(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Dat een machtige man een affaire heeft, is niks nieuws. Maar dat die buitenechtelijke relatie door de FBI aan het licht komt, is wel bijzonder. Het overkwam voormalig CIA-baas David Petraeus.
De federale politie deed niet eens onderzoek naar de gevierde oud-generaal, die zijn sterren verdiende in Irak en Afghanistan. Petraeus (60), 37 jaar getrouwd met jeugdliefde Holly en vader van twee kinderen, had na zijn vertrek uit de Amerikaanse strijdkrachten en als CIA-directeur een relatie met de twintig jaar jongere Paula Broadwell. Zij had lange tijd veel contact met de generaal en schreef zijn biografie ‘All in’.
Dat was allemaal wellicht geheim gebleven als Broadwell geen serie dreigmails had gestuurd naar een andere vrouw, de 37-jarige Jill Kelley uit Florida. In de mails beschuldigde Broadwell Kelley van ongepast flirtgedrag. Kelley schakelde een bevriende FBI-agent in, en zo kwam de zaak aan het rollen. Want tijdens dat onderzoek naar ‘cyber stalking’,stuitte de federale politie op expliciete correspondentie tussen Broadwell en een man met een Gmail-adres. De FBI dacht aanvankelijk dat de persoon, die een schuilnaam gebruikte, zich enkel voordeed als de CIA-baas. Het bleek Petraeus zelf.
Het hebben van een affaire is geen misdrijf. Oud-CIA-directeur Allen Welsh Dulles zou volgens zijn zus tijdens zijn loopbaan meerdere minnaressen hebben gehad. Maar een geheime relatie zet de deur op een kier voor chantage. Oud-FBI-baas J. Edgar Hoover maakte er zelfs een sport van om affaires van politici tegen hen te gebruiken.
De vraag die nu op ieders lippen brandt, is of de vrijdag na net een jaar als CIA-directeur opgestapte Petraeus tussen de lakens ook staatsgeheimen met Broadwell deelde. Tijdens een speech die zij eind oktober gaf, leek zij voor het publiek onbekende details te geven over de aanslagen op 11 september 2012 in het Libische Benghazi, waarbij vier Amerikanen om het leven kwamen. Over die kwestie zou Petraeus deze week getuigen in het congres. Wellicht in een poging de geruchten te ontkrachten, verwees de CIA de lezing van Broadwell naar het rijk der fabelen.
Het onderzoek naar Petraeus en de conclusies waren bekend bij de FBI en bij de top van het ministerie van justitie, maar ze werden buiten het zicht gehouden van politici in Washington. Zelfs voor de commissies die zich met de inlichtingendienst bezig houden, kwam het nieuws als een donderslag bij heldere hemel. Alleen de leider van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, Eric Cantor, bevestigde dat hij eind oktober werd getipt over de misstap van Petraeus door een FBI-medewerker.
Sinds Dwight Eisenhower hebben de Verenigde Staten geen generaal als president gehad. Petraeus was voorbestemd om in zijn voetsporen te treden. De zoon van een vader die uit Franeker kwam, werd zelfs al genoemd als ‘running mate’ van Mitt Romney. Voor de Republikeinen zal president Petraeus een droom blijven. De carrière van Amerika’s beroemdste nog levende generaal is nu voorbij.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Moeder Glenda Moore probeerde haar zoontjes uit alle macht vast te houden toen het water hun auto in het New Yorkse stadsdeel Staten Island omver wierp. De kracht van het water won. Glenda bleef twaalf uur in het koude water naar haar kinderen zoeken. Connor (4) en Brandon (2) werden later gevonden. Verdronken.
Het is één van de vele hartverscheurende verhalen die het resultaat zijn van superstorm Sandy die maandag het noordoosten van de VS geselde. De teller staat op honderd doden en staat nog altijd niet stil. In de stad New York alleen al vielen veertig doden, de helft van die doden viel te betreuren in het stadsdeel Staten Island. Daar bracht Sandy ‘een muur van water’.
Het stadsbestuur besloot vrijdagavond de wereldberoemde marathon van New York zondag niet door te laten gaan, ongetwijfeld ook door harde kritiek uit juist dat zwaar getroffen stadsdeel. De marathon zou zoals altijd vanaf Staten Island van start gaan. Het is ‘gekkenwerk’ dat je daar politieagenten en brandweermannen voor vrijmaakt, terwijl een deel van de stad veranderd is in rampgebied, foeterde stadsdeelvoorzitter James Molinaro donderdag al.
,,De marathon werd een bron van controverse en verdeeldheid”, zo verklaarde de New Yorkse burgemeester Michael Bloomberg zijn beslissing om de marathon toch af te gelasten. Eerder noemde hij het laten doorgaan van de hardloopwedstrijd een voorbeeld van veerkracht van zijn stad. Organisator New York Road Runners gaf aan met het evenement ook geld in te willen zamelen voor de stormslachtoffers. Bovendien levert de marathon de stad miljoenen dollars aan inkomsten op, al zouden er dit jaar door Sandy hoe dan ook minder deelnemers aan de start verschijnen.
De regio rond New York is in tweeën geknipt. In een deel, waar elektriciteit en water het altijd bleven doen, lijkt het alsof de orkaan enkel een nachtmerrie was. Daar rijden de metro’s, de belangrijkste levensader voor de stad. Een ander deel van de stad, waar straten nog altijd blank staan, geen stroom en water is, is nog altijd niet ontwaakt uit die nachtmerrie. Tot wanhoop van bewoners is daar geen eten, nauwelijks drinkwater. Het is verstoken van openbaar vervoer. Verkeer staat vast en lange rijen bij pompstations laten zien dat benzine schaars is.
Het zuidelijke deel van Manhattan heeft via sociale media al een nieuwe naam gekregen, SoPo, vrij naar de hippe wijk Soho: South of Power (ten zuiden van de elektriciteit). Uiterlijk vandaag (zaterdag) zou de stroomvoorziening daar weer hersteld zijn.
In Hoboken, in de staat New Jersey – pal tegenover Manhattan aan de overkant van de Hudson rivier – zijn de problemen groter. Daar moesten duizenden mensen door het leger uit de overstroomde gebieden worden gered. De achtbaan van het pas opgeknapte pretpark van Coney Island, aan de zuidpunt van Brooklyn, ligt in zee. Vrijwel overal langs de bekende Jersey Shore, de kustlijn van New Jersey, zijn strandpromenades weggeslagen.
Ondertussen is de campagne van president Barack Obama en zijn Republikeinse uitdager Mitt Romney weer op volle kracht hervat. Obama, die donderdag nog een steuntje in de rug kreeg door de aanbeveling van Bloomberg, is zelfs bezig aan een heuse inhaalslag: in de komende drie dagen doet hij acht staten aan.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – De satirische website The Onion grapte er bij de afgelopen presidentsdebatten al over: miljoenen Amerikanen wenden zich tot media en internet om erachter te komen wat hun eigen mening over het debat moet zijn. Wat vinden de commentatoren van CNN? Wat zegt de internetkrant The Huffington Post? Serieus bedoeld is het niet, maar het geeft wel aan hoe groot de invloed van de media op de presidentsverkiezing is.
Alle kranten, tijdschriften en tv-zenders als ABC, CBS, NBC, FOX en CNN zijn al maanden in de ban van de verkiezingen. ,,De campagne is een industrie geworden”, constateert mediaprofessor Brett Gary.
De invloed van de media is volgens Gary niet groter dan bij vorige verkiezingen. Wel beschuldigen de conservatieven de media van ‘linkse vooringenomenheid’. Dat wuift Gary, verbonden aan New York University, weg. Wel is het zo dat journalisten in de VS minder kritisch zijn geworden. ,,Als de voormalige presidentskandidaten Newt Gingrich en Michele Bachmann of zakenman Donald Trump bizarre uitspraken doen – ‘ Obama is niet in de VS geboren’ of ‘hij is moslim’ in plaats van christen – dan wordt daar vaak zonder een kritische noot verslag van gedaan.”
Maar meer nog dan de politieke programma’s worden tv-kijkers gebombardeerd door politieke reclameboodschappen. De laatste dagen voor de verkiezing, zeker nu het op een fotofinish lijkt uit te lopen, bestoken de teams van Romney en Obama de kiezers meer dan ooit met die reclames.
Veel Amerikanen zijn de spotjes beu. ,,Ik zet het geluid uit of loop de kamer uit als er weer een reclame voorbij komt”, bekent ook Gary. En dan woont de professor nog niet eens in een staat waar nog om iedere stem wordt gevochten. In Nevada zijn ongeveer 10.000 spotjes per week te zien. En als een kiezer in Ohio van april tot eind september onafgebroken tv had gekeken, had hij al meer dan 132.000 spotjes zien passeren.
Politicoloog John Geer, professor aan de Vanderbilt University trekt de invloed van de reclames in twijfel. ,,Er wordt deze verkiezingscampagne meer dan een miljard dollar (766 miljoen euro) besteed aan spotjes. Ik denk dat achteraf zal blijken dat ze nauwelijks effect hebben gehad. Slechts 4 procent van het electoraat is zwevend.”
Geer vergelijkt het met de wapenwedloop tussen de VS en de Sovjet-Unie. ,,Er wordt geld uitgegeven om te winnen, maar het leidt tot niks.”
Gary is het niet met hem eens. ,,De kiezers zijn wispelturig. We hebben na het eerste tv-debat gezien hoe makkelijk een deel van het electoraat verschoof van Obama naar Romney.”
Volgens Gary kunnen de spotjes wel degelijk het verschil maken. ,,Ze helpen met het ‘framen’ van de boodschap: Obama als een man die de overheid alles wil laten regelen, als degene onder wiens leiding het land in een financiële catastrofe is gestort. Romney als een robotachtige, wereldvreemde man. Dat blijft hangen.”

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Ach, daar gáán we weer, dachten veel New Yorkers bij de eerste waarschuwende woorden van burgemeester Michael Bloomberg over orkaan Sandy. Veertien maanden geleden, in augustus 2011, hadden zij zich al bang laten maken voor orkaan Irene, die ‘dwars door New York’ zou trekken.
Omdat die orkaan op het laatste moment afzwakte tot een tropische storm en afweek van de gevreesde koers, werd een ramp voorkomen. Maar de collectieve gedachte was hetzelfde: ‘Hebben we daarvoor nou pakken batterijen, liters water en tassen vol blikvoedsel ingeslagen?’
Na de eerste persconferentie van Bloomberg over Sandy gingen New Yorkers dus gewoon hun dagelijkse gang. Het zal, net als vorig jaar zomer, wel loslopen. Maar langzaam drong het besef door dat Sandy Irene niet is. Nam Irene vooral hevige stortregens mee, Sandy komt met wind van orkaankracht (144 kilometer per uur) en een stormvloed van misschien wel 3,5 meter hoogte.
Werd er zaterdag nog in supermarkten tussen twee buurvrouwen gegrapt dat ‘ze wel kaartspelletjes zouden doen als de stroom uitviel’, zondag was de sfeer omgeslagen naar bloedserieus. Toen werd duidelijk dat het openbaar vervoer zou worden stilgelegd. Winkels sloten hun deuren om personeel de gelegenheid te geven om veilig naar huis te komen. Zelfs de New Yorkse beurs kondigde aan maandag en mogelijk dinsdag dicht te zijn (voor de derde keer in de geschiedenis wegens weersomstandigheden). Er ontstonden lange rijen bij supermarkten; het was zelfs dringen om winkels binnen te komen.
Dit keer is het effect van de voorzorgsmaatregelen ook voelbaar: bij Irene werd het openbaar vervoer ook stilgelegd, maar dat gebeurde op een zaterdag en op maandagochtend reed alles weer. Dit keer ontwricht het de werkweek.
Toen zelfs de alomtegenwoordige koffieketen Starbucks aankondigde alle honderden vestigingen tot nader order te sluiten, was het duidelijk: dit wordt toch weer spannend. En nu het stil is op straat, metrostations en Times Square verlaten zijn, houdt New York – en de rest van het noordoosten – toch weer de adem in.

KADER:
Ook de verkiezingscampagnes voelen de effecten van orkaan Sandy. Over precies een week is het verkiezingsdag (dinsdag 6 november). In sommige staten, waar de stembureaus al open zijn, wordt verwacht dat kiezers door het slechte weer wegblijven. Dat zou met name slecht nieuws zijn voor president Barack Obama, omdat Democraten doorgaans vaker gebruik maken van het recht om vroeg te stemmen. Geplande campagneactiviteiten van Obama, die maandag in Ohio en Florida campagne zou voeren, zijn afgelast. De president houdt vanuit het Witte Huis de storm in de gaten. Zijn uitdager Mitt Romney blijft wel campagnevoeren in Ohio. Mails waarin hij vraagt om een bijdrage aan zijn campagne, worden de komende dagen niet gestuurd naar mensen die aan de oostkust wonen. Campagnekantoren van beide kandidaten accepteren nu al giften voor de slachtoffers en schade die Sandy gaat veroorzaken.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Op 7 november 2000 ging Amerika naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Pas 36 dagen later, op 12 december 2000, werd officieel bekend wie er had gewonnen. Een electoraal drama, een debacle voor de VS, het land dat zich graag presenteert als het lichtend voorbeeld van democratie. Over hoe de verkiezing van 2012 maar zo een herhaling van 2000 zou kunnen worden.

– Wat gebeurde er ook alweer in 2000?
De Democratische vicepresident Al Gore nam het op tegen de Republikein George W. Bush. Gore kreeg de meeste stemmen. Maar de kandidaat met de meeste stemmen is in de VS niet automatisch de winnaar. De president wordt namelijk gekozen in het Kiescollege, een club van afgevaardigden, zogeheten kiesmannen, uit alle staten. De kandidaat die daar 270 of meer kiesmannen achter zich weet te krijgen, wint de verkiezingen. De kiesmannen beloven hun stem uit te brengen op de kandidaat die in hun staat de meeste stemmen heeft gekregen. Ongeacht of het verschil honderdduizend, of twee stemmen is.

– Was er ook niet iets met Florida?
In die staat was het lange tijd onduidelijk wie de meeste stemmen had gekregen. Stembureaus sloegen aan het hertellen en medewerkers tuurden uren naar een biljet waar een gaatje voor Bush of Gore al dan niet helemaal was doorgeprikt. Tot vijf van de negen leden van het Hooggerechtshof besloten dat die hertelling gestaakt moest worden. Bush had een paar honderd stemmen meer, kreeg alle 25 kiesmannen uit Florida en was met 271 stemmen in het kiescollege de nieuwe president.

– In feite kozen in 2000 vijf rechters de president?
Zo zou je dat kunnen zeggen. Er kwam ook heel veel kritiek op en er gingen stemmen op het kiessysteem te veranderen, maar dat gebeurde niet.

– Dus kan het nu, twaalf jaar later, weer gebeuren?
Klopt. Lange tijd zag het ernaar uit dat president Barack Obama vrij gemakkelijk herkozen zou worden. Maar na zijn dramatische optreden tijdens het eerste presidentsdebat werden de kaarten opnieuw geschud. Nu gaan Obama en zijn Republikeinse tegenstander Mitt Romney in de peilingen nek aan nek. Rechtenprofessor Ann Lousin van de John Marshall Law School in Chicago is aan het rekenen geslagen: de kans op een herhaling acht zij 25 procent. Dat komt omdat Obama in 2008 in negen belangrijke staten tussen de 51 en 57 procent van de stemmen kreeg. Als het in een paar, of zelfs in één van die staten – Ohio is een grote kanshebber voor de rol die Florida in 2000 speelde – weer ‘too close to call’ wordt, is een herhaling van het gevecht Bush – Gore geboren.

– En dan?
Dan zou het wel eens kunnen dat Romney de meeste stemmen haalt, maar Obama president blijft. Hij zou volgens de berekeningen van Lousin wel de 270 kiesmannen kunnen krijgen die nodig zijn voor het presidentschap. In dat geval wisselen de partijen stuivertje: trok in 2000 de Republikeinse partij aan het langste eind, nu zouden dat de Democraten zijn. Eén voordeel, voorspelt Lousin: als het wéér misgaat, gaat het Amerikaanse kiessysteem zéker op de schop.