken en het waren allemaal spiksplinternieuwe spullen. Ik heb alle bonnetjes nog.”
Zoals zovelen op de Rockaways heeft Bascom nog geen stroom. Het water verwoestte de bedrading. Haar huis is koud, de temperatuur ligt ’s nachts bij het vriespunt. Terwijl president Barack Obama donderdag een bezoek bracht aan het zwaar getroffen Staten Island, zit Bascom op een plastic kuipstoeltje in het Disaster Recovery Center te wachten. ,,Obama zou hier ook moeten komen kijken in plaats van er alleen maar met de helikopter overheen te vliegen.” Ze hoopt dat de mensen haar in het centrum haar kunnen helpen met geld om voedsel te kopen. Haar baan is ze kwijt. ,,Ik werkte als uitzendkracht in een ziekenhuis, maar daar werden de geëvacueerde patiënten uit een ander ziekenhuis naar toe gebracht, inclusief personeel.”
In het centrum werken hulpdiensten en non-profitorganisaties samen om Sandy-slachtoffers op één plek te helpen. Hier kunnen zij overheidssteun aanvragen, leningen krijgen, woningreparaties regelen en voedselhulp ontvangen. Soms worden ze doorverwezen naar opvangplekken of krijgen ze een bon voor een hotel. Ze kunnen er faxen en bellen. Vrijwilligers van het Rode Kruis leveren dekens of flanellen pyjama’s.
Juist het Rode Kruis, dat de afgelopen weken meer dan 120 miljoen dollar ophaalde voor de wederopbouw na Sandy, krijgt kritiek. Op internet verschijnen verhalen van vrijwilligers dat zij tot hun verbijstering zaklampen en dekens moesten uitdelen in een appartementencomplex waar het licht brandde en de verwarming aan was. De organisatie lijkt overvallen door de omvang van de ramp en weet niet goed in te schatten wat er nodig is om mensen te helpen.
Maar anderen zijn juist dankbaar voor de inzet van het Rode Kruis. Robert McBride haalt voor hem en zijn vrouw een warme maaltijd bij een Rode Kruisbusje aan het strand van Far Rockaway. De afgelopen weken waren zwaar, zegt hij. Net voor Sandy toesloeg lag hij in een ziekenhuis. Tijdens Sandy zat hij weer in zijn seniorenwoning, uitkijkend over de steeds dichterbij komende zee. Het infuus zat nog in zijn arm. Daarna: geen stroom, water, verwarming of eten.
,,Maar langzaam wordt het leven weer normaal”, zegt McBride. ,,Ik merk zelf ook dat ik weer op krachten kom, ook dankzij het eten van het Rode Kruis. Ik maak altijd geld over naar goede doelen, ook naar het Rode Kruis. Had alleen nooit verwacht hun hulp zelf ook nog eens nodig te hebben.”
‘GENERAL-GATE’ BLAMAGE VOOR KRIJGSMACHT VS
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Niet alleen voormalig CIA-baas en oud-generaal David Petraeus, maar ook zijn opvolger als bevelhebber in Afghanistan, generaal John Allen, zou mogelijk een scheve schaats gereden hebben. In het onderzoek naar Petraeus heeft de FBI tussen de 20 en 30 duizend pagina’s aan ‘mogelijk ongepaste’ e-mails gevonden tussen Allen en Jill Kelley, de vrouw die de hele zaak aan het rollen bracht.
– Hoe zit het nu?
De ontwikkelingen volgen elkaar in rap tempo op. Petraeus (getrouwd, twee kinderen) bleek een affaire te hebben met zijn biografe, Paula Broadwell. Dat werd duidelijk na een FBI-onderzoek naar dreigmails die Broadwell (getrouwd, twee kinderen) stuurde naar een andere vrouw, Jill Kelley, die zij zag als een bedreiging voor haar relatie met Petraeus. Terwijl FBI-agenten net klaar waren met de huiszoeking in de woning van Broadwell, werd bekend dat Kelley iets zou met generaal Allen (58) zou hebben. Die was van 2008 tot 2010 de rechterhand van Petraeus bij het Central Command in Tampa, dat het bevel voert over alle Amerikaanse strijdkrachten in het Midden-Oosten, Centraal-Azië en Noord-Afrika. Kelley (37) woont met man en drie kinderen in Tampa. En Allen (ook getrouwd, twee kinderen), die ontkent dat hij iets verkeerd heeft gedaan, was voorgedragen om de hoogste NAVO-commandant in Brussel te worden. Die nominatie is door president Obama vooralsnog in de ijskast gelegd.
– Wat betekent dit voor het aanzien van de Amerikaans krijgsmacht?
Er wordt in de VS wat lacherig over gedaan – ‘dat krijg je als je hetero’s toelaat in het leger’ en ‘dit is geen driehoeksverhouding, maar een liefdespentagon’ (naar het vijfhoekige gebouw van het ministerie van defensie) -, maar voor een militaire macht die internationaal zo hoog in aanzien staat, is het een grote blamage. Viersterren generaals van wie integer en professioneel gedrag wordt verwacht, horen zich zo niet te gedragen.
– Maar veel mensen gaan toch vreemd? Waarom is dit dan kwalijk?
Buitenechtelijke relaties zijn volgens het militair recht onder bepaalde omstandigheden strafbaar. Bovendien waren de betrokken (ex-)generaals niet de minsten: Petraeus gaf leiding aan de steeds meer militair opererende CIA, die aanvallen met onbemande vliegtuigjes (drones) coördineert. Allen voert het bevel over alle NAVO-troepen in Afghanistan. Het is duidelijk dat de mannen beschikten over geheime informatie die niet in verkeerde handen mag vallen.
– Hoe straalt dit af op Obama?
Hij werd pas na zijn herverkiezing geïnformeerd, terwijl het onderzoek al aan het begin van de zomer begon. Het was ook koren op de molen van Republikeinen, die meenden dat ‘general-gate’ bewust buiten de verkiezingscampagne werd gehouden. Maar voor Obama is er ook een ander probleem: hij zal de komende tijd geschikte vervangers moeten vinden voor de topmilitairen, die hij dacht te kunnen vertrouwen.
– En wat is de rol van de FBI?
Daar bestaat onduidelijkheid over. Is het normaal dat de federale politie na een verzoek van een privépersoon zo’n grootschalig onderzoek gelast? Hoe dan ook speelt de FBI een merkwaardige rol. De bevriende agent waaraan Kelley vroeg een onderzoek te starten, stuurde haar vervolgens foto’s van zijn ontblote bovenlijf. Hij werd van de zaak gehaald, en zou toen uit rancune de Republikeinse leider in het congres hebben ingeseind. Federale agenten horen niet te praten over een nog lopend onderzoek.
HOE DE FBI ONBEDOELD PETRAEUS TEN VAL BRACHT
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Dat een machtige man een affaire heeft, is niks nieuws. Maar dat die buitenechtelijke relatie door de FBI aan het licht komt, is wel bijzonder. Het overkwam voormalig CIA-baas David Petraeus.
De federale politie deed niet eens onderzoek naar de gevierde oud-generaal, die zijn sterren verdiende in Irak en Afghanistan. Petraeus (60), 37 jaar getrouwd met jeugdliefde Holly en vader van twee kinderen, had na zijn vertrek uit de Amerikaanse strijdkrachten en als CIA-directeur een relatie met de twintig jaar jongere Paula Broadwell. Zij had lange tijd veel contact met de generaal en schreef zijn biografie ‘All in’.
Dat was allemaal wellicht geheim gebleven als Broadwell geen serie dreigmails had gestuurd naar een andere vrouw, de 37-jarige Jill Kelley uit Florida. In de mails beschuldigde Broadwell Kelley van ongepast flirtgedrag. Kelley schakelde een bevriende FBI-agent in, en zo kwam de zaak aan het rollen. Want tijdens dat onderzoek naar ‘cyber stalking’,stuitte de federale politie op expliciete correspondentie tussen Broadwell en een man met een Gmail-adres. De FBI dacht aanvankelijk dat de persoon, die een schuilnaam gebruikte, zich enkel voordeed als de CIA-baas. Het bleek Petraeus zelf.
Het hebben van een affaire is geen misdrijf. Oud-CIA-directeur Allen Welsh Dulles zou volgens zijn zus tijdens zijn loopbaan meerdere minnaressen hebben gehad. Maar een geheime relatie zet de deur op een kier voor chantage. Oud-FBI-baas J. Edgar Hoover maakte er zelfs een sport van om affaires van politici tegen hen te gebruiken.
De vraag die nu op ieders lippen brandt, is of de vrijdag na net een jaar als CIA-directeur opgestapte Petraeus tussen de lakens ook staatsgeheimen met Broadwell deelde. Tijdens een speech die zij eind oktober gaf, leek zij voor het publiek onbekende details te geven over de aanslagen op 11 september 2012 in het Libische Benghazi, waarbij vier Amerikanen om het leven kwamen. Over die kwestie zou Petraeus deze week getuigen in het congres. Wellicht in een poging de geruchten te ontkrachten, verwees de CIA de lezing van Broadwell naar het rijk der fabelen.
Het onderzoek naar Petraeus en de conclusies waren bekend bij de FBI en bij de top van het ministerie van justitie, maar ze werden buiten het zicht gehouden van politici in Washington. Zelfs voor de commissies die zich met de inlichtingendienst bezig houden, kwam het nieuws als een donderslag bij heldere hemel. Alleen de leider van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, Eric Cantor, bevestigde dat hij eind oktober werd getipt over de misstap van Petraeus door een FBI-medewerker.
Sinds Dwight Eisenhower hebben de Verenigde Staten geen generaal als president gehad. Petraeus was voorbestemd om in zijn voetsporen te treden. De zoon van een vader die uit Franeker kwam, werd zelfs al genoemd als ‘running mate’ van Mitt Romney. Voor de Republikeinen zal president Petraeus een droom blijven. De carrière van Amerika’s beroemdste nog levende generaal is nu voorbij.
RUBRIEK STANDPLAATS – HET ZWARTE GAT
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
CHICAGO (GPD) – Het is dinsdag 6 november. Voor het laatst besnuffelen de bomhonden van de Secret Service mijn tas en moet ik mijn laptop aanzetten om te laten zien dat het zich niet enkel voordoet als een designhoogstandje van Apple. In McCormick Place, een weinig sfeervol congrescentrum in Chicago, komt een eind aan het verkiezingsjaar.
Chicago is een knappe stad, met de conclusie die Obama in 1985 trok toen hij pas in de stad was aangekomen, kan ik het alleen maar eens zijn. Zelfs toen twee weken geleden mijn onschuldige huurauto werd weggesleept van een parkeerplaats in de niet al te beste wijk South Side, op een naargeestig industrieterrein achter slot en grendel werd gezet en pas na betaling van ‘losgeld’ à 200 dollar werd vrijgelaten, vond ik Chicago leuk.
Toen ik namelijk een half uur in de regen op een straathoek stond te wachten op een taxi (waarom zijn die er nooit als je ze nodig hebt, en altijd als je ze niét nodig hebt?), zag ik dat ik niet op zomaar een straathoek stond.
De clou was een mompelende zwerver die naar een (ik dacht denkbeeldige) plek naast me wees. Ik probeerde de man te negeren, huiverig om in deze wijk aan te pappen met de eerste de beste brabbelende dakloze. Maar toen hij door was gesjokt keek ik toch om. In het plantsoen, tussen sierkooltjes en roze bloeiende vetplanten, lag een steen met een plaquette waarop de beeltenis van de president en de First Lady prijkt.
‘Op deze plek zoende president Barack Obama voor het eerst met Michelle Obama’, las ik. Maar er stond meer op: over hoe Barack Michelle op hun eerste afspraakje meenam naar ijssalon Baskin Robbins en haar daar trakteerde op het lekkerste ijs. Op de stoeprand lepelden ze hun bakje leeg en toen kuste Barack haar. ,,Het smaakte naar chocolade”, zou Obama in 2007 tegen Oprah Winfrey vertellen.
Dat had ik allemaal gemist als mijn auto gewoon had gedaan wat auto’s op parkeerplaatsen doorgaans doen: blijven staan.
Het is één van de vele anekdotes uit een jaar dat grotendeels in het teken stond van de presidentsverkiezingen. Wat leek 6 november 2012 nog ver weg, toen ik op Nieuwjaarsdag in een koud Des Moines, Iowa landde. Daar trapten de Republikeinse presidentskandidaten de voorverkiezingen af. Toen al leek Mitt Romney de enige levensvatbare kandidaat en zag ik hem in zaaltjes in Des Moines, Concord, Cincinnati en Denver transformeren van houten klaas naar een man met presidentieel allure die met zelfvertrouwen voor tienduizenden aanhangers sprak – hij leek er op het eind bijna aardigheid in te krijgen. Maar belangrijker: ik zag de twijfelende Republikeinen, die aanvankelijk nog door Romney overtuigd moesten worden, veranderen in overtuigde Romney-fans. Het bleek niet genoeg.
Toen de rood-wit-blauwe ticker tape neerdwarrelde op de First Family in McCormick Place en journalisten in de perszaal op de tafels dansten uit vreugde over Obama’s herverkiezing kwam het besef: het verkiezingsjaar zit er op. Geen politieke spotjes meer op tv, geen bedelmails van Ann Romney of Michelle Obama of ik toch alsjeblieft 5 dollar wil overmaken naar de campagne en – nog het ergste – geen gesprekken meer met Amerikanen die ik op reis tref. Nu volgt het zwarte gat. Je hoort er wel eens over, maar nu zit ik er zelf in. En in Chicago, waar het het in november 2012 bijna net zo koud is als in Des Moines in januari 2012, word ik er weemoedig van.
GEJOEL EN APPLAUS, GEEN VOLKSFEEST NA WINST OBAMA
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
CHICAGO (GPD) – Ze zijn te herkennen aan vesten en T-shirts met het campagnelogo, een grote kop koffie en kleine oogjes, die soms verscholen gaan achter een zonnebril. De medewerkers van Barack Obama’s campagnehoofdkwartier in hartje Chicago, die de afgelopen zestig dagen geen dag vrij kregen, druppelen woensdag na een korte feestnacht het kantoor binnen.
De beveiligers klappen en joelen als weer een medewerker met een Democratisch blauw sleutelkoord zijn ID-pasje scant. Ook portier Corintha Metcalf van het kantorenpand aan Randolph Street slaat juichend met een gebalde vuist op de balie. Obama’s herverkiezing is het gesprek van de dag, vertelt ze, al had ze wel een beetje medelijden met de mensen die de afgelopen weken aan één stuk hebben gewerkt. ,,Maar het was niet voor niets. We zijn zo blij.”
De hele stad lijkt een dag na de verkiezingen opgelucht: ook de komende vier jaar is de president van Amerika parttime inwoner van Chicago. Hij vierde ‘election night’, verkiezingsnacht, in congrescentrum McCormick Place in de stad, waar hij in de nacht van dinsdag op woensdag met schorre team zijn campagneteam bedankte. ,,Jullie zijn de besten uit de geschiedenis van de politiek.”
In een bar in Hyde Park, de wijk die Obama ‘thuis’ noemt als hij niet in het Witte Huis is, kreeg Mary Stoner Saunders er tranen van in haar ogen. Vanochtend zag ze hoe Obama’s favoriete restaurant in de wijk net als vier jaar geleden gratis ontbijt uitdeelde. De rij was meterslang. ,,Ik ga er nu weer van huilen”, zegt ze. Het valt door haar zonnebril met grote spiegelende glazen – vanwege de bourbon die ze dronk om de overwinning te vieren – niet te controleren. Al een jaar werkt ze voor het campagneteam en ze is blij dat Obama won van ‘het grote geld’. ,,Obama is in het Amerikaanse volk blijven geloven.”
Stoner Saunders besloot niet naar McCormick Place te gaan. ,,Daar was geen drank”, lacht ze. Maar duizenden gelukkigen die een kaart wisten te bemachtigen, deden dat wel. Ze zwaaiden nadat de tv-stations Obama tot winnaar uitriepen onvermoeibaar met Amerikaanse vlaggetjes en swingden op de campagne-soundtrack van Bruce Springsteen, U2, en heel veel soulmuziek. Buiten trotseerden duizenden anderen de kou om op grote schermen mee te kijken.
Toch is 2012 geen 2008. Dit keer geen volksfeest in het Grant Park in Chicago voor 240.000 mensen, maar op veel kleinere schaal: in een zaal voor 10.000 mensen in congrescentrum McCormick Place aan de oever van Lake Michigan, waar Obama ooit zijn rondjes hard liep.
UITDAGING VS: VERDEELDHEID DOORBREKEN
— met kader —
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
CHICAGO (GPD) – President Barack Obama, nog maar net herkozen, zei het woensdagnacht tijdens zijn overwinningstoespraak echt: binnenkort wil hij om tafel met Mitt Romney. Met zijn net verslagen Republikeinse uitdager wil hij bespreken hoe ze samen het land vooruit kunnen helpen.
Het was vast symboolpolitiek, maar die uitgestoken hand zal nodig zijn om dat pad voorwaarts te bewandelen. De verkiezingen van dinsdag hebben – 6 miljard dollar aan campagnedollars ten spijt – aan de status quo niets veranderd: Obama blijft nog vier jaar president, de Republikeinen houden de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en de Democraten blijven de baas in de Senaat. Dat was de afgelopen jaren ook zo. Het diep verdeelde congres slaagde er niet in samen te werken en wetten aan te nemen. Tegemoet komen aan ‘de ander’ gebeurde niet, zelfs niet als het ging om niet-controversiële onderwerpen als een agrarische wet.
Daardoor lag het land stil terwijl economische problemen juist om daadkracht smeekten. De waardering van het congres daalde naar recorddiepten. Maar liefst 87 procent van de Amerikanen keurde het werk van de politici in hoofdstad Washington af.
Zal het de komende jaren beter worden? Voor het land zal het moeten – om te voorkomen dat het in het gevreesde ‘fiscale ravijn’ stort, moet er gesneden worden in de overheidsuitgaven – maar het zal niet makkelijk gaan. Anders dan in Nederland, waar Mark Rutte en Diederik Samsom tot elkaar veroordeeld zijn en wel moeten samenwerken, worden er in de Verenigde Staten geen coalities gesmeed.
Samenwerken wordt in de VS ook bemoeilijkt door de polarisatie in het land. Die verdeeldheid in het land is in 2012 groter dan ooit; dat bleek ook weer pijnlijk duidelijk uit de verkiezingsuitslagen. Obama won weliswaar in bijna alle cruciale ‘swing states’, waardoor hij relatief snel de minimaal benodigde 270 kiesmannen voor de winst bij elkaar had, maar de marges waren overal klein. Veel kleiner dan bij zijn historische overwinning van vier jaar geleden.
Terwijl Republikeinen al klagen dat ze president door die kleine marge geen mandaat heeft, is er wel een verschil ten opzichte van de afgelopen vier jaar: de door Republikeinse senator Mitch McConnell uitgesproken missie van zijn partij om te zorgen dat Obama slechts één termijn president is, is mislukt. Daarbij heeft houding in het congres voor beide partijen niet tot electoraal gewin geleid. Wellicht is het besef doorgesijpeld dat het de komende vier jaar anders moet.
Mogelijk zullen de woorden van Obama, maar ook die van Romney, een begin zijn van voorzichtige samenwerking. De speech waarin de Republikeinse presidentskandidaat – na lang dralen – zijn verlies erkende, leek ondanks de teleurstelling recht uit zijn hart te komen. ,,In een tijd van grote uitdagingen voor Amerika, bid ik dat de president succesvol zal zijn in het leiden van ons land.” Romney is er net als Obama van doordrongen dat dat succes afhankelijk is van de samenwerking in en met het congres.
KADER
Hoewel de president en de verhoudingen in het congres in 2013 hetzelfde blijven, is er ook verandering. De tussentijdse verkiezingen van 2010 betekenden winst voor rechts, de verkiezingen van 2012 zullen de boeken in gaan als winst voor links. Er werd afgerekend met de ultraconservatieve Tea Party, die bij de tussentijdse verkiezingen van 2010 nog een grote overwinning behaalde. Zo werd Tea Party-ster Allen West uit Florida weggestemd en wist Michele Bachmann, ook ooit nog presidentskandidaat, haar zetel in het Huis van Afgevaardigden maar net te behouden. Ze kreeg krap één procent meer stemmen dan haar uitdager. In Missouri verloor de rechtse Todd Akin – bekend van zijn opmerking dat vrouwen niet zwanger raken van verkrachting – van de zittende Democratische Claire McCaskill. De linkse opmars begon op ‘election night’ in Massachusetts met de winst van een senaatszetel door Elizabeth Warren. De Harvardprofessor en heldin van links, wordt al genoemd als presidentskandidaat voor 2016. In Wisconsin werd Tammy Baldwin als senator gekozen, ze is daarmee de eerste openlijke homoseksuele senator in de VS. Verder stemden Maine en Maryland vóór het homohuwelijk en de staten Colorado en Washington voor toestaan van recreatief gebruik van wiet. Die laatste maatregel is vooral symbolisch: voor de federale wet blijft marihuana illegaal.
DROOM WORDT WERKELIJKHEID, OOK VOOR OBAMA’S ‘GROTE BROER’
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
CHICAGO (GPD) – Zijn stem heeft duidelijk te lijden gehad van de lange campagne. Maar Barack Obama heeft zijn doel bereikt. Hij is herkozen, dus wanneer de glimmende confetti in McCormick Place in Chicago naar beneden is gedwarreld en hij First Lady Michelle en zijn dochters Sasha en Malia heeft geknuffeld, dwingt hij zich tot het uiterste om zijn campagneteam en alle vrijwilligers te bedanken. Met moeite komt zijn stem uit boven het gejuich van duizenden van die vrijwilligers. ,,Jullie zijn de beste uit de geschiedenis van de politiek.”
Camille Myaole is één van die vrijwilligers. Voor Obama op het podium verscheen, kwam ze met behulp van haar wandelstok de zaal binnen, knipperend met haar ogen tegen het felle licht in de overweldigend rood-wit-blauw gedecoreerde zaal. ,,Dit is een droom die werkelijkheid wordt”, klinkt het zacht, terwijl ze zich met behulp van haar wandelstok een weg baant door de aanwezigen. De dame is uit Atlanta, Georgia naar Chicago gekomen om samen met Barack Obama zijn herverkiezing te vieren. ,,Ik ben zo trots op mijn president.”
Duizenden gelukkigen die een kaart wisten te bemachtigen, deelden die trots dinsdagnacht. Ze zwaaiden na het tot winnaar uitroepen van Obama door de tv-stations onvermoeibaar met Amerikaanse vlaggetjes en swingden op de campagne-soundtrack van Bruce Springsteen, U2, en met ook heel veel soulmuziek. Buiten trotseerden duizenden anderen de kou om op grote schermen mee te kijken.
Toch is 2012 geen 2008. Dit keer geen massaal volksfeest in het Grant Park in Chicago voor 240.000 mensen, maar op veel kleinere schaal: in een zaal – al heeft die dan wel een capaciteit van 26.000 mensen – in congrescentrum McCormick Place aan de oever van Lake Michigan, waar Obama ooit zijn hardlooproute had.
Waar vele Obama-aanhangers de afgelopen vier jaar hun euforie voelden wegebben, werd Eric ‘Lionman’ O’Neal senior juist alleen maar enthousiaster, vertelt hij. ,,In 2008 stemde ik wel op hem, maar zat er bij mij geen passie achter. De afgelopen vier jaar heb ik gezien wat hij bereikt heeft. En toen dacht ik: wow.”
De voormalig karatekampioen vergelijkt de Amerikaanse economie in 2008 met een auto die total loss is. ,,Obama had geen monteur, geen onderdelen, geen garage, maar toch wist hij die auto op te knappen. En nu is 99 procent van die auto gemaakt, en dan klagen we nu dat er nog een deukje in de bumper zit?”
Om die boodschap te verspreiden kon Obama zijn hulp gebruiken, vond O’Neal. Dus verliet hij zijn karateschool in de zuidelijke stad New Orleans, wetende dat Obama daar, in de conservatieve staat Louisiana, toch niet zou winnen, en ging op campagnepad. ,,In staten als Wisconsin kon ik echt het verschil maken. Dat we daar gewonnen hebben, daar ben ik trots op.”
Zijn wekenlange inzet voor Obama leverde hem gisteren (dinsdag) een speciale toegangskaart op, eentje waarmee hij achter het podium staat, dichtbij de president. ,,Daar deed ik het niet voor hoor. Maar bijzonder is het wel. Ik ben een maand ouder dan hij is, maar hij voelt als mijn grote broer.”
OBAMA – TOCH NOG MAKKELIJK – HERKOZEN
(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
CHICAGO (GPD) – Terwijl Mitt Romney tot het allerlaatste moment campagne voerde, speelde Barack Obama nog schijnbaar ontspannen een potje basketbal in Chicago. Een ritueel dat hem in het verleden geluk heeft gebracht, en hem – bijgeloof of niet – ook nu weer niet teleurstelde. Obama heeft zijn tweede termijn, hij is nog vier jaar de president van de Verenigde Staten.
Obama wist in wat begon als een spannende verkiezingsavond uiteindelijk cruciale ‘swing states’ te winnen: de meerderheid van de kiezers in Wisconsin, New Hampshire, Pennsylvania, Virginia, Florida en ook hoofdprijs Ohio stemde op de zittende president. Romney wist slechts één sleutelstaat te winnen: North Carolina. Zo werd het voor Romney onmogelijk om de 270 kiesmannen te verzamelen die nodig zijn om president te worden, hoewel de marge in het totale aantal uitgebrachte stemmen krap was.
Heeft Obama de verkiezingen gewonnen of heeft zijn Republikeinse uitdager Romney ze verloren? Romney stelde de afgelopen zes jaar in het teken van zijn missie om president te worden, iets waar zijn vader George niet in slaagde.
Vanaf 2007 voerde hij bijna aan één stuk campagne. En de omstandigheden – de staat van het land – zaten hem mee: een slecht draaiende economie, grote werkloosheid, een torenhoge staatsschuld, groeiende ontevredenheid in het land en een president die er niet in slaagde de economische puinhopen in vier jaar op te ruimen. Romney, met zijn zakenervaring, voerde campagne met de boodschap dat hij wel zou zorgen voor een economisch welvarend Amerika.
Toch lukte het hem niet. Romney’s campagne stapelde blunder op blunder, met als dieptepunt de uitgelekte video waarin de presidentskandidaat 47 procent van de Amerikanen wegzette als mensen die op de zak van de overheid teren. Het eerste presidentsdebat, wat Romney won, gaf hem tijdelijk weer hoop. Maar na zijn teleurstellende optreden was Obama weer bij de les, en hij revancheerde zich in de twee debatten daarna.
Obama had ook drie geheime wapens. – Oud-president Bill Clinton, die zijn stem op talloze campagnestops schor sprak voor zijn partijgenoot en gekscherend ‘secretary of explaining stuff’ (‘minster van dingen uitleggen’) werd genoemd. – De latino’s, die voor de overgrote meerderheid trouw op de Democraten stemmen. Vooral in Florida profiteerde Obama van dat deel van het electoraat: zonder die steun had hij de staat aan Romney verloren. – En de vrouwen, die nooit echt warm liepen voor Romney.
Bovendien kan de president bogen op een enorme campagneorganisatie. Zijn ‘Obama for America’ bemenste zeshonderd kantoren in het land met vele duizenden vrijwilligers, tegen slechts driehonderd campagnebureaus van Romney. Obama’s vrijwilligers liepen de benen uit hun lijf, klopten hun vingers blauw op voordeuren van medeburgers, en reisden naar Iowa, Ohio en Pennsylvania om in die cruciale staten twijfelende kiezers over te halen. Het bleek niet voor niets.
Standplaats New York 