(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
TAMPA (GPD) – Onbedoeld legde Mitt Romney donderdagavond (lokale tijd) de vinger op de zere plek. De presidentskandidaat vroeg zich op de slotdag van de Republikeinse conventie hardop af of er niet iets mis is als de kiezers enthousiaster waren op de dag dat zij op Barack Obama stemden, dan na vier jaar van zijn presidentschap. Want juist aan enthousiasme bij de Republikeinse achterban ontbreekt het Romney vanaf het begin.
Na zijn afsluitende speech, die eindigde met een stappenplan om twaalf miljoen banen te creëren, dwarrelden 120.000 rood-wit-blauwe ballonnen naar beneden en klonk er hard applaus. Maar is de Republikeinse partij erin geslaagd om hun presidentskandidaat Mitt Romney aan de Amerikaanse kiezer te verkopen?
Romney, vaak omschreven als houten klaas of robot, moest tijdens de Republikeinse conventie in Tampa, Florida een menselijk gezicht krijgen. Dus vertelde een echtpaar dat Mitt vanuit zijn mormoonse kerk hun terminaal zieke zoontje hielp zijn testament op te maken. Benadrukte de oprichter van kantoorzaak Staples, waarin Romney investeerde, dat Mitt kilometers omrijdt om 50 cent te besparen op paperclips. En verklaarde een collega-politicus uit Massachusetts, de staat waar Romney gouverneur was, dat Mitt authentiek is. Het waren mooie, emotionele speeches op de laatste conventiedag. Maar het probleem: het moet allemaal expliciet worden gezegd. Het spreekt niet vanzelf. Dat blijft Romney’s achilleshiel.
Daarom leek de conventie vooral een open sollicitatie voor de kanshebbers bij de volgende presidentsverkiezingen in 2016. De speeches van New Jerseys gouverneur Chris Christie, oud-minister van buitenlandse zaken Condoleezza Rice en de Cubaans-Amerikaanse senator Marco Rubio uit Florida, die Romney introduceerde, waren indrukwekkend en klonken bijna presidentieel. Ze hadden één ding gemeen: ze spraken meer over zichzelf en over de staat van het land, dan dat ze de loftrompet staken over Romney. Ook de andere sprekers leken liever te hameren op Obama’s zwakke punten dan dat ze Romney’s kwaliteiten onderstreepten.
En dat op een conventie die bedoeld was om Mitt Romney voor eens en altijd op het netvlies van de Amerikaanse kiezers te branden. Eerder deze week gooide tropische storm/orkaan Isaac de zorgvuldige planning in de war. De eerste dag van de vierdaagse conventie werd door de dreiging van harde wind en stortregens afgeblazen, waardoor de Republikeinen hun programma in drie dagen moesten proppen (de Democraten, die komende week aan de beurt zijn, hadden al gekozen voor een driedaagse conventie).
Hoewel Isaac Tampa spaarde, raasde de storm op New Orleans af, exact zeven jaar na de verwoestende orkaan Katrina. De conventie die de nieuwsuitzendingen in de VS een week lang had moeten domineren, concurreerde plots met verslaggevers die Florida voor Louisiana hadden verruild en daar deden alsof de wereld verging. Zo moest Romney zijn schijnwerper delen met natuurgeweld. Vervelend voor een presidentskandidaat die bij veel Amerikanen nog altijd onbekend is. En onbekend maakt onbemind. Hij heeft tot de verkiezingen nog 66 dagen om daar verandering in te brengen.

Aurora wordt bijgeschreven in het rijtje waar Littleton en Blacksburg al een prominente plaats innemen. De ‘massacre’ in de stad in Colorado is de meest recente in een reeks van dodelijke schietpartijen in de Verenigde Staten, maar zal zeker niet de laatste zijn.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – De extra geweerschoten vielen midden in een schietscène niet eens op, zeiden bioscoopbezoekers die het drama overleefden. Als allereersten wilden zij The Dark Knight Rises zien, de nieuwste Batmanfilm. De speciale middernachtelijke vertoningen waren overal in de Verenigde Staten uitverkocht. Ook in Aurora, in de Amerikaanse staat Colorado, waar bezoekers dachten dat de gewapende man met kogelvrij vest, gasmasker en helm bij de show hoorde en de rook een ‘special effect’ was. Velen hadden zich er zó op verheugd, maar wat zullen ze achteraf wensen dat ze nooit waren gegaan.
In de Verenigde Staten zijn vaker schietpartijen, maar zelden was een schietpartij zo dicht bij de locatie van een andere schietpartij. Aurora ligt op een half uur rijden van Littleton. Die stad in Colorado was het toneel van de misschien wel bekendste schietpartij uit de Amerikaanse historie van vele schietpartijen: die in de Columbine High School. In 1999 schoten Dylan Klebold en Eric Harris daar twaalf medescholieren en één leraar dood. Dertien jaar later schiet de vermoedelijke schutter James Holmes twaalf mensen dood in een bioscoop op dertig kilometer van die middelbare school.
De daders van de ‘massacres’, moordpartijen, zijn altijd mannen, ze zijn altijd jong en kiezen willekeurige slachtoffers. Het zijn ‘lone wolves’, alleen opererende daders, die zich doorgaans afgezonderd voelen van de maatschappij en boos zijn op alles en iedereen. Bij de Columbine-schietpartij hadden twee van die eenzame zielen elkaar gevonden dankzij het spelen van agressieve videospelletjes. De motieven van de schutters zijn niet altijd duidelijk, maar vaak is er sprake van een wens om met hun vreselijke daad ‘wereldberoemd’ de geschiedenis in te gaan en spelen psychische problemen een rol.
Bij Seung-Hui Cho, de schutter die op de universiteit Virginia Tech in Blacksburg in 2007 32 studenten doodde, werd al op jonge leeftijd angststoornissen en zware depressiviteit geconstateerd. Zijn gedrag baarde medestudenten en professoren op de technische universiteit zorgen. Maar niemand dacht dat hij tot de dodelijkste schietpartij in de VS in staat zou zijn.
Amerikanen raken er aan gewend. ,,Ik had met mijn 24 jaar best een kogel willen opvangen in plaats van het gedode zesjarige meisje”, zei overlevende Jennifer Seeger bloedserieus bij CNN. De jongste generatie groeit er zelfs mee op. Op scholen worden naast brandoefeningen ook oefeningen gehouden voor het geval er een man met een geweer de school binnenstapt. Op veel middelbare scholen lopen de scholieren ’s ochtends door een metaaldetectorpoortje om te voorkomen dat iemand een vuurwapen meeneemt.
Ondanks de ‘gewenning’ laait bij iedere schietpartij de discussie over wapenbezit weer (even) op, maar nooit wordt het echt een thema. Politici – inclusief presidentskandidaten Barack Obama en Mitt Romney – willen zich er niet aan branden. Wapenbezit is immers vastgelegd in de grondwet en de wapenlobby is machtig. De National Rifle Association (NRA) herhaalt altijd dat geweren niet doden, maar dat mensen doden. De NRA stuurde vrijdagochtend een slecht getimede tweet de wereld in: ‘Happy Friday shooters!’ (fijne vrijdag schutters!), ongepast op de dag dat er door zo’n schutter veel doden zijn gevallen. Een paar uur later werd het bericht verwijderd.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – 101 miljoen, 71 miljoen, 14 procent, 800.000 banen, 2010, 23 jaar. Terwijl veel Amerikanen met zomervakantie zijn, is de presidentscampagne gefocust op cijfers – en geld.
Achter veel van die cijfers schuilt een nu al heel negatieve campagne. Weg is de positieve boodschap waarmee Democraat Barack Obama in 2008 de boer op ging. De zittend president staat er slecht voor met een hoge werkloosheid die maar niet naar beneden wil en een gapend begrotingstekort.
Obama heeft daarom de aanval gekozen. Op het banenplan van zijn Republikeinse uitdager Mitt Romney bijvoorbeeld, dat 800.000 banen zou scheppen. Maar omdat belasting op in het buitenland verkregen winst wordt geschrapt, zouden heel veel landen profiteren van die nieuwe banen (60.000 in Nederland, zo becijferde het campagneteam van Obama), maar niet de Verenigde Staten.
De strategie past in een groter plaatje. Romney mag zijn tijd bij investeringsbedrijf Bain Capital graag gebruiken om te onderstrepen dat hij snapt hoe de economie werkt. Maar als ‘bedrijvendokter’ bij Bain zou Romney banen naar het buitenland hebben verplaatst. Een politieke doodzonde nu vele duizenden Amerikanen zitten te springen om een baan. De controverse achtervolgt Romney al sinds januari, maar is nieuw leven ingeblazen toen bekend werd dat Romney er niet in 1999 vertrok als hoogste baas, maar pas in 2002. Romney zegt dat hij vanaf 1999 niks meer met de bedrijfsvoering van doen had, omdat hij toen vertrok naar Salt Lake City om de noodlijdende Olympische Winterspelen van 2002 vlot te trekken. Maar tot 2002 stond Romney als volledig eigenaar te boek.
Dankzij zijn tijd bij Bain heeft Romney nu een geschat vermogen van 250 miljoen dollar. Dat geld stond deels op een recent gesloten Zwitserse bankrekening en is geïnvesteerd in belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden en Bermuda. Alleen over 2010 gaf hij zijn belastingaangifte vrij – een traditie die door zijn eveneens politiek actieve vader is gestart – waaruit bleek dat hij minder dan 15 procent belasting betaalt omdat zijn inkomsten dankzij investeringen in een gunstig belastingtarief vallen. En ook daar ziet Obama een zere plek: Romney heeft iets te verbergen. ‘Hij gebruikt alle trucjes om maar zo min mogelijk belasting te betalen’, klinkt het omineus in een campagnespot. De implicatie is duidelijk: Romney is een belastingontduiker.
Inmiddels roepen ook Republikeinen Romney op om openheid van zaken te geven en meer belastingaangiftes vrij te geven. Dat weigert hij. In 2007 deed hij dat wel. Toen John McCain hem overwoog als vicepresidentskandidaat overlegde hij 23 jaar aan belastingaangiften. McCain koos voor de onbekende gouverneur Sarah Palin uit Alaska.
Maar het zit Romney niet op alle terreinen tegen. In juni wist hij 101 miljoen dollar op te halen, veel meer dan de 71 miljoen van Obama. De Democraat benadrukt dat zijn geld komt van gewone burgers die minder dan 1000 dollar doneren, terwijl Romney het juist moet hebben van de mensen die méér dan 1000 dollar schenken, zoals casinomagnaat Sheldon Adelson en de broers Koch van Koch Industries. Maar dat neemt niet weg dat de campagnekas van Romney harder groeit dan die van Obama. Genoeg geld om terug te slaan met eigen negatieve spotjes.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Een beslissing van het Amerikaanse hooggerechtshof die in een gewoon jaar al politiek dynamiet zou zijn, is extra explosief in een verkiezingsjaar. Dus keek iedereen donderdag met ingehouden adem uit naar de historische uitspraak van het Supreme Court over Obama’s hervorming van de gezondheidszorg.
In het openbaar zei Obama dat hij vertrouwen had in de beslissing van het hooggerechtshof. Achter gesloten deuren was er toch twijfel. Want bijna iedereen dacht dat de negen rechters zouden oordelen dat óf de hele wet in strijd met de grondwet is óf het cruciale deel: de verplichting om een zorgverzekering af te sluiten.
In een verrassende beslissing van het overwegend conservatieve hof hielden de rechters (5 tegen 4) de wet overeind. Nota bene dankzij de stem van opperrechter John Roberts, die door Republikein George W. Bush werd benoemd. Een grote overwinning voor Obama, die de Affordable Care Act – in de volksmond Obamacare – als zijn grootste politieke verdienste ziet. Al een eeuw probeerden verschillende presidenten ervoor te zorgen dat alle Amerikanen verzekerd zijn tegen ziektekosten. Obama lukte het, in maart 2010, ondanks felle tegenstand van de Republikeinen en een deel van zijn eigen Democraten.
De onverwachte steun in de rug die Obama nu van het conservatieve hooggerechtshof krijgt, is niet synoniem voor een gegarandeerde herverkiezing. De hervorming van de gezondheidszorg is niet populair in de diep verdeelde VS. Ongeveer de helft van de Amerikanen is tegen de wet. Zij vallen vooral over de verplicht door de federale overheid opgelegde verzekering. Waar bemoeit de overheid zich mee?
Mitt Romney, Obama’s Republikeinse tegenstander bij de verkiezingen van 6 november, richtte zijn pijlen op Obamacare. Als hij gekozen wordt, zo beloofde hij, dan zou hij de wet op dag 1 van zijn presidentschap ongedaan maken. Eigenlijk verwachtte Romney dat dit niet nodig zou zijn, het Supreme Court zou de klus voor hem klaren.
Dat gebeurde niet. Gejuich in het Witte Huis, waar Obama zich ongetwijfeld een keer in zijn arm heeft geknepen om te zien of hij niet droomde. Maar naar buiten toe was hij ingetogen: in zijn speech geen gejubel, maar een kalme opsomming van de ‘goede’ kanten van de wet, de delen die volgens critici door de regering-Obama onvoldoende voor het voetlicht werden gebracht. ,,Dit is een overwinning voor Amerika.”
Het was een slimme zet van Obama, want zijn behaalde zege kent twee kanten: als het hooggerechtshof zijn politieke kind om zeep had geholpen, was Romney mogelijk fatale munitie ontnomen. Nu blijft die munitie in het magazijn van Romney’s campagnegeweer. Die zal Obama’s wet de komende maanden hard beschieten; Romney zal zeggen dat zijn overwinning de enige manier is om van Obamacare af te komen.
Maar Romney heeft twee problemen, die het geloofwaardig aanvallen moeilijk maken. 1: Hij heeft geen alternatief. 2: Obamacare is geïnspireerd op de zorgwet die Romney als gouverneur van Massachusetts invoerde. Nog erger: Romney zei zelf in 2006 dat hij voor het individuele mandaat is; de verplichting om een zorgverzekering af te sluiten. Obama herinnerde de Amerikanen daar gisteren al fijntjes aan.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – President Barack Obama is na twee jaar twijfelen uit de kast: hij vindt dat homo’s en lesbiennes met elkaar moeten kunnen trouwen. Maar Amerikaanse homoparen hoeven zich vandaag niet naar het stadhuis te spoeden voor een boterbriefje. Obama’s uitspraak is weliswaar historisch, maar vooral symbolisch in campagnetijd.
Is dat moedig of is het dom? Eerder deze week spraken vicepresident Joe Biden en de minister van onderwijs zich al uit voor het homohuwelijk, een onderwerp dat de Amerikanen hopeloos verdeelt. Volgens peilingen vindt ongeveer de helft van de 314 miljoen Amerikanen dat homo’s moeten kunnen trouwen. De andere helft is (mordicus) tegen. Een dag nadat de staat North Carolina als dertigste staat stemde vóór een verbod op het homohuwelijk, nam de druk op Obama toe om kleur te bekennen. Obama laste in allerijl een interview in met de Amerikaanse tv-zender ABC om zijn mededeling te doen.
,,Ik heb geconcludeerd dat dit voor mij persoonlijk nu het moment is om te zeggen dat ik vind dat homoparen moeten kunnen trouwen”, zei Obama ietwat omfloerst. Links en progressief Amerika jubelt, maar hij geeft zijn Republikeinse uitdager Mitt Romney direct munitie: Obama draait, stelde de presidentskandidaat. Ik ben tenminste consequent tegen, was zijn boodschap. Bovendien: waarom snijdt Obama dit onderwerp aan terwijl tientallen miljoenen Amerikanen werkloos zijn en de economie maar niet echt aan wil trekken?
Obama vond al langer dat homoparen dezelfde rechten moeten hebben als hetero’s. Hij steunde geregistreerd partnerschap, maar over een echt huwelijk sprak hij zich niet uit. Zijn mening daarover was volgens de officiële lijn ‘aan het evolueren’.
De samenleving in de VS evolueerde de afgelopen tijd ook. Homoparen spelen hoofdrollen in populaire Amerikaanse tv-series, zonder dat dit voor ophef zorgt. Een grote meerderheid van de jongere generatie (70 procent) is vóór openstelling van het huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht. De oudere generatie is weliswaar tegen, maar Obama werd in 2008 gekozen dankzij de jongere kiezers. Die kiezersgroep probeert Obama weer te mobiliseren.
Een grote groep lobbyt voor legalisering, waaronder veel Hollywoodsterren met diepe zakken die Obama ook financieel steunen. Een minstens zo grote groep vindt dat het huwelijk is bedoeld voor een man en een vrouw. Maar degenen die voor een verbod zijn – het liefst vastgelegd in de grondwet – zijn doorgaans conservatief en streng religieus. Zij zouden toch al niet op Obama stemmen. Een groep die Obama wél trouw steunt, de zwarte kiezers, heeft echter ook grote bezwaren tegen het homohuwelijk. Het is niet waarschijnlijk dat zij Obama nu de rug toekeren, vooral ook omdat Obama benadrukt dat het voor hem een persoonlijke keuze is. De president kondigde immers niet aan een wetsvoorstel in te dienen om het huwelijk open te stellen voor mensen van hetzelfde geslacht. Los van het feit dat deze wet nu nooit door het congres zou komen, zal Obama het (voorlopig) aan de staten zelf laten om over legalisatie te beslissen.

KADER:
Momenteel zijn homohuwelijken in zes van de vijftig staten plus het hoofdstedelijke district Washington DC legaal. Twee staten willen dat binnenkort legaliseren. Ook in twee indianenreservaten kunnen lesbiennes en homo’s trouwen. Dertig staten hebben het homohuwelijk verboden.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Mitt Romney heeft dinsdag een hattrick gescoord bij de voorverkiezingen in Wisconsin, Maryland en het hoofdstedelijk District of Columbia. Tel daarbij op dat er al gespeculeerd wordt over wie de presidentskandidaat als vice-president moet kiezen en dat zelfs president Barack Obama ervan uitgaat dat hij het op 6 november tegen hem opneemt en het is duidelijk: de Republikeinse nominatie kan Rommey niet meer ontgaan.
De Republikeinse partij heeft z’n buik vol van de immer voortslepende voorverkiezingen. Het is genoeg geweest, leek een onzichtbare macht twee weken geleden al te besluiten. Het ene na het andere Republikeinse kopstuk – oud-president George Bush senior, zijn zoon oud-gouverneur Jeb Bush, het invloedrijke congreslid uit Wisconsin Paul Ryan – verenigde zich achter Romney. De strijd tussen hem en de nummer 2, Rick Santorum, moest afgelopen zijn.
De kiezer heeft naar het partijestablishment geluisterd en schaarde zich achter de favoriet. In de drie staten waar dinsdag werd gestemd, won Romney alle te verdienen gedelegeerden. De oud-gouverneur van Massachusetts staat nu op 648 van de 1144 benodigde gedelegeerden. Santorum staat met 264 op ruime achterstand. Sommige Republikeinen gaven hem ongevraagd advies: als je verliest in Wisconsin is het tijd om uit de race te stappen.
Dat zal nog niet gebeuren. Santorum wil in ieder geval op 24 april in zijn thuisstaat Pennsylvania meedoen. Romney hoopt hem daar ‘thuis’ te verslaan en hem met die ultieme vernedering de genadeklap te geven. Santorum kijkt vooruit naar mei, wanneer conservatieve kiezers uit zuidelijke staten naar de stembus gaan en stelde dinsdag monter dat in Pennsylvania de tweede helft pas begint.
Niemand neemt dat serieus. Iedereen kijkt nu naar Romney, zelfs de Democraten. Obama noemde hem dinsdag voor het eerst in een officiële speech bij naam, alsof die andere kandidaten al geheel uit het zicht zijn. De contouren van een campagnestrategie tegen Romney tekenden zich zelfs al af toen de president diens begrotingsplannen bekritiseerde als ‘sociaal Darwinisme’.
Ook een teken aan de wand: het politieke gezelschapsspel ‘wie wordt de running mate?’, de mogelijke vice-president, wordt al volop gespeeld. Wordt het de Cubaans-Amerikaanse Marco Rubio, die de latino-stemmers kan aanspreken? Of congreslid Ryan, de prominente voorzitter van de begrotingscommissie? Of toch één van de Indiaas-Amerikaanse gouverneurs uit de conservatieve zuidelijke staten, Bobby Jindal van Louisiana of Nikki Haley van South Carolina? Die laatste zou de vrouwelijke kiezers aanspreken, iets wat Romney maar niet lijkt te lukken.
Ondertussen willen de kansloze Newt Gingrich en Ron Paul van geen wijken weten, al heeft Gingrich onder druk van een lege campagnekas en schulden een groot deel van zijn staf ontslagen en het aantal campagnebijeenkomsten flink teruggeschroefd.

KADER
Niemand die er aan twijfelde, maar president Barack Obama is sinds dinsdag zeker dat hij de Democratische presidentskandidaat is. Hoewel zich in de meeste staten geen enkele uitdager meldde, werden er de afgelopen maanden ook Democratische voorverkiezingen gehouden. Dinsdag had de president al 2854 gedelegeerden bij elkaar gesprokkeld, meer dan de 2778 die bij de Democratische partij nodig zijn om de nominatie binnen te slepen.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
COLUMBUS (GPD) – Joe Ritchey had het al helemaal uitgestippeld: welke vicepresident Mitt Romney moet kiezen en welke ministers hij straks moet benoemen. De gepensioneerde ondernemer nam deze week al zijn adviezen aan de Republikeinse presidentskandidaat in een mapje mee naar een campagnebijeenkomst in Ohio.
Die map zal Romney dinsdagavond aanvankelijk van zich af hebben geschoven. Het zag er lang naar uit dat de meer conservatieve kandidaat Rick Santorum de winst in Ohio zou pakken. Maar toen Super Tuesday al woensdag was geworden, kon hij hem weer tevoorschijn halen.
Romney wint hoofdprijs Ohio – met een schamel procentje verschil en na uren nagelbijten – en vijf van de overige tien staten die naar de stembus gingen. Santorum zegevierde in drie staten: Tennessee, Oklahoma en North Dakota. Newt Gingrich won in zijn thuisstaat Georgia. Romney pakte eveneens zijn thuisstaat, Massachusetts, maar ook Virginia, Vermont, Idaho en Alaska.
Tot zover geen verrassingen; allemaal zoals vooraf verwacht. Maar alles draaide om Ohio. Met de winst in die grote staat bewijst Romney dat hij weet te winnen als het er echt op aan komt. Eerder pakte hij de winst in Florida, Michigan, New Hampshire en Nevada, staten die cruciaal zijn bij de presidentsverkiezingen in november. Romney won Ohio overigens dankzij de kiezers in Cleveland en Cincinnati; steden waar hij het in november zal afleggen tegen president Barack Obama.
Soepel gaat het dus niet. Super Tuesday laat eens te meer zien hoe verdeeld de Republikeinen zijn. Hoewel Romney miljoenen dollars méér in de campagne pompt dan zijn concurrenten, heeft de kiezer nog altijd moeite enthousiast te raken over de multimiljonair uit Massachusetts. Romney zou te gematigd zijn en te vaak van standpunt wisselen. De favorietenrol, die hem al vanaf het begin is toebedeeld, weet hij nét niet waar te maken. Zelfs bij zijn eigen campagnebijeenkomsten in Ohio gaven veel aanwezigen toe dat ze nog overtuigd moesten worden.
Maar Romney heeft één geluk: de andere kandidaten worden ook niet collectief omarmd door de kiezer, al denken ze geen van allen aan opgeven. Paradoxaal genoeg is dat ook de reden waarom Romney het niet nóg moeilijker heeft. Zou Newt Gingrich zich bijvoorbeeld terugtrekken, dan zou dat Santorum een betere kans geven om zich als reëel alternatief voor Romney te presenteren. Maar dat gaat (voorlopig) niet gebeuren.
Kan Romney het mapje van Joe Ritchey er dus bij pakken en langzaamaan gaan denken over het team dat hij mee zou willen nemen naar het Witte Huis? De weg naar het Republikeinse partijcongres dat de presidentskandidaat officieel nomineert is nog lang, ook omdat de partij de regels juist dit jaar heeft veranderd om het spannender te maken.
Wat zullen de Republikeinen daar nu spijt van hebben. Inmiddels vrezen ze dat een langdurige en harde primaryrace, gedomineerd door negatieve spotjes die de zwakke plekken van de politici genadeloos blootleggen, de kandidaten zal beschadigen. Romney zal er misschien inderdaad een geschaafde knie aan overhouden, maar dat neemt niet weg dat hij met vallen en opstaan op weg is naar de eindstreep. En daar zijn die wonden snel weer geheeld als de partij zich verenigd tegen de volgende tegenstander: Barack Obama.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Het gelijkspel is doorbroken. Mitt Romney won dinsdag de voorverkiezing in Florida en kan nu twee staten afvinken op zijn winstlijstje. Direct is Romney (weer) de onbetwiste koploper, wat werd bevestigd door de aankondiging dat de presidentskandidaat vanaf woensdag wordt beschermd door agenten van de Amerikaanse Secret Service.
Romney zal het zelf belangrijker vinden dat hij Newt Gingrich ver achter zich liet. Het verschil tussen de twee concurrenten was groter dan in South Carolina, toen Gingrich met een enorme eindspurt met 11 procent verschil wist te winnen. Nu was Romney hem met 14 procent voor. Met dank aan – of ondanks – de Tea Party.
Die conservatieve beweging, die strijdt tegen een grote, geldverslindende overheid, liet bij de tussentijdse verkiezingen van 2010 haar tanden zien. De Republikeinse partij wist dankzij de Tea Party de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden te veroveren.
Waar is de Tea Party nu? Sarah Palin, aanhanger van het allereerste uur, besloot in Alaska te blijven. Andere exponenten van de beweging als Michele Bachmann en Herman Cain bleken kansloos of gooiden nog voor de voorverkiezingen de handdoek in de ring. Drie van de vier overgebleven kandidaten dingen naar de hand van het Tea Party-electoraat: Newt Gingrich en Rick Santorum doen dat door zich allebei ‘de ware conservatief’ te noemen en Tea Party-senator Rand Paul voert campagne voor zijn vader, de vrijheidsgezinde Ron Paul.
Met name Gingrich probeert de Tea Party het hof te maken. Hij nam in Florida Michael Reagan mee op campagne, die stelde dat zijn vader, oud-president Ronald Reagan, de eerste Tea Party-kandidaat was. Ook Tea Party-lievelingen Palin en oud-kandidaat Cain spraken hun steun uit voor Gingrich.
Het mocht niet baten. De uitslag in Florida laat zien dat de beweging te versplinterd is om een vuist te maken en daarmee één kandidaat een duw in de rug te geven. En dus won Romney, de gematigde voormalig gouverneur van Massachusetts, die door geen van de Tea Party-leiders werd aanbevolen.
Politiek analisten menen dat Gingrich het bij de Tea Party heeft verbruid door te pleiten voor een permanente kolonie op de maan. De conservatieven zien dat dure plan als het bewijs dat Gingrich terugdringen van de overheidsuitgaven niet serieus neemt.
Maar het is te vroeg om de beweging af te schrijven. In de conservatiefste districten in het noorden van Florida, waarin kiezers zich volgens onderzoek vereenzelvigen met het ideaal van de Tea Party, wist Gingrich wél te winnen. Daarom zal de voormalig voorzitter van het Huis van Afgevaardigden de komende maanden de rol van Tea Party-kandidaat blijven opeisen. Hij kondigde gisteravond aan mee te doen tot het Republikeinse partijcongres in augustus. ,,We hebben nog 46 staten te gaan.” De volgende stop wordt Nevada, zaterdag, een staat met een grote Tea Party-aanhang.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – De speech die een vergezicht had moeten zijn naar een toekomstbestendige Amerikaanse economie werd gekenmerkt door een gebrek aan concrete plannen daartoe. Toch scoorde Barack Obama met zijn State of the Union dinsdagavond (lokale tijd) punten bij de kiezers door zich te presenteren als president die pal voor de middenklasse gaat staan. Een president voor het volk, een optimist die gelooft in de toekomst van Amerika.
De middenklasse – volgens Obama 98 procent van de Amerikanen – is gebaat bij een eerlijker belastingsysteem dat inkomensongelijkheid moet verminderen. Het belastingtarief voor de hardwerkende Amerikanen mag niet omhoog gaan, betoogde Obama. Maar te vaak betalen miljonairs in het complexe belastingsysteem een laag belastingtarief. Dat vindt Obama niet eerlijk. Vermogende Amerikanen mogen niet minder dan 30 procent belasting betalen, stelde Obama voor.
Het leek alsof hij sprak tegen Mitt Romney, die net zijn belastingaangifte had vrijgegeven. De Republikeinse presidentskandidaat verdiende in 2010 21,7 miljoen dollar uit eerdere investeringen, maar betaalde – geheel volgens de wet – slechts 13,9 procent belasting.
Ook toen Obama benadrukte dat de auto-industrie in Detriot er dankzij investeringen van zijn regering weer bovenop was, gaf hij zijn mogelijke Republikeinse uitdager een veeg uit de pan – zonder zijn naam te noemen. Niet iedereen was het met zijn reddingsplan eens, sprak Obama. Romney had General Motors, Chrysler en Ford liever failliet zien gaan. Dan waren echter duizenden banen verloren gegaan.
Obama liet ermee zien dat de State of the Union dit jaar ook een campagnespeech was. De Democraat hoopt in november immers herkozen te worden. Daarom haalde Obama voorbeelden aan uit North Carolina, Michigan, Wisconsin en noemde plaatsen in Ohio en Pennsylvania. Dat zijn ‘swing states’, staten zonder overduidelijke partijvoorkeur, waar de Democraat stemmen hoopt te winnen.
Obama benadrukte in zijn speech ook zijn grootste verdienste van het afgelopen jaar: onder zijn leiding werd Osama bin Laden uitgeschakeld. Hij vergeleek de samenwerking van de militairen die de terreurleider elimineerde met de Amerikaanse politiek. Het team was een eenheid en daarom slaagde hun missie. Het hopeloos verdeelde congres zou daar een voorbeeld aan moeten nemen door de partijpolitiek te overstijgen in het landsbelang.
Dat dit het komende jaar niet zal lukken, bewees gouverneur Mitch Daniels van Indiana direct in de officiële Republikeinse reactie op de speech van Obama. Hij stelde dat na drie jaar Obama het land er alleen maar slechter voor staat: de staatsschuld rijst de pan uit en de werkloosheid is hoog. Daarom valt tweespalt in Amerika Obama zélf te verwijten. In een verkiezingsjaar blijkt een gevoel van eenheid moeilijk op te roepen.

(Van onze correspondent Hanneke Keultjes)
NEW YORK (GPD) – Het beëindigen van een oorlog is makkelijker dan er eentje beginnen, sprak Barack Obama plechtig. De Amerikaanse president wilde maar even benadrukken dat hij als senator weliswaar tegen de oorlog was die voormalig president George W. Bush begon, maar dat hij degene is die de oorlog na negen jaar tot een einde brengt. Nee, Irak is niet perfect, erkende Obama. ,,Maar we laten een soeverein, stabiel en zelfstandig land achter.” Weer een campagnebelofte ingelost.
De keuze voor legerbasis Fort Bragg in North Carolina, waar woensdag de speech die het einde van de oorlog markeerde werd gehouden, is geen toevallige. North Carolina is een traditioneel ‘rode’ en dus Republikeinse staat, waar Democraat Obama in 2008 wonderwel als winnaar uit de bus kwam. Dat kunstje volgend jaar november herhalen wordt gezien als cruciaal op het pad naar een tweede termijn in het Witte Huis.
Het ‘V-woord’ klonk niet tijdens Obama’s speech voor drieduizend soldaten in camouflagepak – net geland uit Irak. Echt sprake van victorie is er ook niet. Maar de troepen kunnen er ‘met opgeheven hoofd’ vertrekken, benadrukte Obama.
Dat het allemaal niet zonder slag of stoot is gegaan, is bekend. Obama ging de pijnpunten niet uit de weg: bijna 4500 Amerikaanse soldaten sneuvelden, meer dan 30.000 militairen raakten gewond. ,,En dat zijn alleen de zichtbare wonden.” Het aantal onzichtbare – trauma’s en posttraumatische stressstoornissen – bij de in totaal 1,5 miljoen Amerikanen die in Irak hebben gediend, is misschien nog wel hoger. First Lady Michelle Obama (haar aanwezigheid versterkte het idee dat het hier ook om een campagnebijeenkomst ging) benadrukte nog dat er niemand zoveel heeft gedaan aan het verbeteren van de geestelijke gezondheidszorg voor militairen dan haar man.
Nu is het zaak om de militairen die hun uniform verruilen voor een burgerkloffie zo snel mogelijk een baan te bezorgen. ,,Jullie zijn opgekomen voor Amerika, nu moet Amerika voor jullie opkomen”, aldus Obama. Alsof banen in de VS, waar de werkloosheid al jaren hoog is, voor het oprapen liggen. Obama zegt dat er 100.000 banen zijn gecreëerd speciaal voor veteranen. Nadat zij zich jaren hebben ingezet voor de wederopbouw van Irak moeten ze nu meehelpen aan de herbouw van Amerika. Als dat niet lukt, zullen de Republikeinen Obama daar volgend jaar hard op aanvallen.
Met de klanken van John Philip Sousa’s vrolijke marsdeuntje Stars and Stripes Forever werd de Amerikaanse aanwezigheid in Irak voorbij verklaard. De werkelijkheid is iets genuanceerder. Tot vlak voor kerst komen er op legerbases in het land nog vliegtuigen vol soldaten aan. En een aantal militairen zit dit jaar nog niet met de familie aan de kerstdis. Obama beloofde immers niet dat alle Amerikanen voor de feestdagen thuis zouden zijn, hij zei dat ze weg zouden zijn uit Irak. Een klein aantal moet in afwachting van een beschikbaar vliegtuig de feestdagen elders doorbrengen.
Bovendien blijven maximaal tweehonderd Amerikanen achter in Irak. Helemaal waarmaken doet Obama zijn belofte dus niet. De soldaten moeten de Irakezen leren hoe ze de Amerikaanse tanks en F-16’s moeten besturen. Zo zelfstandig laten de Amerikanen Irak nou ook weer niet achter.